Πρό τινων ἡμερῶν ἐδημοσιεύθη ἂρθρον τοῦ γράφοντος, εἰς τό ὁποῖον ἀνέφερον πόσον εὐκολόπιστος καί εὐκολόδεκτος εἶναι ὁ ἂνθρωπος εἰς ὃ,τι ἀκούσει ἢ ἀναγνώσει εἰς τά ΜΜΕ. Τό ἂρθρον αὐτό ἀνεφέρετο εἰς τήν χρησιμοποιουμένην ὑπό τῶν Ἑλλήνων καί τῶν ξένων πολύ λανθασμένως, κατά τήν ἂποψιν τοῦ γράφοντος, λέξιν: Ἀντιβιωτικόν(-ά) Antibiotic(s) ἀντί ἂλλης καταλληλοτέρας λέξεως: ὡς π.χ. Ἐπιβιωτικά = Epibiotics (ὡς epidemic, episode, Epiphany, epithet κτλ.).
Εἰς τό παρόν ἂρθρον, βλέπων ὃτι ἐπανῆλθεν ὁ COVID-19 (μέ νέας μεταλλάξεις) εἰς τό προσκήνιον καί τήν ἐπικαιρότητα, ἂν και εἰς αἰσθητῶς ἠπιωτέραν μορφήν, θά ἢθελον νά μοῦ ἐπιτραπῇ, ὃπως ἀναφερθῶ εἰς τά δύο προηγούμενα ἂρθρα μου διά τόν Κορωνηϊόν δημοσιευθέντα εἰς τήν ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΚΕΦΑΛΛΗΝΩΝ – ΟΔΥΣΣΕΙΑΝ.
Τά ὡς ἂνω ἂρθρα ἀνεφέροντο εἰς τήν ἂποψίν τοῦ γράφοντος περί τῆς λανθασμένης ὀνομασίας τοῦ ἰοῦ τοῦ COVID-19 εἰς τά Ἑλληνικά, ὡς Κορωνοϊός, ἡ ὁποία ὡς γνωστόν, καί πάλιν τῇ μεγάλῃ βοηθείᾳ τῶν ΜΜΕ ἐπεκράτησεν! Εἶναι ὃμως ὀρθή ἡ ὀνομασία τοῦ ἰοῦ αὐτοῦ ὡς Κορωνοϊός; Ἂς ἐξετάσωμεν τό θέμα ἀπό τῆς γλωσσικῆς σκοπιᾶς του:
Ἡ λέξις «κορωνοϊός» ἀπαρτίζεται ἐκ δύο οὐσιαστικῶν, ὁ κόρωνος καί ὁ ἰός.
Τί συμβαίνει εἰς μίαν σύνθετον λέξιν, ὃταν τό Α΄ Συνθετικόν μέρος της εἶναι οὐσιαστικόν ἀνῆκον εἰς τήν Πρώτην Κλίσιν, ὡς εἶναι ἡ ὀρθή Ἑλληνική λέξις, δηλ. ἡ κορώνη, τῆς κορώνης. Πρέπει νά λαμβάνηται ὑπ’ ὂψιν καί τό ἐάν τό Β΄ συνθετικόν μέρος ἀρχίζει ἀπό φωνῆεν ἢ σύμφωνον. Εἰς τήν παροῦσαν περίπτωσιν τό Β΄ Συνθετικόν ἀρχίζει ἀπό φωνῆεν – ὁ ἰός. Ἐάν τό Α΄ Συνθετικόν τῆς Πρώτης Κλίσεως λήγῃ εἰς –η ἢ -α καί τό Β΄ Συνθετικόν μέρος ἀρχίζη ἀπό φωνῆεν, τότε εἲτε διατηρεῖται ὡς ἒχει τό τελικόν φωνῆεν τοῦ πρώτου Συνθετικοῦ, δηλ. τό η, εἲτε τό η μεταλλάσσεται εἰς α ἢ ι ἢ παραμένει ὑπερνικῶν τό ἀκολουθοῦν φωνῆεν (ι, ο, ω, κτλ.) τοῦ Β΄Συνθετικοῦ. Ἂς ἲδωμεν προσεκτικῶς τά κάτωθι παραδείγματα:
φυλή, ἀρχή = φυλαρχία // ἲλη (=τμῆμα ἱππικοῦ), ἂρχω = ἲλαρχος // τιμή, ἀριθμός = τιμάριθμος // τιμή καί ἀλφεῖν = τιμαλφής (= ἀποκομίζων ἀξίαν) // νύμφη καί ἀγωγός = νυμφαγωγός = ὁ ἂγων τήν νύμφην εἰς τόν γαμβρόν // νύμφη – ἡγέτης =νυμφαγέτης (ἀρχηγός τῶν Νυμφῶν – ὁ Ποσειδῶν) // γαῖα – ἂνθραξ = γαιάνθραξ // Οὐρά – ἂγω = οὐραγός // χαρά – ὢψ = χαροπός ἢ χαρωπός // νίκη, φέρω = νικηφόρος, κορώνη, ἰός = κορωνηϊός, φωνή + κατάληξις –μα = φώνημα, ποίμνη + κατάληξις –ιος = ποιμνήϊος = ὁ ἀνήκων εἰς ποίμνιον, ποινή + κατάληξις –της = ποινήτης (ὁ τιμωρῶν, ὁ ἐκδικούμενος, ὁ ἐκδικητής) // ἀρχή – ἐπίσκοπος = ἀρχιεπίσκοπος, ἀρχιεπισκοπή // ἀρχή – ἰατρός = ἀρχίατρος // χαρά – ἒργω = χαριεργός (ἐπίθετον θεᾶς Ἀθηνᾶς = καλλιτέχνις) // ἀρχή – οἰνοχόος = ἀρχιοινοχόος // γῆ + κατάληξις -ινος = γήϊνος // ζωή + –ικός = ζωϊκός // γῆ + -ίτης = γηΐτης (γεωργός) κτλ.
Τό αὐτό καί διά τάς σύνθετους λέξεις μέ Α΄ Συνθετικόν μέρος Δευτερόκλιτον ἢ Τριτόκλιτον οὐσιαστικον ἢ ἂκλιτον ἀριθμόν ἢ ἀκόμη καί προθέσεις ληγούσας εἰς -ι: π.χ. πλοῖον, ἀρχή = πλοίαρχος // οὖρος – αἷμα = οὐραιμία // κύριος, ἀρχή = κυρίαρχος // Ὓδωρ (θέμα: ὑδρο-), ἀγωγή = ὑδραγωγεῖον // δέκα – ἒτος = δεκαετής, ἑβδομήκοντα – ἒτος = ἑβδομηκονταετής, ἑκατόν-ἒτος = ἑκατονταετής, ἀντί – ναύαρχος = ἀντιναύαρχος, ἀντί – ἰός = ἀντιϊκός, ἀντανάκλασις, ἀνταποδίδω, ἀντεπεξέρχομαι, ἀμφί, ἃλς (θάλασσα) = ἀμφίαλος = ὁ περιβαλλόμενος ἑκατέρωθεν ὑπό θαλάσσης, ἀμφί – ἒννυμι (ἐνδύω) = ἀμφίεσις κτλ.
Ἒχοντες λοιπόν τά ἀνωτέρω ὑπ’ ὂψιν ἂς ἀναλύσωμεν γραμματικῶς τόν λανθασμένως λεγόμενον Κορωνοϊόν, ὁ ὁποῖος μᾶς ἀπασχολεῖ: Τό Α΄ Συνθετικόν μέρος εἶναι ἡ κορώνη, ἣτις εἶναι πρωτόκλιτον οὐσιαστικόν σημαίνει δέ τό στέμμα ἢ τήν στεφάνην. (Ἂλλη σημασία της εἶναι ὁ κόραξ). Βεβαίως διά τόν ἰόν λαμβάνεται ἡ σημασία τοῦ στέμματος καί τῆς στεφάνης καί ὂχι τοῦ κόρακος, λόγῳ τοῦ σχήματος τούτου εἰς τό μικροσκόπιον. Τό Β΄ Συνθετικόν τῆς λέξεως εἶναι ὁ ἰός. Ἡ λέξις ἀρχίζει ἀπό φωνῆεν. Ἂρα ἡ ὀρθή ὀνομασία τοῦ ἰοῦ εἰς τήν Ἑλληνικήν πιστεύω ὂτι πρέπει νά εἶναι: Κορωνηϊός καί ὂχι κορωνοϊός, διότι αὐτή ἡ λέξις, κατά τήν ταπεινήν ἂποψιν τοῦ γράφοντος, εἶναι λανθασμένη.
Μπορεῖ κατά δευτέραν ἐπιλογήν νά χρησιμοποιηθῇ καί ἡ λέξις: Κορωνα-ἰός (corona-virus), λαμβανομένης τῆς λέξεως ἐκ τῆς Λατινικῆς corona, ἢτοι corona-virus. Ὃμως καλόν εἶναι νά γνωρίζωμεν ὃτι ἡ κορώνη, δηλ. ἡ στεφάνη ἢ τό στέμμα εἰς τήν Γαλλικήν εἶναι la couronne καί εἰς τήν Γερμανικήν die Krone παραγόμεναι ἐκ τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς «κορώνη». (Τό e εἰς τάς γλώσσας αὐτάς εἶναι, ὡς ἐπί τό τό πλεῖστον, τό η τῆς Ἑλληνικῆς, ἐκ τῆς ὁποίας ἐσχημάτισαν πολλαί Εὐρωπαϊκαί γλῶσσαι καί τήν λέξιν των διά τό στέμμα καί τήν στεφάνην, la couronne, die Κrone.)
Ἐξ ἂλλου εἶναι γνωστότατον ὃτι τόσον εἰς τήν Ἰατρικήν ὃσον καί εἰς τήν Φαρμακολογίαν χρησιμοποιοῦνται πάντοτε διά τάς ὀνομασίας ἀσθενειῶν καί φαρμάκων λέξεις εἰλημμέναι εἲτε ἐκ τῆς ὀρθῆς Ἑλληνικῆς εἲτε τῆς Λατινικῆς. Ἑπομένως αἱ ἁρμόζουσαι λέξεις εἰς μέν τήν Ἑλληνικήν εἶναι κορωνηϊός, εἰς δέ τήν Λατινικήν corona-virus. Ὂχι ὃμως κορωνοϊός, ἡ ὁποία λέξις ὂχι μόνον εἶναι καί κακόηχος ἀφοῦ εἰς μίαν μόνον λέξιν ἐκ 5 συλλαβῶν, αἱ 4 συλλαβαί εἶναι μόνον ὁ ἦχος ο, μάλιστα δέ 3 ἦχοι ο διαδέχονται ὁ εἷς τόν ἂλλον! Νά μή λησμονῶμεν ἐπίσης, ὃτι λέγοντες κορωνοϊός λαμβάνομεν ὡς πρῶτον συνθετικόν μέρος τήν λέξιν «κόρωνος», ὁ ὁποῖος παραπέμπει εἰς τόν πολύ λαϊκῶς καί πολύ «χωριάτικα» λεγόμενον εἰς Κύπρον κόρωνον, δηλ. τόν κόρακα! Δηλ. κάτι τό ὁποῖον πιστεύω δέν ἁρμόζει εἰς μίαν ἐπιστημονικήν ἰατρικήν ὀνομασίαν καί ἐπίσης οὐδεμίαν ἀπολύτως σχέσιν ἒχει μέ τόν κόρακα ὁ περί οὗ ὁ λόγος ἰός!
Ἲσως τήν πρώτην φοράν πού λέγομεν τήν λέξιν «Κορωνηϊός» νά τήν εὑρίσκωμεν κάπως ἀσυνήθη εἰς τήν προφοράν της. Αὐτό ὀφείλεται εἰς τήν μεγάλην πλύσιν ἐγκεφάλου, τήν ὁποίαν ὑπέστημεν καί ὑφιστάμεθα νυχθημερόν ὑφ’ ὃλων τῶν ΜΜΕ συμπεριλαμβανομένων καί τῶν πολιτικῶν, χημικῶν κτλ. Ὃμως αὐτό εὐκόλως διορθώνεται, ἐάν ἐπαναλάβωμεν φωνακτά τήν λέξιν «Κορωνηϊός» κάποιας φοράς, ὡς ἒπραξεν ὁ γράφων, οὓτως ὣστε ἡ γλῶσσα καί ἡ ἀκοή μας νά συνηθίσωσι τήν προτεινομένην ὀρθήν, κατά τήν ἂποψιν τοῦ γράφοντος, λέξιν «Κορωνηϊός».
Καί κάτι τελευταῖον ἀλλά πολύ σημαντικόν! Λαμβανομένου τοῦ θέματος καί ἐκ τῆς πλευρᾶς τῶν πτηνῶν, τῶν κορώνων (κοράκων): Πῶς οἱ πολυπληθεῖς Ἑλληνικοί καί Ε/Κυπριακοί Σύνδεσμοι τῶν Ζωοφίλων καί Πτηνοφίλων, οἱ ὁποῖοι ἀσχολοῦνται μέ τήν φροντίδα καί προστασίαν τῶν ζώων γενικῶς καί τῶν πτηνῶν εἰδικῶς, ἐπέτρεψαν νά συνταυτισθῇ ἡ ἐπάρατος ἀσθένεια τοῦ Κορωνηϊοῦ μέ τό ἀτυχές αὐτό πτηνόν, τόν κόρακα (Κυπρ. κόρωνον); Ἀρκετά «καταμαρτυροῦνται» διά τούς κόρακας ἀπό τῆς ἀρχαιότητος (Αἲσωπος) μέχρι καί τῶν ἡμερῶν μας μέ τήν λαϊκήν φράσην «Ἀνάγιωσ’ τόν κολιόν, νά σοῦ φκάλη τά μάτια σου!»* Διατί δέν ἐπροστάτευσαν, καθηκόντως καί ὡς ἒπρεπε, τό ὂνομα τοῦ πτηνοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ νέου σημερινοῦ διασυρμοῦ καί κακοφημίας, τήν ὁποίαν καθημερινῶς ὑφίσταται τό ὂνομα του, ἀπό τήν ὀνομασίαν τῆς ἀσθενείας αὐτῆς, ἡ ὁποία εἶναι τελείως ἂσχετος πρός αὐτό;
Εὐχαριστῶν διά τήν φιλοξενίαν,
Λάμπης Γ. Κωνσταντινίδης
* Διά τους ἐν Ἑλλάδι ἀναγνώστας:
«Ἀνάθρεψε (Μεγάλωσε) τόν κόρακα,
διά νά βγάλῃ τά μάτια σου!»
Εστάλη στην ΟΔΥΣΣΕΙΑ, 6/3/2024 #ODUSSEIA #ODYSSEIA