Συνεχίζω την καταγραφή των σπουδαιότερων γεγονότων με τον Δεκέμβριο, και όταν βρίσκω κάποιο γεγονός που μου έχει διαφύγει, επιστρέφω και το προσθέτω στον αντίστοιχο μήνα. Ελπίζω να καλύψω με γεγονότα όλες τις ημέρες του έτους με αποτέλεσμα να έχω ένα πλήρες (στο μέτρο του δυνατού εννοείται) ημερολόγιο του Αγώνα το οποίο, ευελπιστώ να εκδώσω.
Η καταγραφή παρουσιάζεται ανά 10ήμερο. Αυτό είναι το δεύτερο του Δεκεμβρίου.
11 Δεκεμβρίου:
1836: Πέθανε από χολέρα στο Μόναχο όπου σπούδαζε ο γιός του Οδυσσέα Ανδρούτσου.
1830: Άλλη μια στάση των Μαυρομιχαλαίων στη Μάνη -στο Λιμένι- εναντίον του Καποδίστρια. Η είδηση έφθασε στο Ναύπλιο. Ο Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης εσπευσμένα επισκέφθηκε τον Κυβερνήτη στην Αίγινα και του ζήτησε να μεταβεί στο Λιμένι για να επιβάλλει την τάξη. Ο κυβερνήτης πείστηκε για τις ειλικρινείς του προτάσεις και του έδωσε την άδεια. Σε επιστολή του ο Καποδίστριας προς το Γραμματέα της Επικρατείας Ν. Σπηλιάδη δείχνει ότι πίστευε πως ο Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης με το κύρος του θα κατόρθωνε να ειρηνεύσει τους εξεγερμένους και ζήτησε από τον Πετρόμπεη να γράψει: « ….σοβαρά και ανοικτά προς τους συγγενείς του ζητώντας τους να ανακαλέσουν για όσα τον κατηγορούσαν πως τους συμβούλευσε προτρέποντας τους να συγκεντρωθούν στο Ναύπλιο».
12 Δεκεμβρίου:
1820: Οι Σουλιώτες ξαναγύρισαν στην πατρίδα τους μετά από συμφωνία με τον Αλή πασά και πήραν μαζί του μέρος στον πόλεμο κατά του Σουλτάνου.
1825: Σχηματίστηκε στη Σύρο ο πρώτος θεατρικός θίασος ο οποίος έδινε παραστάσεις σε αυτοσχέδια θεατρική αίθουσα.
13 Δεκεμβρίου:
1820: Ο Αναγνωσταράς, παλιός κλέφτης του Μωριά και επιδέξιος προπαγανδιστής της Φιλικής Εταιρείας, «κατηχούσε παίζοντας επιδεξίως το ‘πουζούκι’ δηλαδή το μπουζούκι του» γράφει ο Φωτάκος. Έδωσε ο Αναγνωσταράς μια παραμορφωτική εικόνα των στρατιωτικών δυνάμεων Ελλήνων στην Πελοπόννησο την δύναμη των οποίων ανέβασε σε 105.000, δύναμη που ούτε η Αυστροουγγαρία δεν μπορούσε τη στιγμή εκείνη να παρατάξει.
14 Δεκεμβρίου:
1827: Ο Άστιγξ επί του ατμοκίνητου πλοίου του «Καρτερία» βομβάρδισε το τουρκικό οχυρό στο Βασιλάδι, ανατίναξε την πυριτιδαποθήκη και κατέλαβε τη νησίδα.
1832: Η Οθωμανική Πύλη επιβεβαίωση την εκλογή του Όθωνα, ως βασιλιά της Ελλάδας και αποδέχθηκε την τελική ρύθμιση των ελληνοτουρκικών συνόρων.
15 Δεκεμβρίου:
1821: Στο Άγιο Όρος ήδη είχαν καταφύγει 7.000 γυναικόπαιδα, τα χωριά των οποίων είχαν κάψει οι Τούρκοι. Προκειμένου να αποφευχθεί η σφαγή δώδεκα Αγιορείτες μοναχοί επισκέφθηκαν τον Εμίν Αμπντουλάχ στο χωριό Άγιος Μάμας και δήλωσαν την υποταγή τους.
1828: Ιδρύθηκαν από τον κυβερνήτη Καποδίστρια δικαστήρια διαφόρων βαθμίδων (Ειρηνοδικεία).
1828: Μετά από σημαντικές επιτυχίες στη Δυτική Ελλάδα, ο Άγγλος φιλέλληνας Στρατηγός Ριχάρδος Τζόρτς με σύμπραξη ελληνικού στολίσκου, κατέλαβε τη Βόνιτσα και εξανάγκασε τους Τούρκους να περιοριστούν στο φρούριό της.
16 Δεκεμβρίου:
1803: Το ολοκαύτωμα στο Κούγκι. Ο καλόγηρος Σαμουήλ ανατίναξε την μπαρουταποθήκη στο Σούλι. Το όνομά του ήταν Σταύρος Θεμελής ή Ντάφλος και νεαρός είχε ακολουθήσει τον Κοσμά τον Αιτωλό. Από δε το 1791 εγκαταστάθηκε στο Κούγκι όπου ζούσε ασκητικά και το 1793 έκτισε το εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής όπου οι οπλαρχηγοί είχαν αποθηκεύσει πυρομαχικά. Όταν δε οι σκληροτράχηλοι πολεμιστές του Σουλίου αναγκάστηκαν να παραδωθούν στις 12 Δεκεμβρίου, έπρεπε να αφήσουν, μαζί με τα σπίτια τους, και τον οπλισμό τους πίσω. Έτσι έμεινε στον καλόγηρο Σαμουήλ -και σε πέντε άνδρες-, να παραδώσουν περίπου 480 κιλά πυρίτιδα, στην οποία τελικά αποφάσισε να βάλει φωτιά και να ανατιναχθεί μαζί με τους συντρόφους του και τους τρείς Τούρκους που είχαν φθάσει στην άγρια κορυφή για διαπραγμάτευση.
1867: Οι Κρήτες επαναστάτες κατατρόπωσαν κοντά στην Δρακωνιά τουρκικό σώμα που κατευθυνόταν προς την Νεάπολη.
17 Δεκεμβρίου:
1808(;): Επειδή ο Κολοκοτρώνης είχε βοηθήσει πολλούς Αλβανούς που αντιμετώπιζαν την πίεση των Τούρκων που τους ήθελαν υποχείριους πολεμιστές εναντίον των ανυπότακτων ραγιάδων, είχε δημιουργήσει σχέσεις μαζί τους, ένα είδος «μπέσας» (=πίστη. Αυτός που δεν τηρούσε μπέσα, λεγόταν μπαμπέσης, δηλ. αφερέγγυος). Η μπέσα ήταν η υψηλότερη έννοια που άφησε στον λαό μας η αλβανική παρουσία στην Ελλάδα. Λόγω των σχέσεών του αυτών ο Κολοκοτρώνης συνέλαβε ένα σχέδιο ελληνο-αλβανικής συνεργασίας όπου θα αγωνίζονταν από κοινού για την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού. Ο Κολοκοτρώνης όντας στη Ζάκυνθο με την οικογένειά του εγκατεστημένος, είχε ήδη αναπτύξει φιλίες με τον Λαλαίο Τουρκαλβανό Αλή Φαρμάκη (είχε μάλιστα κινηθεί το 1807 σε βοήθειά του γιατί τον καταδίωκε ο Βελή πασάς Πελοποννήσου). Έτσι, τον κάλεσε στη Ζάκυνθο και αναχώρησαν μαζί για την Κέρκυρα όπου συναντήθηκαν με τον Γάλλο διοικητή των Ιονίων στρατηγό Φρανσουά Ντονζελό (Donzelot). Σκοπός του Κολοκοτρώνη ήταν να μεσολαβήσει ο Γάλλος για να συναντηθούν (μαζί με τον Φαρμάκη) με τον Ναπολέοντα στο Παρίσι και να του ζητήσουν να βοηθήσει για να ιδρύσουν ανεξάρτητο κράτος -υπό την υποστήριξη του Ναπολέοντα- με ισοπολιτεία χριστιανών και μουσουλμάνων, με την αιτιολογία της συμπεριφοράς του Βελή πασά. Ο Ντονζελό τούς απέτρεψε. Εξάλλου το 1809 τα Ιόνια καταλήφθηκαν από τους Άγγλους.
18 Δεκεμβρίου:
1803: Οι Σουλιώτισσες προτίμησαν να πέσουν στον γκρεμό μαζί με τα παιδιά τους, παρά να γίνουν σκλάβες των Τούρκων. Ο Διονύσιος Σολωμός που γνώριζε προσωπικά τους Σουλιώτες και δεν απήχε χρονικά πολύ από το γεγονός:
Τὲς ἐμάζωξε εἰς τὸ μέρος
τοῦ Ζαλόγγου τὸ ἀκρινὸ
τῆς ἐλευθεριᾶς ὁ ἔρως
καὶ τὲς ἔμπνευσε χορό.
Τέτοιο πήδημα δὲν τὸ εἶδαν
οὔτε γάμοι, οὔτε χαρές,
καὶ ἄλλες μέσα τους ἐπήδαν
ἀθωότερες ζωές.
Τὰ φορέματα ἐσφυρίζαν
καὶ τὰ ξέπλεκα μαλλιά,
κάθε γύρο ποὺ ἐγυρίζαν
ἀπὸ πάνου ἔλειπε μιά.
Χωρὶς γόγγυσμα κι ἀντάρα
πάρα ἐκείνη μοναχά,
ὁποῦ ἔκαναν μὲ τὴν κάρα,
μὲ τὰ στήθια, στὰ γκρεμά.
Στὰ ἴδια ὄρη ἐγεννηθῆκαν
καὶ τὰ ἀδάμαστα παιδιά,
ποὺ τὴν σήμερο ἐχυθῆκαν
πάντα οἱ πρῶτοι στὴ φωτιά.
Τα υπολείμματα των Σουλιωτών κατέφυγαν στα Επτάνησα. Οι επικοί αγώνες τους ήταν το προανάκρουσμα της Μεγάλης Ελληνικής Επανάστασης.
1825: Ο Ιμπραήμ έφτασε στο Μεσολόγγι για να ενισχύσει τους πολιορκητές.
19 Δεκεμβρίου:
1797: Ο Ρήγας Φερραίος και οι συνεργάτες του, κατόπιν προδοσίας του Επισκόπου Βελιγραδίου Μεθοδίου και κάποιου εμπόρου, συνελήφθησαν από τις αυστριακές Αρχές. Ο Ρήγας και οι οκτώ απεστάλησαν τον πασά του Βελιγραδίου.
20 Δεκεμβρίου:
1821: Α΄ Εθνοσυνέλευση. «Ορκιζόμεθα εις το όνομα της τρισυποστάτου Θεότητος και εις το σεβαστόν όνομα της πατρίδος, να συσκεπτώμεθα εν ειλικρινεία καθαρά και αδελφική αγάπη, αδιαφορούντες περί των προσωπικών συμφερόντων μας και φροντίζοντες περί μόνου του κοινού της Ελλάδος συμφέροντος». Συγκλήθηκε στη Νέα Επίδαυρο (Πιάδα/ Πεδιάδα) και απετέλεσε την πρώτη εθνικής κλίμακας συνέλευση, η οποία ψήφισε το πρώτο συνταγματικό κείμενο της χώρας, το Προσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδας (Οργανικός Νόμος) και εξέδωσε Διακήρυξη, με την οποία κήρυττε τη συγκρότηση εθνικής Διοίκησης. Απαρτίστηκε από πληρεξουσίους που είχαν αποστείλει τα τοπικά σώματα (Πελοποννησιακή Γερουσία, Γερουσία Δυτικής Χέρσου Ελλάδος, Άρειος Πάγος) και οι τρεις ναυτικές νήσοι (Ύδρα, Σπέτσες, Ψαρά). Στην πρώτη συνεδρίασή της, στις 20 Δεκεμβρίου, πρόεδρός της εξελέγη ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος και γραμματείς ο Δημήτριος Τομαράς (ή Τομαρόπουλος) και ο Γεώργιος Σταυρίδης.
1878: Σχημάτισε κυβέρνηση ο πρόεδρο του Αρείου Πάγου Αριστείδης Μωραϊτίνης. Σπούδασε νομικά στην Ιταλία και στη Γαλλία. Στη διάρκεια των σπουδών του γνωρίστηκε με τον Ι. Καποδίστρια, υπό την προτροπή του οποίου ήλθε στην Ελλάδα να προσφέρει τις υπηρεσίες του, αντί για τη Σμύρνη, τόπο γέννησής του.
Αρχικά διορίστηκε από αυτόν πρόεδρος πρωτοδικών Λακωνίας, το 1843 επί Βασιλείας Όθωνα προήχθη σε εφέτη, στη συνέχεια σε πρόεδρο εφετών και από το 1861 έως το 1871 ανέλαβε τη θέση του προέδρου του Αρείου Πάγου. Το Μάρτιο του 1862 σκοτώθηκε στα λεγόμενα «Κυθνιακά» ο γιος του Περικλής, ανθυπολοχαγός του Μηχανικού, κατά στη συμμετοχή του υπό το Ν. Λεωτσάκο στη στάση εναντίον του Παλατιού. Το οικογενειακό αυτό πλήγμα δεν τον κατέβαλε και τον Νοέμβριο, αμέσως μετά τη μεθοδευμένη από τους Άγγλους έξοδο του Όθωνα από την Ελλάδα, υπέβαλε υποψηφιότητα ως εκπρόσωπος της ελληνικής κοινότητας της Τεργέστης (κατ’ άλλους της ελληνικής παροικίας της Σμύρνης) και εξελέγη στη Β’ Εθνική Συνέλευση.
Ευρυδίκη Λειβαδά
Εικών: Σουλιώτισσες, έργο του Ary Scheffer (1795-1858)