Ο Ηλίας Μηνιάτης (Ληξούρι 1669- Πάτρα 1714) ήταν ο σημαντικότερος εκκλησιαστικός ρήτορας της Τουρκοκρατίας και διατέλεσε επίσκοπος Κερνίτζης και Καλαβρύτων κατά τα τρία τελευταία χρόνια της ζωής του.
Γεννήθηκε στην Κεφαλλονιά το 1669. Γονείς του ήταν ο ιερέας Φραγκίσκος Μηνιάτης και η Μορεζίνα Περιστιάνου. Από το 1681 έως το 1689 φοίτησε στο Φλαγγινιανό Φροντιστήριο της Βενετίας, κάτω από την προστασία του Μελέτιου Τυπάλδου, ιεροκήρυκα και δασκάλου της Ελληνικής κοινότητας της Βενετίας. Όταν ο Μελέτιος Τυπάλδος έγινε μητροπολίτης Φιλαδελφείας, ο Μηνιάτης έγινε γραμματέας του και την ίδια χρονιά έγινε διάκονος και ιεροκήρυκας στην ορθόδοξη εκκλησία του Αγίου Γεωργίου της Βενετίας. Παράλληλα δίδαξε στη Φλαγγίνειο Σχολή από το 1688 ώς το 1690, καθώς και κατά τα έτη 1698-1699. Στο διάστημα 1691-1698 έζησε και δίδαξε στην Κεφαλλονιά, την Ζάκυνθο και την Κέρκυρα και μετά την σύντομη παραμονή του στην Βενετία έμεινε για επτά χρόνια στην Κωνσταντινούπολη. Το 1710 χειροτονήθηκε επίσκοπος Κερνίτζης και Καλαβρύτων. Πέθανε στις 1 Αυγούστου 1714 στην Πάτρα. Δεν ήταν ιδιαίτερα αγαπητός στην επισκοπή του, για τον λόγο ότι είχε σπουδάσει στην Βενετία. Μετά τον θάνατό του, το λειψανό του ενταφιάστηκε από τον πατέρα του στον ναό του Αγίου Νικολάου των Μηνιατών στο Ληξούρι.
Το κατεξοχήν έργο του Μηνιάτη ήταν το κήρυγμα, και μάλιστα σε απλή γλώσσα, όπως είχε καθιερωθεί κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας, έτσι ώστε η διδασκαλία να είναι κατανοητή στον λαό. Ο Μηνιάτης επηρεάστηκε από την μαθητεία του στην Ιταλία και ακολούθησε στο έργο του την παράδοση της περίτεχνης ρητορικής επεξεργασίας του λόγου. Οι σωζόμενες διδαχές του εκδόθηκαν για πρώτη φορά το 1716 στην Βενετία και ακολούθησαν 23 εκδόσεις τους μέχρι το 1900, γεγονός που αποδεικνύει τη δημοτικότητα του έργου του.
Φωτογραφίες Γεράσιμος Σ. Γαλανός
ΟΔΥΣΣΕΙΑ, 3.8.2014