Όπως τονίστηκε και από πνευματικούς ανθρώπους, με αφορμή τα γεγονότα των τελευταίων ημερών, τα πολιτικό πρόβλημα της Ελλάδας –όπως και άλλων χωρών- είναι στη ουσία πολιτιστικό: Ένα βαθύ πολιτιστικό έλλειμμα. Μας έλλειψε και μας λείπει η πραγματική παιδεία, η κριτική γνώση και προσέγγιση της ιστορίας του τόπου μας, παλιάς και πρόσφατης, η πολιτική κουλτούρα και η δημοκρατική αγωγή, σε μια χώρα που θέλει να κατατάσσεται στα σύγχρονα δημοκρατικά πολιτεύματα.
ΟΙ ΕΗΠΚ είναι μια αφορμή για να αναλογισθούμε όλα αυτά και να αναρωτηθούμε τι κάναμε, σε ατομική και συλλογική βάση, για να προάγουμε τον πολιτισμό μας σε όλες τις εκφάνσεις του. Η ιστορία διδάσκει, αλλά μόνο εκείνους που την μαθαίνουν ουσιαστικά και όχι με μύθους και με τρόπο επίπλαστο, υποκριτικό και εθνικιστικό. Ας θυμηθούμε, για άλλη μια φορά, την πάντα επίκαιρη ρήση του Σολωμού «Το Έθνος πρέπει να μάθει να θεωρεί εθνικό ό,τι είναι αληθινό».
Οι ΕΗΠΚ θεσπίστηκαν από το Συμβούλιο της Ευρώπης στη βάση της αναζήτησης της συλλογικής συνείδησης και μνήμης των ευρωπαίων πολιτών για την κοινή τους κληρονομιά αλλά και της προβολής αυτής της κληρονομιάς μέσα από την ανάδειξη της ιδιαίτερης φυσιογνωμίας κάθε χώρας, κάθε περιφέρειας, κάθε πόλης και κάθε περιοχής. Βασικό μέσο για την ανάδειξη αυτή είναι και το πρόγραμμα ανοίγματος στο κοινό (κυρίως στη νεολαία) των αρχαιολογικών χώρων, των ιστορικών τόπων και των κάθε λογής μνημειακών συνόλων που αποτελούν μαρτυρίες ύπαρξης κάθε είδους ανθρώπινης δραστηριότητας και γενικότερα του πολιτισμού στον ελλαδικό χώρο. Και ακόμα, εξίσου σημαντικές, είναι και οι εκδηλώσεις γύρω από την άυλη κληρονομιά και την πολιτιστική δημιουργία, παλιά αλλά και σύγχρονη !.
Σε μια περιφέρεια όπως η δική μας, που θέλει να καυχάται για τη μεγάλη και ξεχωριστή πολιτική και πολιτιστική της παράδοση, οι μέρες αυτές θα έπρεπε να αποτελούν αφορμή, όχι απλώς εκδηλώσεων εορτασμού, αλλά δράσεων, αποφάσεων και ενεργειών έμπρακτης στήριξης του πολιτιστικού δυναμικού τω Ιόνιων νησιών και προαγωγής της παιδείας και της πνευματικής καλλιέργειας, εντός και εκτός του σχολικού συστήματος. Πολύ περισσότερο, που τα Ιόνια νησιά συμπυκνώνουν με απαράμιλλο τρόπο όλες τις πτυχές (ανατολικές και δυτικές) του ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Περιφερειακή και τοπική αυτοδιοίκηση (δημοτικές και τοπικές κοινότητες) , κοινωνικές και επιστημονικές οργανώσεις, μουσεία, πνευματικά κέντρα και άλλοι φορείς, θα πρέπει να στοιχηθούν σε μια συνεργική πορεία προαγωγής του πολιτισμού μακριά από φανφάρες και κιτς. Σε μια προσπάθεια, που δεν θα είναι ‘κλειστή’, αλλά ανοικτή στον ευρύτερο πολιτισμικό χώρο του Ιονίου και της Αδριατικής, και γενικότερα στο μεσογειακό μας περίγυρο, μέσα από την ένταξη διασυνοριακών, διακρατικών και διαπεριφερειακών δράσεων, όπως αρμόζει στον κοσμοπολίτικο χαρακτήρα των νησιών μας.
Ηλίας Μπεριάτος
Περιφερειακός σύμβουλος –‘ΙΟΝΙΟ ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ’
Αντιπρόεδρος του Ιδρύματος Κεφαλονιάς και Ιθάκης
Εστάλη στην ΟΔΥΣΣΕΙΑ, 29.9.2013