Γιατί μέχρι τώρα το επιχείρημα ήταν ότι ο Orban αποτελεί μια πραγματικότητα την οποία πρέπει να διαχειριστούμε. Διαχείριση όμως σε θέματα αξιών σημαίνει συχνά τη συγκεκαλυμμένη υπονόμευση των τελευταίων.
Μήπως είναι λοιπόν μια ευκαιρία αφού το 60% αδιαφόρησε στην πρόταση του ούγγρου πρωθυπουργού, αφού δηλαδή δεν διαθέτει πλέον ούτε το αριθμητικό πλεονέκτημα να εκβιάζει, να του πουν ένα ξεκάθαρο «όχι» στις άκρως επικίνδυνες πρωτοβουλίες του; Ανεξάρτητα βέβαια από την ευθύνη των Βρυξελλών, οι οποίες από καιρό θα έπρεπε να του το είχαν πει.
Και κάτι ακόμα. Μπορεί το δημοψήφισμα να μην το κέρδισε αυτός ο μεγάλος ουμανιστής, αλλά σε κάθε περίπτωση δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η προσφυγή σε αυτόν τον θεσμό συνιστά συχνά υπερπήδηση της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Οτι μέσω αυτού, μετατρέπεται η ανώνυμη κοινωνία από υπεύθυνη πολιτική πηγή της εξουσίας σε μηχανισμό «νομιμοποίησης» ενός άλλου μη δημοκρατικού τρόπου άσκησής της.
Και αυτό γιατί μια τέτοια προσφυγή, ενώ γίνεται στο όνομα της απευθείας άσκησης της εξουσίας από τον Λαό, στην πραγματικότητα αξιοποιείται ο μύθος για να υπηρετηθεί – στις πλείστες των περιπτώσεων – ένας κοινωνικά, οικονομικά, πολιτικά αλλά και πολιτισμικά ανυπόφορος πραγματισμός.
Οσο καιρό η ΕΕ θα ενεργεί με βάση επιλογές που δεν υπακούουν σε ένα αξιακό σύστημα στο οποίο η δημοκρατία ως συμμετοχική αξιοπρέπεια και η οικονομική συνοχή ως κοινωνική ηθική είναι οι υπερκείμενες αξίες της, τόσο θα βαδίζει προς τη ματαίωσή της.
Γιάννης Μεταξάς, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, τακτικό μέλος της Académie Européenne Interdisciplinaire des Sciences.
Εστάλη στην ΟΔΥΣΣΕΙΑ, 11.10.2016