Ας δούμε λίγο την ουσία και ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Ο πρώτος στόχος είναι πράγματι εφικτός. Την Ελλάδα θα προτιμούσε – και προτιμά – ο τουρίστας που έρχεται για πολυήμερες διακοπές. Διακοπές οι οποίες είναι συνδυαστικές. Δηλαδή πολλές πόλεις, νησιά, ακόμα και επίσκεψη σε γειτονικές χώρες. Σε αυτό το πλαίσιο η Αθήνα είναι προορισμός, αλλά όχι πρωτεύουσας σημασίας, πέραν της ιστορικής και αρχαιολογικής της βαρύτητας.
Έχω ωστόσο κάποιες επιφυλάξεις για το αν μπορεί η Αθήνα να προβάλλεται ως city break προορισμός. Να δούμε τα στοιχεία εκείνα που κάνουν προσβάσιμη μία πόλη για break τουρισμό. Φθηνά αεροπορικά εισιτήρια: το αεροδρόμιο της Αθήνας, με τη φορολογική του πολιτική δεν έχει δείξει σε καμία των περιπτώσεων τη βούληση να προσελκύσει εταιρείες χαμηλού κόστους, και ακόμα και αυτές που επιχειρούν, θέτουν τιμές πολύ υψηλότερες των συνηθισμένων τους. Θα μου πείτε η απόσταση της Αθήνας από ευρωπαϊκά κέντρα είναι τέτοια που δεν επιτρέπει φθηνά εισιτήρια. Δεκτό, αλλά τί γίνεται με γείτονες χώρες. Πού είναι οι πτήσεις των 15 και 20 ευρώ που συνδέουν Αθήνα με Κωνσταντινούπολη, Σόφια, Τίρανα, Βουκουρέστι, Κάιρο, Λευκωσία, Σμύρνη κτλ.;
Επιπλέον, η Αθήνα σαν πόλη και πρωτεύουσα βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σημείο. Αυτό για δύο λόγους – ενδεικτικά. Η οικονομική κρίση έχει αφήσει ξεκάθαρα τα σημάδια της σε αυτήν την πόλη. Μία Αθήνα ήδη κακοποιημένη από την περίοδο της σπατάλης και της ανθοφορίας, με κτήρια άσχετα του ύφους της και της ιστορίας της, με καταστήματα – τέρατα που δε σέβονται το χώρο που τους φιλοξενεί, και πολίτες χωρίς αγάπη για την πόλη τους – που έγινε πόλη τους απλά και μόνο από ανάγκη, γιατί το χωριό είναι αυτό που ήθελαν και τους έλειπε -, με όλα αυτά λοιπόν, αυτή η πόλη έμελλε να τραβήξει την ανηφόρα της κρίσης και να δεχθεί ατόφιες τις συνέπειες της. Πλέον κτήρια και καταστήματα παραπαίουν, άδεια και ατημέλητα. Οι αφισοκολλήσεις είναι τριπλάσιου βαθμού από αυτές των φοιτητικών παρατάξεων στα πανεπιστήμια κατά την περίοδο του Απριλίου. Και η ατμόσφαιρα της πόλης χαμένη στη μεμψιμοιρία της εποχής.
Επομένως, είναι πολιτικά ορθό να προωθείται τούτη την εποχή η Αθήνα ως προορισμός, ή μήπως θα έπρεπε να στοχεύσει το Υπ.Πο. στην υλοποίηση προγραμμάτων στήριξης τουρισμού των νησιών και της περιφέρειας (όχι ότι δεν το κάνει). Να το θέσω καλύτερα: είναι η Αθήνα η ενδεικτική πόλη για τουρισμό στην Ελλάδα; Και αν ναι, για τί τουρισμό;
Σίγουρα για city break όχι, πάντως. Πέραν των μειονεκτημάτων που αναφέραμε, και στα οποία ο ανταγωνισμός άλλων ευρωπαϊκών πόλεων είναι σκληρός, θα πρέπει να υπολογίζουμε και τις αθηναϊκές τιμές. Πέραν των χώρων πολιτιστικού ενδιαφέροντος / μουσείων, που πράγματι διατηρείται υψηλό επίπεδο, με φάρο το νέο μουσείο της Ακρόπολης, και οι τιμές είναι με μία λέξη: χαμηλές, η ζωή στην πόλη απαιτεί ιδιαίτερο κόστος, ειδικά για ένα τουρίστα. Ακόμα ακόμα οι συγκοινωνίες είναι τέτοιες που δεν επιτρέπουν σε κάποιον να ελπίζει να δει την πόλη σε δύο ή και τρεις μέρες (εννοώντας Κέντρο, Παραλία, Πειραιάς και Σούνιο(;) ). Συγκοινωνίες χωρίς συνοχή και κυρίως καμία χρονική συνέπεια. Θα λύσει κάποια προβλήματα σίγουρα το έργο που μόλις δημοπρατήθηκε περί τοποθέτησης πινακίδων τηλεματικής στις στάσεις του ΟΑΣΑ.
Για να κλείσω αυτό το κομμάτι αισιόδοξα, δε λέω σε καμία περίπτωση πως η Αθήνα δεν είναι ελκυστικός προορισμός, ειδικά για κάποιον που θα θαυμάσει την ιστορία της και τους ανθρώπους της. Δε λησμονούμε το θαυμάσιο ιστορικό της Κέντρο που σφύζει ιστορίας και πολιτισμού. Αυτό όμως που θίγω είναι ότι εκ των περιστάσεων – οικονομικών, αρχιτεκτονικών κ.α. – η Αθήνα δεν μπορεί να μετατραπεί σε τουριστικός προορισμός ανάλογος άλλων πρωτευουσών, όπως η Ρώμη και το Παρίσι, ή ακόμα και η Πράγα ή η Βουδαπέστη. Διότι έχει υποστεί μία βάναυση κακοποίηση κατά την τελευταία 50ετία, την οποία δεν αντισταθμίζει με την οργάνωσή της. Σε αντιδιαστολή, η ελληνική περιφέρεια, έχοντας βασίσει την επιβίωσή της στον τουρισμό (σωστό ή λάθος), εσωτερικό και εξωτερικό, είναι σαφώς πιο έτοιμη να δεχθεί μάζες τουριστικού κύματος και να φανεί άξια εκπρόσωπος της ελληνικής φιλοξενίας. Ελπίδα όλων, τέλος, μία επιθετική πολιτική παρεμβάσεων στην Αθήνα με στόχο τη ριζική ανανέωση της πρωτεύουσας. Αρχή με το Rethink Athens.
Ευάγγελος Μπατιστάτος – http://propulsion25.wordpress.com
Φωτογραφία: Μάνος Σπυριδάκης
Εστάλη στην ΟΔΥΣΣΕΙΑ, 28.5.2013