Η εκλογή του υπουργού Οικονομικών Κυριάκου Πιερρακάκη στην προεδρία του Ευρωγκρούπ παρουσιάστηκε ως ιστορικός θρίαμβος και απόδειξη διεθνούς κύρους της χώρας. Οι πανηγυρισμοί, όμως, ξεπερνούν κατά πολύ το πραγματικό θεσμικό βάρος της θέσης και αποκαλύπτουν μια γνώριμη κυβερνητική πρακτική: τη μετατροπή της κανονικότητας σε επίτευγμα και της συμβολικής διάκρισης σε εθνικό τρόπαιο.
Το Ευρωγκρούπ δεν είναι όργανο λήψης αποφάσεων. Είναι μια άτυπη ομάδα εργασίας των υπουργών οικονομικών της ευρωζώνης, η οποία προετοιμάζει τις συζητήσεις του ΕΚΟΦΙΝ. Ο πρόεδρός του δεν αποφασίζει για προϋπολογισμούς, δεν επιβάλλει πολιτικές και δεν αλλάζει συσχετισμούς δύναμης. Συντονίζει, διαμεσολαβεί και εκπροσωπεί συλλογικές θέσεις. Όποιος επιχειρεί να το παρουσιάσει αλλιώς, απλώς παραπλανά.
Η σύγκριση με το παρελθόν της κρίσης είναι αποκαλυπτική. Την περίοδο των μνημονίων, το Ευρωγκρούπ ήταν ο χώρος όπου η Ελλάδα καλούνταν να αποδεχθεί όρους που είχαν ήδη αποφασιστεί αλλού. Δεν ήταν τότε πανίσχυρο όργανο. Ήταν το βήμα επιτήρησης. Σήμερα, η ίδια αυτή δομή παρουσιάζεται ως κορυφή κύρους, επειδή προεδρεύεται από Έλληνα υπουργό. Η θεσμική φύση δεν άλλαξε. Μόνο το αφήγημα.
Το ότι η Ελλάδα δεν βρίσκεται πια στο «εδώλιο του κατηγορουμένου» είναι θετικό. Αλλά αυτό δεν συνιστά ιστορική νίκη. Είναι επιστροφή στο αυτονόητο, μετά από μια δεκαετία κοινωνικού και οικονομικού κόστους που πληρώθηκε και πληρώνεται ακριβά. Η κυβέρνηση επιχειρεί να κεφαλαιοποιήσει επικοινωνιακά αυτή την κανονικότητα, αποσιωπώντας ότι η προεδρία του Ευρωγκρούπ δεν προσφέρει ούτε αυξημένη επιρροή ούτε θεσμικά πλεονεκτήματα στη χώρα.
Η υπερβολική καυχησιολογία δεν ενισχύει τη διεθνή εικόνα της Ελλάδας. Αντίθετα, δείχνει ανασφάλεια και ανάγκη εσωτερικής επιβεβαίωσης. Σε μια κοινωνία που συνεχίζει να πιέζεται από ακρίβεια, χαμηλούς μισθούς και περιορισμένες δυνατότητες άσκησης κοινωνικής πολιτικής, οι πανηγυρισμοί για ευρωπαϊκούς τίτλους δεν απαντούν στα πραγματικά προβλήματα.
Η προεδρία του Ευρωγκρούπ είναι μια τιμητική, αλλά περιορισμένης ισχύος θέση. Το να παρουσιάζεται ως ιστορικός θρίαμβος λέει λιγότερα για την Ευρώπη και περισσότερα για την ανάγκη της κυβέρνησης να παράγει συμβολικές επιτυχίες σε μια κοινωνία που ακόμη πληρώνει το κόστος της κρίσης.
Η σοβαρή ευρωπαϊκή πολιτική δεν μετριέται με προεδρίες σε άτυπα όργανα, αλλά με το αν μια χώρα μπορεί να επηρεάζει ουσιαστικά αποφάσεις, να υπερασπίζεται κοινωνικά συμφέροντα και να αποφεύγει την επανάληψη των λαθών της κρίσης. Η μνήμη εκείνης της περιόδου θα έπρεπε να επιβάλλει μέτρο.
Η προεδρία του Ευρωγκρούπ είναι μια τιμητική θέση. Όχι λόγος εθνικού πανηγυρισμού. Και σίγουρα όχι υποκατάστατο πολιτικής ουσίας.
Δρ. Γαβριήλ Μανωλάτος
Καθηγητής Διεθνούς Οικονομίας και Ανάπτυξης
Εστάλη στην ΟΔΥΣΣΕΙΑ, 16/12/2025 #ODUSSEIA #ODYSSEIA