Τό ποίημα τοῦ Πινδάρου «Ἐπίνικοι», ὡς καί ἐκεῖνα τῶν προηγουμένων ποιητῶν, ἒχουν ὑπόβαθρόν των τήν συνεχιζομένην ἂνοδον τοῦ θεσμοῦ τῆς πόλεως (πολιτείας) καί τῆς μεταβάσεως τῆς κοινωνίας ἀπό τούς πρώτους πολιτικούς, κοινωνικούς καί θρησκευτικούς θεσμούς εἰς τήν διαρκῶς ἐντεινομένην διά τῆς παρελεύσεως τῶν χρόνων χρηματικήν οἰκονομίαν.
Εἰς τήν περίπτωσιν τῶν νικητῶν ἀθλητῶν, οἱ πλεῖστοι ἐξ αὐτῶν ἐστεροῦντο μέχρι τῆς νίκης των καί τῆς ἐξ αὐτῆς διακρίσεώς των οἱασδήποτε ἀνωτέρας ἀγωγῆς, πλήν τῆς σωματικῆς καί μυϊκῆς ὑπεροχῆς των, ἡ ὁποία τούς ἒφερε τήν νίκην εἰς τούς ἀγῶνας καί, μέ αὐτήν, τήν φήμην μεταξύ τῶν Ἑλλήνων.
Ἒτσι εἰς τήν ποίησίν του καί ἰδιαιτέρως εἰς τά Ποιήματά του «Ἐπίνικοι» ὁ Πίνδαρος κατέβαλλε διά τοῦ ποιητικοῦ χαρίσματός του προσπάθειαν ἐντάξεως τῶν νικητῶν καί ἐν γένει τῶν ἀθλητῶν εἰς τήν λεγομένην «οἰκονομίαν τοῦ οἰκοκυριοῦ», δι’ αὐτῆς δέ, συμφώνως πρός τήν ἒξοχον ἀνάλυσιν τῆς οἰκονομολόγου Leslie Kurke, εἰς τήν «οἰκονομίαν τῆς πόλεως».
Οἱ κάτωθι στίχου του ἀναφέρονται εἰς τήν σημασίαν τοῦ Πλούτου, τήν ὀρθήν χρῆσιν τούτου καί τήν ἒντιμον προέλευσίν του:
«Πάνω ἀπ’ ὃλα εἶναι τό νερόν καί τό χρυσάφι,
σάν μιά φωτιά πού καίει
ξεχωρίζει μέσα στήν νυχτιάν ἀπ’ τόν ἀλαζονικόν
πλοῦτον πιό πολύ …»
καί εἰς ἂλλους στίχους:
«Ὁ πλοῦτος εἶναι μεγαλοδύναμος,
ὃταν αὐτόν ἀναμεμειγμένον μέ τήν ἀρετήν τήν καθαράν,
ἓνας ἂνθρωπος θνητός, ἀφοῦ τοῦ τόν δώσει ἡ τύχη,
τόν κάνει
προστάτην του πού φίλους πολλούς τοῦ φέρνει».
Καί εἰς ἂλλο ποίημά του ὁ Πίνδαρος ἐκθειάζει καί πάλιν τόν καλόν καί ἒντιμον πλοῦτον:
«Κι’ ὁ πλοῦτος ὃμως, πού τόν στολίζουσιν ἀρεταί,
φέρνει δι’ αὐτά καί δι’ ἂλλα
τήν κατάλληλον περίστασιν ἐμπεριέχων φροντίδα
βαθείας ἒγνοιας,
ἀστέρι ὁλόλαμπρον, ἀληθινόν
φῶς διά τόν ἂνθρωπον …»
Ἡ δαπάνη τοῦ Πλούτου διά κοινωφελεῖς σκοπούς τῆς πόλεως:
«Ἂν σοῦ ἀρέσει νά ἀκοῦς πάντοτε γλυκιάν φήμην,
μήν κουράζεσαι πολύ μέ τάς δαπάνας
… μήν ξεγελασθῆς, φίλε μου,
ἀπό συμφεροντολόγους κολακείας· ἡ κατοπινή καύχησις
τήν δόξης
μόνον αὐτή δείχνει τήν ζωήν τῶν ἀνθρώπων πού ἒχουν
φύγει ἀπ’ τήν ζωήν
καί ἀπό τούς χρονογράφους καί ἀπό τούς τραγουδιστάς
δέν χάνεται ποτέ τοῦ Κροίσου ἡ φιλοφροσύνη καί ἡ ἀρετή».
Ἐπίσης ἡ προτροπή εἰς τόλμην καί δρᾶσιν, πού εἶναι ἀναγκαῖαι εἰς τήν ἀνταγωνιστικήν οἰκονομίαν, τονίζονται ἰδιαιτέρως ὑπό τοῦ Πινδάρου εἰς τούς κατωτέρω στίχους:
«… Ἀξιοσύνες ἀκίνδυνες
οὒτε ἀνάμεσα σ’ ἂντρες, οὒτε μέσα σέ καράβια
βαθουλωτά
εἶναι πολύτιμες· ἐνᾧ πολλοί θυμοῦνται,
ἂν κάτι ὂμορφον μέ κόπον βγῇ».
Τά ἀνωτέρω εἶναι μερικά ἀποσπάσματα ἀπό τό λυρικόν ἒργον τοῦ Πινδάρου. Βεβαίως δέν τελειώνει ἐδῶ ὁ κύκλος τῶν ἀρχαίων Ποιητῶν μέ τάς οἰκονομικάς ἰδέας καί ἀπόψεις των. Ὃμως εἰς μίαν μελέτην, τήν ὁποίαν πιέζει ὁ τυπογραφικός χῶρος, δέν δύναται κάποιος νά ἐπεκταθῇ περαιτέρω καί εἰς ἂλλους ἀξιολόγους ποιητάς τῆς ἀρχαιότητος.
Λάμπης Γ. Κωνσταντινίδης
Eστάλη στην ΟΔΥΣΣΕΙΑ, 28.9.2015