Η Γερμανία, όπως επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, μολονότι έχει κατανοήσει τα διδάγματα από τα λάθη που διέπραξε τον 20ο αιώνα, δεν φαίνεται να διδάσκεται από το κόστος που ενέχει η προσκόλληση στη δημοσιονομική ορθοδοξία, παρά το γεγονός ότι η ευημερία της οφείλεται στην απόφαση των αντιπάλων της κατά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο που επέτρεψε στην μεταπολεμική Δυτ. Γερμανία να διαγράψει το ήμισυ των χρεών της.
Μετά την κατάρρευση του 2008, η Γερμανία, ως η κυρίαρχη οικονομία της Ευρώπης και η σημαντικότερη πιστώτρια χώρα, υποχρέωσε τις χώρες της μεσογειακής Ευρώπης και κυρίως την Ελλάδα να λεηλατήσουν τις ίδιες τους τις οικονομίες για να αποπληρώσουν τα χρέη τους.
Η επιμονή της Γερμανίας οδήγησε στη συρρίκνωση της Ελλάδας στο επίπεδο της Μεγάλης Ύφεσης των ΗΠΑ. Η ανεργία εκτινάχθηκε στο 25%, ενώ η νεανική ανεργία ξεπέρασε το 50%, η οικονομία βυθίστηκε κατά 26% και η κατανάλωση κατά 40%. Το χρέος ανήλθε στο 175% του ΑΕΠ, ενώ τα κεφάλαια από τα δάνεια που παραχώρησαν η Γερμανία και τα άλλα κράτη στην Ελλάδα δόθηκαν είτε για την κάλυψη των επιτοκίων είτε για την αποπληρωμή παλαιότερων δανείων. Μόλις το 11% εξ αυτών δόθηκε πραγματικά στην ελληνική κυβέρνηση.
Δεν προκαλεί λοιπόν έκπληξη ότι οι Έλληνες ψηφοφόροι επέλεξαν μια νέα κυβέρνηση η οποία διεκδικεί την επαναδιαπραγμάτευση του χρέους. Οι αξιωματούχοι της Γερμανίας και της ΕΕ αντέδρασαν σθεναρά στις όποιες αλλαγές. Ευτυχώς για τη Γερμανία οι δικοί της πιστωτές είχαν υιοθετήσει διαφορετική στάση μετά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο. Στη συμφωνία του Λονδίνου για το χρέος, το 1953, 20 κράτη, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, που είχαν δανείσει χρήματα στη Γερμανία κατά την προναζιστική Δημοκρατία της Βαϊμάρης και μετά το 1945, συμφώνησαν να μειώσουν το χρέος της Δυτ. Γερμανίας κατά το ήμισυ. Επιπλέον συμφώνησαν ότι η αποπληρωμή του δεν θα προέρχεται από τις κυβερνητικές δαπάνες αλλά αποκλειστικά από τις εξαγωγές. Με την συγκατάθεση όλων των μερών, η συμφωνία του Λονδίνου και οι διαδοχικές τροποποιήσεις της κατέστησαν τη Γερμανία ισότιμη με τους πιστωτές της, διαθέτοντας τη δυνατότητα, την οποία χρησιμοποίησε κατά καιρούς, να απορρίπτει τους όρους των πιστωτών και να εμμένει σε νέες διαπραγματεύσεις.
Η Ivana Kottasova σε άρθρο της στο CNN MONEY με τίτλο «Greek debt crisis: Who has most to lose?» αναφέρεται στο ύψος του ελληνικού χρέους και στους θεσμούς που το κατέχουν. Οι αναλυτές, όπως επισημαίνεται, θεωρούν αναγκαία μία μορφή αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, το οποίο ανέρχεται σε 323 δις ευρώ, στο 175% δηλαδή σε σχέση με το ΑΕΠ της χώρας.
Η Ελλάδα έχει δανεισθεί περίπου 246 δις από την Ευρωζώνη, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το ΔΝΤ. Το μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού χρέους το κατέχουν οι χώρες της Ευρωζώνης. 53 περίπου δις δόθηκαν μέσω διμερών συμφωνιών, σύμφωνα με τους ερευνητές του Open Europe. Η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να διαπραγματευτεί με την καθεμία από τις χώρες αυτές χωριστά. Μολονότι ορισμένες όπως η Γαλλία θα ήταν πιο ανοιχτές στη διαπραγμάτευση, άλλες όπως η Φινλανδία έχουν ήδη δηλώσει ‘όχι’.
Ένα πολύ μεγαλύτερο ποσό 142 δις ευρώ προήλθε από το ταμείο διάσωσης της Ευρωζώνης. Για την όποια ελάφρυνση αυτού του ποσού θα πρέπει να συμφωνήσουν όλα τα μέλη της. Στο ταμείο συμμετέχουν όλα τα κ-μ της Ευρωζώνης αλλά η Γερμανία συμβάλλει με το μεγαλύτερο ποσό 27% και γι’ αυτό θα ασκήσει και την μεγαλύτερη επιρροή στις διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα.
Η Ελλάδα οφείλει επίσης 27 δις ευρώ στην ΕΚΤ. Η κεντρική τράπεζα έχει ήδη δηλώσει ότι δεν μπορεί να υπάρξει ελάφρυνση, καθώς θα ήταν παράνομη. Πλησιάζει η ώρα αποπληρωμής του δανείου προς την ΕΚΤ, τον Αύγουστο, ύψους 6,7 δις ευρώ.
Το ΔΝΤ κατέχει 28 δις ευρώ του ελληνικού χρέους, ενώ θεωρείται σχεδόν αδύνατη η ελάφρυνσή του, καθώς αντίκειται στους κανόνες του Ταμείου. Ακόμη και χώρες που πτώχευσαν, κατά το παρελθόν, εξαιτίας του χρέους προς το ΔΝΤ, όπως η Αργεντινή, κατέληξαν να αποπληρώσουν ολόκληρο το ποσό του χρέους τους προς το ΔΝΤ.
Η Ελλάδα οφείλει να αποπληρώσει μέρος του χρέους προς το ΔΝΤ τον Μάρτιο. Μία μετακύληση του χρέους είναι πιθανή, αλλά η διευθύντρια του ΔΝΤ, Christine Lagarde, έχει δηλώσει ότι η Ελλάδα δεν πρέπει να αναμένει κάποια ιδιαίτερη μεταχείριση.
http://money.cnn.com/2015/01/28/investing/greek-debt-who-has-most-to-lose/index.html
Εάν ο Π/Θ, Αλέξης Τσίπρας, εμμείνει σε μια συμφωνία για τη διαγραφή μέρους του ελληνικού χρέους, τότε δεν θα πρέπει να πείσει μόνο τους Γερμανούς, αλλά και τους σκεπτικιστές φορολογούμενους των άλλων χωρών της Ευρωζώνης. Θα πρέπει να καθησυχάσει τους Ευρωπαίους ηγέτες που ανησυχούν για τις δικές τους προκλήσεις, αλλά και να πείσει μια Ευρώπη, που συνεχίζει να πλήττεται από την χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, ότι η Ελλάδα αποτελεί ιδιαίτερη περίπτωση, αναφέρει ο Stephan Faris σε άρθρο του στο BLOOMBERG με τίτλο «Greece Wants a Debt Break. What About Its Poorer Neighbors?».
Όπως επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, η Ελλάδα, ακόμη και μετά από μια επταετή καταστροφική ύφεση παραμένει πλουσιότερη από τους γείτονές της. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ ανέρχεται, στην Ελλάδα, στα 22.000 δολάρια, στην Αλβανία στα 4.000 δολάρια, στα Σκόπια στα 5.000 δολάρια, ενώ στη Βουλγαρία, η οποία συμμετέχει και αυτή στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στα 8.000 δολάρια.
«Είναι πολύ δύσκολο να πείσεις τον εργάτη στη Βουλγαρία ότι πρέπει να δώσει μέρος των φόρων του για να βοηθήσει τον ελληνικό λαό, ο οποίος είναι πλουσιότερος από αυτόν. Εάν δαπανώνται χρήματα στην Ελλάδα θα πρέπει να δαπανηθούν και στη Βουλγαρία και στις άλλες χώρες της αν. Ευρώπης. Αυτό είναι το επιχείρημα που χρησιμοποιούν οι πολιτικοί εδώ» επισημαίνει ο Ruslan Stefanov, διευθυντής του οικονομικού προγράμματος στο Center for the Study of Democracy της Σόφιας.
Η κατάσταση στην Ελλάδα είναι απελπιστική, επισημαίνει ο αρθρογράφος, ανάλογη της Μεγάλης Ύφεσης των ΗΠΑ, αλλά η εναλλακτική λύση προς την λιτότητα είναι τα χρήματα και αυτά τα χρήματα θα πρέπει να έρθουν από κάπου. Ο Π/Θ, Αλέξης Τσίπρας, θα υπέφερε εάν επέστρεφε με άδεια χέρια από τις διαπραγματεύσεις έναντι των Ελλήνων που τον εξέλεξαν, αλλά και οι πολιτικοί άλλων χωρών, όπως της Γερμανίας, θα ένοιωθαν το ίδιο έναντι των ψηφοφόρων τους εάν προσέφεραν την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους.
http://www.bloomberg.com/news/articles/2015-01-28/greece-wants-money-from-its-much-poorer-neighbors
Eστάλη στην ΟΔΥΣΣΕΙΑ, 30.1.2015, Μ. Ιγνατίου