Ε. Λειβαδά: Το παλαιότερο Μουσείο Βιβλίου στον κόσμο, η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ολλανδίας, παρέχει εργαλείο δημιουργίας μεσαιωνικών μιμιδίων (memes). Δοκιμάστε κι εσείς

gebedenboek libertus schaloun

Στο www.medievalmemes.org το επίσημο site της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ολλανδίας (Le Hague) οι επισκέπτες μπορούν να χρησιμοποιήσουν εικόνες από τη μεσαιωνική συλλογή της και να τις μετατρέψουν σε μιμίδια (memes). H Εθνική Βιβλιοθήκη της Ολλανδίας αποθηκεύει στο παρόν ενεργά στοιχεία της διαδικτυακής μας κουλτούρας ως πηγή έρευνας στο μέλλον, συμπεριλαμβανομένων των μεσαιωνικών μιμιδίων. Έτσι εικονογραφήματα που δημιουργήθηκαν στον Μεσαίωνα και μας παρέχουν πληροφορίες για τις τότε συνθήκες και την τότε ιστορία, βρίσκουν εφαρμογή στον σύγχρονο διαδικτυακό πολιτισμό μας.

Από τη Wikipedia μαθαίνουμε πως ένα μιμίδιο είναι μια ιδέα, συμπεριφορά ή στυλ που εξαπλώνεται μέσω μίμησης από άτομο σε άτομο μέσα σε έναν πολιτισμό και συχνά φέρει συμβολικό νόημα που αντιπροσωπεύει ένα συγκεκριμένο φαινόμενο ή θέμα. Ένα μιμίδιο λειτουργεί ως μονάδα μεταφοράς πολιτιστικών ιδεών, συμβόλων ή πρακτικών, που μπορούν να μεταδοθούν από το ένα μυαλό στο άλλο μέσω γραφής, ομιλίας, χειρονομιών, τελετουργιών ή άλλων φαινομένων που μπορούν να μιμηθούν με θέμα που μιμείται. Οι υποστηρικτές της έννοιας θεωρούν τα μιμίδια ως πολιτισμικά ανάλογα των γονιδίων, καθώς αυτοαναπαράγονται, μεταλλάσσονται και ανταποκρίνονται σε επιλεκτικές πιέσεις.

Διαβάζουμε στο Medievalists.net: «Στο www.medievalmemes.org  οι επισκέπτες μπορούν να χρησιμοποιήσουν εικόνες από τη μεσαιωνική συλλογή της εθνικής βιβλιοθήκης της Ολλανδίας και να τις μετατρέψουν σε μιμίδια. Όταν χρησιμοποιούν τη γεννήτρια μιμιδίων, οι άνθρωποι δημιουργούν νέα, ενεργά πλαίσια για αυτές τις ιστορικές εικόνες προσθέτοντας λεζάντες από την εποχή μας. Οι διαθέσιμες εικόνες συνοδεύονται από επεξηγηματικά βίντεο, που παρέχουν στους θεατές ιστορικές πληροφορίες και τους δείχνουν ότι, όπως και σήμερα, οι άνθρωποι του Μεσαίωνα χρησιμοποιούσαν εικόνες για να σχολιάσουν το περιβάλλον τους και τις τρέχουσες υποθέσεις τους».

Πλέον, μπορεί όποιος ενδιαφέρεται, να βρει μια νέα χρήση γι αυτά τα κομμάτια της μεσαιωνικής τέχνης πάνω σε θέματα σύγχρονα. Η μεσαιωνική αυτή γεννήτρια μιμιδίων, που κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο, έχει ήδη παράξει 15.000 μεσαιωνικά μιμίδια σε 129 χώρες, προσεγγίζοντας ένα κοινό περίπου 2 εκατομμυρίων φαν των μιμιδίων σε όλο τον κόσμο.

Οι εικόνες στη γεννήτρια μιμιδίων που απεικονίζουν ο,τιδήποτε, προέρχονται απευθείας από τις μεσαιωνικές συλλογές της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ολλανδίας και το «Huis van het boek» (Ο Οίκος του Βιβλίου), το παλαιότερο μουσείο βιβλίου στον κόσμο.

Παράδειγμα ως παρουσιάζεται στο site:

1575: Τι συμβαίνει σε αυτή την εικόνα;

Δεν ενοχλείσαι όταν διαβάζεις ένα καλό βιβλίο; Έτσι πρέπει να ένιωθε ο Άγιος Αντώνιος σε αυτήν την εικόνα. Κάθεται επάνω σε έναν βράχο, ασχολείται με τα δικά του ενδιαφέροντα, διαβάζει ένα καλό έργο και σκέφτεται. Και τότε εμφανίζονται αυτοί οι διάβολοι.

Κάνουν αέρια, περίεργους θορύβους, τον πιτσιλίζουν με νερό… κάνουν ό,τι μπορούν καλύτερο για να του αποσπάσουν την προσοχή. Αλλά ο «Αντώνιος» συνεχίζει ήρεμα να διαβάζει. Πώς όμως ξέρουμε ότι αυτός είναι στην πραγματικότητα ο Άγιος Αντώνιος; Ο καλλιτέχνης έχει αφήσει έναν υπαινιγμό στην άκρη της εικόνας. Το γουρούνι συμβολίζει τον Άγιο, οπότε αν δείτε έναν άντρα με ένα γουρούνι να διαβάζει, ξέρετε ότι αυτός είναι.

Αυτή η εικόνα προέρχεται από βιβλίο προσευχών. Παρήχθη γύρω στο 1575 για τον επικεφαλής ενός βελγικού μοναστηριού. Πιθανόν ίσως γνωρίζετε πραγματικά την ιστορία του Αγίου Αντωνίου. Για παράδειγμα, ο Ιερώνυμος Μπος και ο Σαλβατόρ Νταλί το ζωγράφισαν. Ο Άγιος Αντώνιος κατέληξε σε ένα βουνό στην έρημο για να προσευχηθεί με την ησυχία του. Ο Διάβολος το είδε αυτό ως πρόκληση και αποφάσισε να του αποσπάσει την προσοχή. Δεν προσπάθησε μόνο να παράξει αέρια, αλλά προσπάθησε να μεταμορφωθεί σε τέρας και προκλητική γυναίκα.

Ευρυδίκη Λειβαδά