Ε. Λειβαδά:Τα σπουδαιότερα γεγονότα της Ελληνικής Παλιγγενεσίας.Δράσεις Επτανησίων/ Κεφαλλήνων/Ιούνι

1835: Πέθανε ο Ναύαρχος Μιαούλης. Μετά την άνοδο του Όθωνα στον θρόνο διορίσθηκε αρχηγός του Γενικού διευθυντηρίου του Στόλου και Γενικός Επιθεωρητής. Έβαλε κάποια τάξη και το 1834 έγινε Σύμβουλος Επικρατείας. Όμως οι περιπέτειες του 12ετούς αγώνα τον είχαν εξαντλήσει. Προσβλήθηκε από φυματίωση και πέθανε στις 11 του μηνός. Ετάφη στον Πειραιά δίπλα στο φερόμενο ως μνημείο του Θεμιστοκλή. Την καρδιά του την εφύλαξαν στο Υπουργείο Ναυτικών για να παίρνουν δύναμη οι αξιωματικοί του πολεμικού ναυτικού.

12 Ιουνίου:

1821: Ο Δημήτριος Υψηλάντης εξέδωσε την πρώτη προκήρυξή του ως Πληρεξούσιος Στρατηγός Πελοποννήσου και άλλων περιοχών. Σκοπός ήταν η ναυτολόγηση και η συγκέντρωση χρημάτων για την συντήρηση και ετοιμότητα του στόλου.

1823: Ναυτικές επιδρομές ψαριανών πλοίων με 600 αγωνιστές υπό τον Γεώργιο Σκανδάλη στα μικρασιατικά παράλια, απέναντι από την Λέσβο. Κατέλαβαν την κωμόπολη Τσανταρλή, την οποία και πυρπόλησαν.

1824: Η άφιξη των εκπροσώπων του νομοτελεστικού σώματος στο Ναύπλιο (Κυβέρνηση Κουντουριώτη) σηματοδότησε την παύση του εμφύλιου πολέμου.

13 Ιουνίου:

1821: Τα στρατεύματα Κεφαλλήνων, Ζακυνθίων, Ηλείων, Αρκάδων, και Καλαβρυτινών που είχαν ήδη καταλάβη το Πούσι, κατήγαγαν περίλαμπρη νίκη και απελευθέρωσαν την περιοχή της Ηλείας Λάλα από την τουρκαλβανική εστία των Λαλαίων και με τη νίκη αυτή σταθεροποίησαν την νίκη του Κολοκοτρώνη την 12η Μαΐου στο Βαλτέτσι. Την σπουδαιότητα της μάχης στο Λάλα τής οποίας την νίκη όλοι σχεδόν αποδίδουν στα σώματα των Κεφαλλήνων και Ζακυνθίων, υπό τον Κωνσταντίνο Μεταξά και τον αδελφό του Ανδρέα, αναφέρει και τονίζει εκτός των άλλων και ο Ιωαν. Φιλήμων: «αύτη υπήρξε μία των φονικωτέρων και κρισιμωτέρων της εποχής εκείνης τα δευτερεία φέρουσα της του Βαλτετσίου…». Ο Φιλικός Γεράσιμος Φωκάς μετέφερε με το πλοίο του στην Κυλλήνη, το εκστρατευτικό σώμα για το Λάλα των Αδελφών Μεταξά και πήρε και ο ίδιος μέρος στη μάχη δίπλα στον Αθανάσιο Χέλμη.

1821: Οι Τούρκοι κατέλαβαν το Ιάσιο της Μολδοβλαχίας.

1822: Αποκρούσθηκε σφοδρή τουρκική επίθεση από τους οχυρωμένους Κρήτες στη Μάλαξα. Όμως, μετά από λίγο εκκένωσαν τη θέση τους ελείψει εφοδίων και τροφίμων.

1825: Νίκη των Ελλήνων υπό τον Μακρυγιάννη, τον Δημήτριο Υψηλάντη και τον Κωνσταντίνο Μαυρομιχάλη στους Μύλους Λέρνης της Αργολίδας. Αναχαίτισαν την εμπροσθοφυλακή του Ιμπραήμ. Η επιδρομή του Ιμπραήμ τερμάτισε τον εμφύλιο και έβγαλε από την απραξία τον Υψηλάντη. Αν και δεν είναι εξακριβώσιμος ο αριθμός των Ελλήνων μαχητών, κατά μια πηγή ο Υψηλάντης προσήλθε με 100 Μακεδόνες (ήταν οι λεγόμενοι Ολύμπιοι) τους οποίους εστρατολόγησε στο Ναύπλιο. Η μάχη των Μύλων έκρινε την τύχη του Ναυπλίου.

1825: Μπήκαν στο αποκλεισμένο από παντού Μεσολόγγι με τα παλληκάρια τους οι Γιάννης Ράγκος και Μήτσος Κοντογιάννης.

14 Ιουνίου:

1821: Επανάσταση στην Κρήτη και νίκη των Ελλήνων σε μάχη κοντά στο Λούλο των Χανίων (οπλαρχηγοί: Γ. Δασκαλάκης, Ι. Χάλης, Σήφακας, Παπαπανδρέου, Α. Φασούλης και Μουστουγιαννάκης). Ο πασάς των Χανίων είχε στείλει εναντίον τους 60 γενίτσαρους υπό τον Ιμπραήμ Ταμπουρατζή. Αυτοί, καθώς υποχωρούσαν άφησαν πίσω τους 18 νεκρούς ανάμεσα στους οποίους ήταν και ο αρχηγός τους.

1821: Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης παραδόθηκε στις αυστριακές Αρχές.

1825: Ο Ιμπραήμ κατάκαυσε το Άργος και τα γύρω του χωριά.

15 Ιουνίου:

1821: Οι Τούρκοι κι οι γενίτσαροι προέβησαν σε σφαγές των Ελλήνων στα Χανιά ως αντίποινα για την ήττα τους στο Λούλο. Παρόμοιες σφαγές έγιναν τις αμέσως επόμενες ημέρες στο Ηράκλειο, στο Ρέθυμνο και στη Σητεία. Ο συνολικός αριθμός αμάχων που σκοτώθηκαν ήταν περίπου 2.000 και ανάμεσά τους ο Μητροπολίτης Κρήτης Γεράσιμος Παρδούλας και πολλοί επίσκοποι.

16 Ιουνίου:

1821: Ήττα των Ελλήνων στη Γαλάτιστα, κοντά στα Βασιλικά της Θεσσαλονίκης. Πέθανε ο οπλαρχηγός Χάμψας.

1821: Μάχη της Στίγκας στις παραδουνάβιες Ηγεμονίες. Οι Έλληνες φόνευσαν παραπάνω από 150 Τούρκους από συνολική δύναμη 700. Η ελληνική δύναμη αποτελείτο από Ρουμελιώτες, Κρήτες και Πελοποννησίους που ενισχύθηκαν από τον οπλαρχηγό Γεώργιο Παπά.

1825: Αμφίρροπη ναυμαχία μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων στο Κάβο Μαλιά όπου τραυματίστηκε ο πλοίαρχος και πυρπολητής Ματρώζος. Ηλικιωμένος και αφανής πήγε να συναντήσει στο Υπουργείο τον Κανάρη και να ζητήσει βοήθεια. Στο Υπουργείο, δυστυχώς, του έκλεισε το δρόμο ένας άνθρωπος, που ευεργετημένος ασκούσε τη μικρή εξουσία του με υπεροψία. Κατά καλή του, όμως, τύχη, άκουσε τη συνομιλία τους ο Υπουργός, ο μεγαλόψυχος Κανάρης, και ο γερο-Ματρώζος δεν έφυγε άπρακτος και πικραμένος.

Το περιστατικό πολύ συγκινητικά αφηγείται στο υπέροχο ποίημά του ο μελίρρυτος Σπετσιώτης ποιητής Γεώργιος Στρατήγης.Μπαίνοντας στο Υπουργείο ο γέρο-Ματρόζος, που είχε την όψη ζητιάνου, είπε στον υπασπιστή, που ήταν ντυμένος στα χρυσά.

– Θέλω να δω τον Κωνσταντή!

– Ποιόν Κωνσταντή; Τον ρώτησε εκείνος.

– Αυτόν… τον Ψαριανό!

Ο υπασπιστής εκνευρισμένος του απαντά:

– Δε λεν κανένα Ψαριανό, εδώ είν΄ Υπουργείο,

να ζητιανέψεις πήγαινε μεσ΄ στο φτωχοκομείο.

Ο Ματρόζος τότε παλληκαρίσια του απάντησε:

– Αν οι ζητιάνοι σαν κι εμέ

δεν έχυναν το αίμα,

οι καπετάνιοι σαν κι έσέ

δε θα φορούσαν στέμμα!

17 Ιουνίου:

1771: Οι Τούρκοι έγδαραν ζωντανό στην πλατεία Ηρακλείου τον αρχηγό της Επανάστασης στα Σφακιά, Δασκαλογιάννη που για να αποτρέψει την ολοσχερή καταστροφή των Σφακίων παραδόθηκε.

1821: Σημαντικές επιτυχίες των επαναστατών στην Κρήτη (Καλύβες Αποκορώνου, Ρούστικα Ρεθύμνου και στον Άγιο Ιωάννη Λάμπης).

1821: Διεξήχθη μάχη κοντά στον ποταμό Σίζα της Μολδαβίας. Ηττήθηκαν οι 485 ένοπλοι επαναστάτες από δύναμη 6.000 Τούρκων υπό τον Κεχαγιά Βεζή πασά της Βραΐλας και σκοτώθηκε ο Αθανάσιος Καρπενησιώτης. Στη μάχη αυτή έλαβε μέρος και ο Σφαέλλος, ο Ηλίας Μιγγέρης και ο Γεώργιος Παπάς. Οι Τούρκοι έχασαν 1.600 και είχαν 200 τραυματίες, ενώ οι Έλληνες θρήνησαν 300 μαχητές.

1821: Προσκύνημα της σορού του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε’ στον Μητροπολιτικό Ναό της Οδησσού. Η σορός του ετάφη με τιμές βασιλικού πρίγκιπα και αρχηγού της Ορθοδοξίας, μετά από εντολή του Τσάρου Αλεξάνδρου Α΄.

1821: Νίκη των Ελλήνων στη θέση Παληοκούλια Ιωαννίνων (οπλαρχηγοί: Α. Ίσκιος, Γ. Μπακόλας).

1824: Στην Πετρούπολη άρχισε η συνδιάσκεψη των μεγάλων δυνάμεων για το ελληνικό ζήτημα.

1831: Εκτυπώθηκαν τα πρώτα χαρτονομίσματα των 5,10,50 και 100 φοινίκων. Έφεραν την ημερομηνία της πρώτης ημέρας κυκλοφορίας τους: 1η Ιουλίου 1831.

18 Ιουνίου:

1822: Οι Τούρκοι του Ναυπλίου αναγκάστηκαν από την πείνα να παραδώσουν στους Έλληνες την πόλη και το φρούριο. Κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821, η πρώτη πολιορκία του Ναυπλίου έλαβε χώρα από τις 4-10 Απριλίου 1821, δια ξηράς και θαλάσσης (με επικεφαλής την Μπουμπουλίνα). Ακολούθησε άλλη μια η οποία χαλάρωσε από τον Κεχαγιά μπέη και μια υπό τον Νικήτα Σταματελόπουλο. Παράλληλα δύο αγγλικά πλοία παρείχαν προμήθειες στους πολιορκούμενους. Τις 18 Ιουνίου 1822 οι Τούρκοι αναγκάστηκαν να συνθηκολογήσουν, αλλά ενισχύσεις από τον Δράμαλη καθυστέρησαν τη συνθήκη. Τις 30 Νοεμβρίου 1822, οι Έλληνες κατάφεραν να εισβάλλουν κρυφά στο Παλαμήδι μέσα στη νύχτα υπό την αρχηγία του Στάικου Σταϊκόπουλου και τελικά, τις 3 Δεκεμβρίου 1822, η φρουρά παραδόθηκε. Πολλοί Έλληνες αγωνιστές όπως επίσης ξένοι εθελοντές έχουν διηγηθεί με αρκετές λεπτομέρειες τα συμβάντα αυτών των ημερών στα απομνημονεύματά τους. Στις 18 Ιανουαρίου 1823, το Ναύπλιο ορίστηκε έδρα της κυβερνήσεως, η οποία εγκαταστάθηκε εκεί τον Ιούνιο του 1824, και τις 4 Μαΐου 1827, με απόφαση της γ΄ Εθνοσυνέλευσης, ορίσθηκε «καθέδρα» της κυβέρνησης.

1821: Οι κάτοικοι των Καλαρρυτών και του Συρράκου Ηπείρου υπό τους Ιωάννη Κωλέτη και Κωνσταντίνο Τουρτούρη κήρυξαν την Επανάσταση κατά των Τούρκων και απέκλεισαν τους Τουρκαλβανούς υπό τον Πρεμετή στα χωριά αυτά.

19 Ιουνίου:

1821: Στη Μάχη του Δραγατσανίου της Βλαχίας, δίπλα στη Μονή Σκουλενίου στη Μολδαβία (σημερινή Ρουμανία) νίκησαν οι Οθωμανοί σηματοδοτώντας το τέλος του Ιερού Λόχου. Ανάμεσα στους Κεφαλλονίτες μνημονεύονται οι Σπυρίδων Βουτσινάς, οι Αναστάσιος και Νικόλαος Ιγγλέσης, ο Ιωάννης Κουντούρης, ο Γεράσιμος Ορφανός, ο Παναγής Πανάς, ο Δημήτριος Χοϊδάς, ο Αντ. Σφαέλος και ο Σπ. Αμπατιέλος, οι Θιακοί Γεώργιος Πετρίκης, Σπυρίδων Δρακούλης. Επίσημα νεκρός έπεσε ο Κεφαλλονίτης Λουκάς Βαλσαμάκης.

1821: Έφθασε στον Μωριά ο Παν. Αναγνωστόπουλος και ο Δημήτρης Υψηλάντης. Ο πρώτος ταξίδεψε με το όνομα Αθανάσιος Σωστόπουλος και ο δεύτερος ως Χαρίτος, διευθυντής του εμπορικού οίκου του πρώτου. Τα διαβατήρια εξέδωσε ο Ρώσος διοικητής Ιντσώφ. Το ταξίδι ήταν από την Αυστρία του Μέττερνιχ στην Ελλάδα.

1825: Μάχη της Τραμπάλας κατά την οποία οι Έλληνες με τον Γενναίο Κολοκοτρώνη και τον Κανέλλο Δεληγιάννη εξόντωσαν τμήμα του υπεράριθμου στρατού του Ιμπραήμ.

20 Ιουνίου:

1821: Οι Οπλαρχηγοί Γιολδασαίοι, Κατσιογιάννης, Γιάννης Μπράσκας επιτέθηκαν κατά των Τούρκων, υπό τον Βελήμπεη, στο Καρπενήσι και τους υποχρέωσαν να εκκενώσουν την περιοχή και να καταφύγουν στην Ήπειρο.

1824: Ο ναύαρχος Χοσρέφ ή Τοπάλ πασάς (λόγω κάποιας αναπηρίας του στο πόδι), άλλοτε χριστιανός Γεωργιανός στην καταγωγή, με 140 πλοία και 14.000 γενίτσαρους κατάπλευσε στα Ψαρά. Όταν σχεδιάστηκε η τουρκοαιγυπτιακή επίθεση ο σουλτάνος ζήτησε να του φέρουν έναν χάρτη και να του δείξουν τα Ψαρά. Σαν είδε την κουκίδα μέσα στη θάλασσα, την έξυσε με το νύχι του και την εξαφάνισε λέγοντας στους αυλικούς του να πούν στον καπουδάν να δέσει το νησί στο καράβι του και να το φέρει μπροστά του.

1825: Πετυχημένη επιθετική ενέργεια της φρουράς του Μεσολογγίου εναντίον των δυνάμεων του Κιουταχή.

Ευρυδίκη Λειβαδά

Εικόνα: Η Σημαία της Μάχης του Λάλα που φυλάσσεται στο Κοργιαλένειο Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Αργοστολίου. Στη μάχη αυτή η νίκη αποδόθηκε στη ομόψυχη συμμετοχή κυρίως των Κεφαλλήνων υπό τον Ανδρ. Μεταξά (όπου και το γνωστό έργο του Peter Hess).