Συνεχίζω την καταγραφή των σπουδαιότερων γεγονότων με τον Ιούνιο, και όταν βρίσκω κάποιο γεγονός που μου έχει διαφύγει, θα επιστρέφω να το προσθέτω στον αντίστοιχο μήνα. Ελπίζω να καλύψω με γεγονότα όλες τις ημέρες του έτους με αποτέλεσμα να έχω ένα πλήρες ημερολόγιο του Αγώνα το οποίο, ευελπιστώ να εκδώσω.
Η καταγραφή παρουσιάζεται ανά 10ήμερο. Αυτό είναι το πρώτο του Ιουνίου.
__________________
Ιούνιος 1792: Η Γαλλία, φοβούμενη για τα εμπορικά της συμφέροντα και με τη συνεργασία 30 τουρκικών πλοίων επιτέθηκε κατά του στόλου του Λάμπρου Κατσώνη –και του Ανδρίτσου πατέρα του Ανδρούτσου-. Μετά από τρεις μέρες αντίσταση και δεινή σφαγή και αφού είχε σχεδόν χάσει τη μάχη, ο Κατσώνης διέπλευσε στα Κύθηρα με δώδεκα συντρόφους του. Έπειτα όμως, με την προτροπή του Ηγεμόνα της Μάνης Τζανέτου Γρηγοράκη, απέπλευσε για την Ιθάκη, και μετά μέσω Πάργας επέστρεψε στη Ρωσία και συγκεκριμένα στην Αγία Πετρούπολη όπου εγκαταστάθηκε μόνιμα με την οικογένεια του.
Ιούνιος 1807: Τότε ο Κολοκοτρώνης ζούσε εξόριστος με την οικογένειά του στη Ζάκυνθο και ασχολείτο με το εμπόριο. Την εποχή εκείνη τα Ιόνια ήταν σε αναβρασμό γιατί μόλις είχε καταλυθεί η Επτάνησος Πολιτεία και με την Συνθήκη του Τιλσίτ στις 8 Ιουνίου 1807 είχαν δοθεί στη Γαλλία για δεύτερη φορά. Τον Ιούνιο ο Αρχιστράτηγος της Επανάστασης βρέθηκε στην Κέρκυρα και του προτάθηκε να πλοιαρχεύσει σε ένα κυριευμένο τουρκικό σκαρί σεμπέκ –στα ελληνικά μύστικο- που είχε μάλιστα επισκευασθεί και εξοπλισθεί από τους Ρώσους –επί Επτανήσου Πολιτείας- και ονομαστεί «Άγιος Γεώργιος». Είχε δέκα πυροβόλα, πλήρωμα τριανταεπτά ναύτες και ογδόντα πεζοναύτες. Θα έπρεπε να κατευθυνθεί προς τη Λευκάδα για υπεράσπισή της που απειλείτο από τον Αλή πασά. Η πρώτη ενέργειά του όμως ήταν να συλλάβει από ΒΔ ακτή της Πελοποννήσου Τούρκους, τους οποίους μετέφερε με τα λάφυρα στην Λευκάδα. Όμως η Επτανησιακή Γερουσία τον φυλάκισε στην ναυαρχίδα «Ευαγγελίστρια» του μικρού Ρώσικου Στόλου γιατί έπρεπε να περιοριζόταν στην αποστολή του και όχι σε επιδρομές.
1 Ιουνίου
1821: Οι αγωνιστές υπό τον Εμμανουήλ Παππά κατέλαβαν την Ιερισσό και απελευθέρωσαν τα Μαντεμοχώρια και άλλες περιοχές της Χαλκιδικής. Η επανάσταση στη Μακεδονία συνδέθηκε στη συνείδηση των Ελλήνων με το όνομα του Σερραίου εμπόρου Ε. Παππά, που με τόσο αυτοθυσιαστικό παλμό, αν και ήταν πολύ πλούσιος, έκανε τον εαυτό του και την οικογένειά του σκήνωμα στον ελληνικό ναό της ελευθερίας.
1821: Μοίρα του ελληνικού στόλου υπό τον Ψαριανό Ν. Αποστόλη έφτασε στα Μοσχονήσια.
1854: Το αντάρτικο σώμα του Τσιάμη Καρατάσου αναχώρησε με γαλλικό πολεμικό από τον όρμο της Δάφνης με προορισμό την Αθήνα. Έτσι τερματίστηκε η επανάσταση στη Χαλκιδική.
2 Ιουνίου:
1821: Οι Τούρκοι αντέδρασαν τις επόμενες μέρες με βιαιοπραγίες κατά του χριστιανικού στοιχείου των Μοσχονησίων, των Κυδωνιών και της Σμύρνης στη Μ. Ασία.
1823: Οι Τούρκοι παρέδωσαν το φρούριο της Κανδάνου στον αρμοστή Μανώλη Τομπάζη, ο οποίος έπειτα από τρεις μέρες απώθησε στο Σέλινο τις υπό τον Χασάν πασά τουρκικές δυνάμεις και φόνευσε 800 από αυτές.
1825: Επιχείρηση του ελληνικού στόλου υπό τον Α. Μιαούλη στην περιοχή της Σούδας είχε ως αποτέλεσμα την ανατίναξη της κορβέτας / υποναυαρχίδας «Ντζεϊλάν-Μπαϊρίν». Τον τουρκικό στόλο αποτελούσαν 30 πλοία και τον ελληνικό περίπου άλλα τόσα.
1829: Ο Ομέρ πασάς της Εύβοιας επικεφαλής 2.250 Τουρκαλβανών συγκρούσθηκε στην τοποθεσία Ανηφορίτη κοντά στη Θήβα με τμήματα των Κριεζιώτη, Δυοβουνιώτη, Ράγκου και Λάζου (800 περίπου άνδρες). Ο Ομέρ ηττήθηκε και άφησε πίσω του πάνω από 50 νεκρούς και πολλούς τραυματίες.
3 Ιουνίου:
1824: Οι οπλαρχηγοί Τσόγκας και Ράγκος αναχώρησαν από το Ραδοβίλι και το Κανάλι της Ηπείρου αντίστοιχα και επιτέθηκαν κατά των Τούρκων υπό τον εξωμότη Μπαχέλο στη Σκουληκαριά της Άρτας.
1826: Διάλυση του στρατιωτικού σώματος των γενιτσάρων στην Κωνσταντινούπολη έπειτα από διαταγή του σουλτάνου Μαχμούτ. Η διάλυση κράτησε 3 ημέρες.
1878: Με μυστική αγγλοτουρκική συμφωνία παραχωρήθηκε στην Αγγλία η μαρτυρική μεγαλόνησος Κύπρος.
4 Ιουνίου:
1821: Οι Τούρκοι συνέχισαν τις σφαγές των Ελλήνων στη Σμύρνη.
1821: Το Καρπενήσι επαναστάτησε από άκρη σε άκρη.
1827: Ο Κανάρης έκαψε, μέσα στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας, την προφυλακίδα του αιγυπτιακού στόλου.
5 Ιουνίου:
1825: Ο, γεννημένος στην Ιθάκη το 1788 με νονό τον άρχοντα της Ιθάκης Ιωάννη Ζαβό και την Μαρία Σοφιανού σύζυγο του Λάμπρου Κατσώνη, Ο. Ανδρούτσος είχε επανέλθη ήδη στη Στερεά και συνέχιζε την παλιά του τακτική τού κλεφτοπολέμου με τους Τούρκους για να κερδίσει καιρό μέχρι να παρουσιαστεί ευκαιρία για ολικό πλήγμα. Ο Κωλέττης με μικροπαροχές, του είχε ήδη αποσπάσει τον Γκούρα και τον έστειλε εναντίον του. Ο Γκούρας, όπως γράφει ο Γούδας: «έσπευσε δρομαίος και απειλητικός φοβούμενος μη απωλέση το αξίωμα του φρουράρχου της Ακροπόλεως». Κατευθύνθηκε προς τη Λειβαδιά και διέλυσε τις δυνάμεις του Ανδρούτσου. Αρχικά ο Ανδρούτσος διέφυγε, όμως αργότερα πείσθηκε από τις υποσχέσεις του άλλοτε πρωτοπαλλήκαρού του και παραδόθηκε. Προσωρινά ο Γκούρας τον έκλεισε στη μονή Δομπού. Μετά, μεταφέρθηκε στην Ακρόπολη Αθηνών όπου κλείστηκε αλυσοδεμένος σε ένα κελί στον Φράγκικο Πύργο που υψωνόταν στη θέση του Ναού της Απτέρου Νίκης. Στις 5 Ιουνίου ο Οδυσσέας Ανδρούτσος δολοφονήθηκε με στραγγαλισμό. Βασανίστηκε και σκοτώθηκε από τους Μήτρο Τριανταφυλλίνα, Ιωάννη Μαμούρη και Παπακώστα Τζαμάλα με διαταγή του πρώην πρωτοπαλλήκαρου του, Ιωάννη Γκούρα. Οι πολιτικοί του αντίπαλοι με επικεφαλής τον Ιωάννη Κωλέττη δεν τον προσήγαγαν καν σε δίκη, επειδή φοβήθηκαν ότι ο Ανδρούτσος θα καταδείκνυε την αδικία τους σε βάρος του και θα προκαλούσε γενική κατακραυγή εναντίον τους. Η μνήμη του ως ήρωα της εθνεγερσίας αποκαταστάθηκε από το Ελληνικό κράτος μόλις το 1872.
1827: Ο Κολοκοτρώνης δια του Νικηταρά διέταξε επιστράτευση σε Μυστρά, Μεσσηνία, Αρκαδία και Λεοντάρη. Επίσης δια μέσω του Πλαπούτα, του Γενναίου Κολοκοτρώνη και του Χριστόπουλο στις επαρχίες της Καρύταινας και του Φαναρίου. Σκοπός του Γέρου του Μωριά ήταν η ενθάρρυνση των Ελλήνων και η παρεμπόδιση της επικοινωνίας του Ιμπραήμ μεταξύ της Τριπολιτσάς και των Μεσσηνιακών Φρουρίων.
1833: Ο βασιλιάς Όθων επιβαίνων της Αγγλικής φρεγάτας «Μαδαγασκάρη» έφθασε ξαφνικά στη Σμύρνη και έγινε δεκτός με ενθουσιασμό από τους κατοίκους.
6 Ιουλίου:
6-7 Ιουνίου 1822: Το εγχείρημα που δόξασε τον Κωνσταντίνο Κανάρη. Πυρπόλησε την νύχτα που οι Τούρκοι γιόρταζαν το μπαϊράμι, τελευταία ημέρα του ραμαζανιού, και κατέστρεψε ολοσχερώς την τουρκική ναυαρχίδα «Μανσουρίγε» στη Χίο. Ανάμεσα στους 2.000 νεκρούς συγκαταλέγεται και ο καπουδάν πασάς Καραλής, τον οποίο διαδέχθηκε ο Μουχτάρμπεης. Ο Καραλής είχε μάλιστα δώσει πανηγυρικό τόνο στη γιορτή και είχε καλέσει όλους τους αξιωματικούς (ρετζάλια). Πέθανε δε όταν χτυπήθηκε από πτώση φλεγόμενου καταρτιού ενώ ήταν μέσα σε βάρκα και προσπαθούσε να βγεί στη στεριά. Ο Κανάρης για να τους ξεγελάσει είχε υψώσει αυστριακή σημαία. Κυβερνήτης του ήταν ο Γιάννης Θεοφιλόπουλος από την Αρκαδία, ο οποίος, την προηγούμενη χρόνια είχε οδηγήσει το πυρπολικό του Παπανικολή και έκαψαν το ντελίνι στην Ερεσό.
1825: Σφοδρότατος καταιγισμός των ελληνικών θέσεων στη Τραμπάλα από τις δυνάμεις του Ιμπραήμ. Αυτός, επικεφαλής 25.000 πεζών και ιππέων επιτέθηκε εναντίον 3.000 Ελλήνων υπό τους Γενναίο Κολοκοτρώνη, Γιατράκο, και Κανέλλο Δεληγιάννη. Οι απώλειες των Αιγυπτίων ήταν 800 νεκροί, ενώ των Ελλήνων 110 νεκροί και τραυματίες.
1827: Η Σύμβαση του Λονδίνου αποτελούσε μεν επανάληψη των όρων του Πρωτοκόλλου της Πετρούπολης, καθόριζε δε και τον τρόπο επιβολής τους.
1854: Υποχώρησαν οι Έλληνες επαναστάτες στην Καλαμπάκα μετά από γενική τουρκική επίθεση εναντίον τους. Η μάχη κράτησε 3 ημέρες και οι Τούρκοι είχαν 1000 νεκρούς. Έτσι τερματίστηκε η επανάσταση στη Θεσσαλία και ο στρατηγός Χατζηπέτρος εξέφρασε τη βαθιά ευγνωμοσύνη του προς τους Μανιάτες, Κρήτες, Υδραίους και Θεσσαλούς συμπολεμιστές του.
7 Ιουνίου:
1821: Ήττα του Ιερού Λόχου στο Δραγατσάνι υπό τον Αλέξανδρο Υψηλάντη από υπέρτερες τουρκικές δυνάμεις. Ο Υψηλάντης βρισκόταν σε απόσταση τριών ωρών από το σημείο της μάχης, και συσκεπτόταν με το Γεωργάκη Ολύμπιο. Ο Καραβίας και ο Νικ. Υψηλάντης είχαν τοποθετηθεί στην είσοδο της χαράδρας που προστάτευε το Δραγατσάνι. Το μέρος αυτό κρατούσε ένας ικανός Τούρκος αξιωματικός ο Καρά Φεΐζ με 800 άνδρες. Περίπου άλλοι 1800 Τούρκοι είχαν στρατωνισθεί στα γύρω μοναστήρια. Στις 7/19 Ιουνίου 1821 και παρά τις αντίθετες διαταγές για καμιά ελληνική κίνηση πριν τις 8/20 Ιουνίου, ο Καραβίας επιτέθηκε με 800 ιππείς εναντίον της μονής Σερμπανεστίου, όπου είχαν οχυρωθεί οθωμανικές δυνάμεις. Ωστόσο η επίθεση απέτυχε και πολλοί από τους ιππείς εγκατέλειψαν τoν αγώνα και έφυγαν προς το γειτονικό δάσος. Ο Νικόλαος Υψηλάντης, επικεφαλής του Ιερού Λόχου, έσπευσε προς βοήθεια τού Καραβία με 375 αξιωματικούς και οπλίτες, αλλά η αποχώρηση του τμήματος του Καραβία ανάγκασε τους Ιερολοχίτες να πολεμούν μόνοι τους χωρίς την υποστήριξη ιππικού. Έτσι ο Ιερός Λόχος δέχτηκε επίθεση από το τουρκικό ιππικό υπό τον Καρά Φεΐζ, αρνούμενος το κάλεσμα να παραδοθεί, με αποτέλεσμα να υποστεί σοβαρές απώλειες. Ο σημαιοφόρος του λόχου, 25 αξιωματικοί και 180 στρατιώτες έπεσαν νεκροί, ενώ 37 Ιερολοχίτες αιχμαλωτίστηκαν. Στη κρίσιμη στιγμή της μάχης έφτασε ο Ολύμπιος ο οποίος διέσωσε τους υπόλοιπους,136 συνολικά, μεταξύ των οποίων και τον αρχηγό Νικόλαο Υψηλάντη και τον υπασπιστή του Ιερού Λόχου Αθανάσιο Τσακάλωφ, συνιδρυτή της Φιλικής Εταιρείας. Έπειτα από λίγες μέρες ο Αλέξανδρος Υψηλάντης πέρασε τα αυστριακά σύνορα, συνελήφθη από τους Αυστριακούς και φυλακίστηκε.
1822: Σφαγές χριστιανών στα Μαστιχοχώρια της Χίου.
1824: Αντικυβερνητικοί υπό τον Πάνο Κολοκοτρώνη παραδίδουν το φρούριο του Ναυπλίου στην κυβέρνηση.
8 Ιουνίου:
1821: Ο Δ. Υψηλάντης έφθασε στην Ύδρα από την Τεργέστη με το ψευδώνυμο Αθανάσιος Σοστόπουλος και με κροατικό πλοίο υπό ρωσική σημαία για να λάβει μέρος στην Εθνεγερσία των Ελλήνων.
1822: Μάχη στο Κομπότι της Άρτας μεταξύ των Ελλήνων και των Τούρκων όπου τραυματίστηκε ο Καραϊσκάκης.
1822: Οι Έλληνες συγκρούστηκαν με Τούρκους που βγήκαν από την Ακρόπολη. Ακολούθησαν εκτελέσεις ομήρων.
1824: Καταστροφή της Κάσου από τους Τουρκοαιγυπτίους του Χουσεΐν.
1825: Νέα αποτυχημένη προσπάθεια του Κιουταχή εναντίον του Μεσολογγίου.
1825: Ο Σκώτος φιλέλληνας Χάμιλτον με μοίρα του βρετανικού στόλου κατέπλευσε στο Ναύπλιο και η παρουσία του εμψύχωσε τους Έλληνες στον αγώνα κατά του Ιμπραήμ.
9 Ιουνίου:
1821: (9-13 Ιουνίου) Τα στρατεύματα Κεφαλλήνων, Ζακυνθίων, Ηλείων, Αρκάδων, και Καλαβρυτινών (που στόχευαν τους Λαλαίους) στράφηκαν ξαφνικά και κατέλαβαν το Πούσι.
1821: Οι πολιορκημένοι Τούρκοι στο φρούριο της Μονεμβασίας είχαν βρεθεί σε πολύ δύσκολη θέση. Εκτός από την έλλειψη τροφίμων, που τους ανάγκασε να τρώνε ποντίκια, φραγκοσυκιές, ακόμη και ανθρώπινα πτώματα, τους είχαν αποδεκατίσει και οι επιδημίες. Στις 9 Ιουνίου ο Πετρόμπεης κρίνοντας την περίσταση πρόσφορη απηύθυνε στους πολιορκημένους έγγραφο να παραδοθούν με όρους. Εκείνοι όμως απάντησαν ότι δεν είχαν εμπιστοσύνη στους αρχηγούς των ενόπλων και έστειλαν στα Βέρβαινα πρεσβεία (20 Ιουνίου) προτείνοντας να φύγουν με τα όπλα τους για το Ναύπλιο ή την Κρήτη. Ο Υψηλάντης όρισε εκπρόσωπο του στις διαπραγματεύσεις τον πρίγκιπα Αλέξανδρο Κατακουζηνό. Οι αγάδες ήθελαν να παραδώσουν μόνο την πόλη και όχι το κάστρο και παρέτειναν μόνο τις συνεννοήσεις, ελπίζοντας σε τουρκική βοήθεια.
Στο Ελληνικό στρατόπεδο δημιουργήθηκαν τότε διαφωνίες. Πολλοί αρχηγοί ενόπλων, που είχαν υποσχεθεί στους άνδρες τους πληρωμές από τα λάφυρα, τους πίεζαν να δεχθούν μόνο την πόλη, ο Κατακουζηνός όμως ορθότατα επέμενε στην παράδοση και του κάστρου.
1824: Ο Τούρκος στρατηγός Ταχήρ Αμπάζης με 2.800 άνδρες επιτέθηκε στο Ξοδάκτυλο της Άρτας κατά των 700 επαναστατών του Τσόγκα, ο οποίος τους κατανίκησε και τους έτρεψε σε φυγή αφήνοντας πίσω τους πάνω από 100 νεκρούς.
10 Ιουνίου:
1799: Διορίσθηκε ηγεμόνας της Μολδαβίας ο Αλέξανδρος Ν. Σούτσος δραγουμάνος του στόλου, μέγας διερμηνέας της Υψηλής Πύλης και ηγεμόνας της Βλαχίας το 1802. Ο Αλέξανδρος Σούτσος από τη θέση του δραγουμάνου του Οθωμανικού στόλου προσέφερε πολλά στην πατρίδα και ιδιαίτερη στην ανάπτυξη της Ελληνικής ναυτιλίας.
1821: Ο νεαρός Γεώργιος Ανεμογιάννης από τους Παξούς, γνωστός ως ο Γιώργης απ’ τους Παξούς, μεγάλος πυρπολητής και μέλος πληρώματος πλοίου της Μπουμπουλίνας, συνελήφθη κοντά στη Ναύπακτο ενώ προσπαθούσε να κάψει τουρκικό πλοίο με πυρπολικό. Τον βασάνισαν, τον σούβλισαν και τον κρέμασαν στο Κάστρο για παραδειγματισμό.
1821: Οι οπλαρχηγοί Βλαχόπουλος, Σιαδήμας, Μακρής, Γρίβας, Βαρνακιώτης και Ραζηκότσικας με 4.000 ένοπλους μετά από στενή πολιορκία του Βραχωρίου (Αγρινίου) ανάγκασαν τους Τουρκαλβανούς υπό τον Νούρκα Σερβάνη να παραδοθούν.
1822: Οι 1.160 Τούρκοι του φρουρίου της Ακρόπολης παραδίδονται στους πολιορκητές τους και στους Αθηναίους εφόρους Παναγή Ζαχαρίτσα, Σπυρίδωνα Πατούσα, Διονύση Πετράκη. «Πεντήκοντα Κεφαλλήνες μετά Κείων, Αιγινιτών και Υδραίων υπό την ηγεσίαν του Κεφαλλήνος Ραυτόπουλου Ιωάννου, ενισχύουν τους Αθηναίους πολιορκούντας τους Τούρκους εις την Ακρόπολιν και συντελούν δια του τηλεβόλου των εις την κατόπιν συνθηκών παράδοσίν της την 9η Ιουνίου 1822». Ο Ραυτόπουλος, εκτός από το τμήμα με τους 50 Κεφαλλήνες, ηγείτο και άλλου με 30 Φιλέλληνες. Οι πολιορκητές με επικεφαλής τον Μητροπολίτη της πόλεως Διονύσιο, ύψωσαν την Ακρόπολη την ελληνική σημαία. Η Αθήνα, μετά από 366 χρόνια ήταν και πάλι ελεύθερη.
1822: Στο Κομπότι της Άρτας σημειώθηκε νίκη του εκστρατευτικού σώματος υπό τον φιλέλληνα στρατηγό Γερμανό Νόρμαν και τον Μάρκο Μπότσαρη. Το σώμα αποτελείτο από 4.000 άνδρες μεταξύ των οποίων ήταν 560 τακτικοί και 93 φιλέλληνες με 2 κανόνια.
1825: (10-11 Ιουνίου). Ο Ιμπραήμ κατέλαβε την Τριπολιτσά αφού είχε κατατροπώσει τον Παπαφλέσσα στο Μανιάκι (19 Μαΐου 1825).
1829: Το ιππικό του οπλαρχηγού Χατζηχρήστου επιτέθηκε ξαφνικά εναντίον 300 Τούρκων ιππέων μπροστά στην είσοδο της Θήβας. Η μάχη έληξε με φοβερή ήττα των Τούρκων που έχασαν 130 άνδρες.
Ευρυδίκη Λειβαδά
Εικόνα: Η μάχη του Σκουλενίου και ο θάνατος του Ζακυνθίου Σπυρίδωνος Δαλλόστρου. Μελάνι σε χαρτί, έργο του Vincenzo Gajassi (1801-1861). Τα θέματά του τα άντλησε από το έργο του Pouqueville. (Το έργο προέρχεται από Δημοπρασία εν εξελίξει).