Φθάνουμε τώρα στο κύριο πρόσωπο της σημερινής βραδιάς. Ο πιο σπουδαίος Έλληνας ποιητής του 20ου αιώνα, ο Κωνσταντίνος Π. Καβάφης είναι και ο πιο μεταφρασμένος Έλληνας ποιητής στη Ρουμανία και αναμφίβολα ένας από τους πιο αγαπημένους. Η αλήθεια αυτού του ισχυρισμού βρίσκεται στο πλούσιο υλικό του θέματος που θα προσπαθήσω να περιγράψω στις πιο γενικές γραμμές.
Με 7 εκδόσεις (5 την τελευταία δεκαετία), αλλά και με τις μεταφράσεις που περιλαμβάνονται στις ποιητικές ανθολογίες ή που δημοσιεύτηκαν στον ρουμανικό φιλολογικό τύπο τα τελευταία 70 χρόνια, ο Καβάφης απέκτησε, κατά την υποβλητική έκφραση ενός Ρουμάνου ακαδημαϊκού, «δικαίωμα πολίτη» στον ρουμανικό πολιτισμό.
Η πρώτη ρουμανική εμφάνιση του ποιητή Καβάφη σημειώνεται το 1939, όταν στη πόλη Κλουζ της Τρανσυλβανíας, κυκλοφορεί η πρώτη ανθολογία ελληνικής ποίησης. με τίτλο Antologia poeziei greceşti 1800-1930 [Ανθολογία της ελληνικής ποίησης 1800-1930]. Η ανθολογία αυτή, του κλασικού φιλολόγου Ştefan Bezdechi, μένει μέχρι σήμερα σημείο αναφοράς όχι μόνο για το περιεχόμενό της -περιλαμβάνει 94 ποιητές, από το 1800 μέχρι το 1930- αλλά και για την ποιότητα των μεταφράσεών της: πράγματι εξαιρετική, αν και πρόκειται για τόσες διαφορετικές ποιητικές φωνές. Τον Καβάφη θα τον βρούμε στο υποκεφάλαιο „Poeţi anatolieni” (Ανατολίτες /Ανατολιτικοί ποιητές ), έχοντας παρέα τον Αγγελο Σημηριώτη από τη Μικρασíα, τον Αλέκο Φωτιάδη από την Αλεξάνδρεια, τον Απόστολο Μελαχρινό, που γεννήθηκε στη Βράϊλα Ρουμανίας, τον Ομηρο Μπεκέ απο τη Πόλη. Τα πρώτα δυο καβαφικά ποιήματα μεταφρασμένα στα ρουμανικά είναι από τα πιο εμβληματικά – Τα Κεριά/Lumânărele και η Ιθάκη/ Itaca. Το σύντομο αλλά ουσιαστικό σημείωμα του καθηγητή Bezdechi είναι και η πρώτη κριτική από Ρουμάνο ειδικό «Ξεχωριστή θέση στη νεότερη ελληνική λογοτεχνία, γράφει ο Bezdechi, κατέχει ο Κ. Καβάφης, που έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στη Αλεξάνδρεια. Λέγεται Αλεξανδρινός ποιητής όχι μόνον επειδή γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια, αλλά επειδή το έργο του φέρει τη βαθεία σφραγíδα της αλεξανδρινής ζωής του παρόντος, αλλά και την εκεíνη του παρελθόντος».
Ο πρώτος σταθμός στη πορεία του Καβάφη στη ρουμανική γη είναι το έτος 1971, όταν κυκλοφορεί στο Βουκουρέστι η πρώτη αυτοτελής έκδοση του Κανόνας του. Στο σκοτεινό ουρανό της κομμουνιστικής εποχής η κομψή για την εποχή έκδοση, με τίτλο Poezii/ Ποιήματα, με έγχρωμες εικόνες από την ελληνο-ρωμαϊκή αρχαιότητα, αποτελεί ζεστή ηλιαχτίδα. Βέβαια, ο καβαφικός Κανόνας δεν μπορούσε να σωθεί ακέραιος από το πάντα άγρυπνο μάτι της λογοκρισίας. 12 από τα 154 ποιήματα θυσιάζονται. Σπουδαίος Ρουμάνος ποιητής (μια συλλογή ποιημάτων του υπάρχει και στα ελληνικά), ο μεταφραστής του Καβάφη, Aurel Rău, που κατάγεται από την ίδια πόλη με τον Bezdechi, υπογράφει μια συγκινητική εισαγωγική μελέτη με τίτλο “Ο Κωνσταντίνος Π. Καβάφης – ένας Αχαίος στην Αλεξάνδρεια”.Μια πανοραμική, κατασκοπευτική ματιά στη ζωή και στο λογοτεχνικό εργαστήριο του Αλεξανδρινού, το δοκίμιο του Aurel Rău προσφέρει χρήσιμα στοιχεία για τη κατανόηση της καβαφικής ποιητικής. Σημαντικές επιλογές από τα καβαφικά ποιήματα στη μετάφραση του Aurel Rău ενσωματώνονται στον τόμο Τρεις ποιητές Perse (Saint–John Perse), Machado, Καβάφης (Κλουζ, 1972) καθώς και στη ανθολογία Ευρωπαϊκός συμβολισμός (Βουκουρέστι, 1983).
Ενα χρόνο μετά, το 1972, εκδίδεται στο Βουκουρέστι μια μεγάλη (900 σελίδων) ανθολογία, με τίτλο Πανόραμα της σύγχρονης παγκόσμιας ποίησης, στη μετάφραση ενός άλλου σπουδαίου ρουμάνου ποιητή, Anatol Ε. Baconsky, που κατάγεται επίσης από το Κλουζ , όπως και οι δυο που προανέφερα. Από τους 4 Ελληνες ποιητές που περιλαμβάνονται στην Ανθολογία, ο Καβάφης έχει τα πιο πολλά μεταφρασμένα ποιήματα – 9 ( Ηθάκη, Κατά τες συνταγές αρχαίων Ελληνο-σύρων μάγων, Μανουήλ Κομνηνός, Μακρυά, Ο Θεόδοτος, Ηγεμών της Δυτικής Λιβύης, Τα Παράθυρα, Απ΄ τες Εννιά,Ο βασιλεύς Δημήτριος). Το εύστοχο κείμενο του Baconsky, καθώς και τα άλλα δοκίμια που αφιέρωσε στον Αλεξανδρινό κατά διαστήματα έπαιζαν ουσιαστικό ρόλο στη διάδοση της καβαφικής ποίησης στα ρουμανικά γράμματα. «Ο Καβάφης είναι ο ποιητής των αξιών που επιβιώνουν των νεκρών πολιτισμών που τις δημιούργησαν», σημειώνει ο ρουμάνος ποιητής.
Η δεύτερη ρουμανική έκδοση αφιερωμένη αποκλειστικά στον Καβάφη κυκλοφορεί στο Βουκουρέστι το 1992, δηλαδή ύστερα από 21 χρόνια. Με τίτλο δανεισμένο από το ανέκδοτο Στο Σπίτι της Ψυχής, αποτελεί οδηγό για το Ρουμάνο αναγνώστη στο περίπλοκο λογοτεχνικó κóσμο του Ελληνα καλλιτέχνη. Πρόκειται για μικτó τόμο, στα περιεχόμενα του οποίου θα βρει κανείς ποικιλία λογοτεχνικών ειδών με τα οποία έχει κοκετάρει ο Ποιητής μας κατά τα χρόνια – 26 Αποκηρυγμένα, 49 ποιήματα από τα Ανέκδοτά του, επιλογές από τα πεζογραφήματά του (διήγημα, πεζά ποίηματα, δοκίμια, δημοσιεύματα, ημερολόγια). Αξíζει να σημειωθεí οτι η έκδοση περιλαμβάνεται στη δημοφιλέστερη σειρά που υπάρχει στη Ρουμανία, η «Βιβλιοθήκη για όλους» (Biblioteca pentru toţi), η ζωή της οποίας ξεπερνάει 100 χρόνια (ιδρύθηκε το 1895), με τιράζ που ταλαντεύονται από 10 000 μέχρι 200 000 χιλιάδες αντιτύπων. Μετά τον Ανδρέα Καρκαβίτσα, τα διηγήματα της θάλασσας του οποίου έγιναν αληθινό best–seller στις αρχές του 20ου αιώνα (με τρεις εκδόσεις μια από την άλλη), ο Καβάφης είναι ο δεύτερος Ελληνας συγγραφέας που παρουσιάζεται στη σειρά αυτή μεγάλης ακτινοβολίας και διασημότητας. Στη συμπαγή εισαγωγή του, ο πανεπιστημιακός καθηγητής Dan Grigorescu, λαμπρός συγκριτολόγος, περιγράφει τα λογοτεχνικά, ελληνικά και ευρωπαϊκά, συμφραζóμενα της εποχής του Καβάφη, επιμένοντας ταυτόχρονα στην ελληνικότητα του κορυφαίου Ποιητή, στη μοναξιά του αλλά και τη μοναδικότητά του.
Η τρίτη ρουμανική έκδοση, Το ποιητικό έργο/ Opera poetică , που κυκλοφορεί το 1993, αποτελεί το πιστοποιητικό γεννήσεως του εκδοτικού οίκου Ομόνοια. Βρισκόμαστε ήδη σε ευτυχισμένη, γεμάτη αισιοδοξία στιγμή της ιστορίας, όταν επιτέλους γκρεμίστηκαν τα Τείχη που κράτησαν την ρουμανική κοινωνία αιχμάλωτη μέσα τους επί ολόκληρα 50 χρόνια. Ολα τα Παράθυρα είναι τώρα διάπλατα ανοιχτά προς τον έξω κόσμο. Η έκδοση περιλαμβάνει τα 154 Αναγνωρισμένα, τα 26 Αποκηρυγμένα, τα 72 Ανέκδοτα, με πλούσια σημειώματα και σχόλια κάθε ποιήματος. Στο εκτενές χρονολόγιο, με τίτλο Ο άνθρωπος και το έργο του, καταγράφονται τα πιο σημαντκά γεγονότα της ζωής καθώς και τα βήματα προς τη παγκόσμια δόξα του έργου του. Ο ουσιαστικός, επιγραμματικóς ( «με τον τρόπο του Καβάφη », θα έλεγα) πρόλογος του Δημήτρη Δασκαλόπουλου σφραγίζει επίσημα τη στενή ελληνο-ρουμανική συνεργασία που λειτουργούσε ήδη από χρόνια. Η βράβευση της μετάφρασης από την Ελληνική Εταιρεία Μεταφραστών Λογοτεχνίας αποτέλεσε για μας πολύτιμη ενθάρρυνση για τη συνέχεια των προσπαθειών.
. To τέταρτο βήμα στο δρόμο του Αλεξανδρινού προς το Ρουμάνο αναγνώστη γίνεται το 1995, με την έκδοση των Πεζογραφημάτων του (Opera în proză) που περιλαμβάνει επιλογές από το έργο του πεζογράφου, του δοκιμιογράφου, του δημοσιογράφου και του επιστολογράφου Καβάφη. Το βιβλίο προλογίζεται από τον Ελληνα επιμελητή των Επιστολών του Καβάφη στον Μαριο Βαϊανό, το λογοτεχνικό κριτικός Ε. Ν. Μόσχο.
Το έδαφος ήταν έτοιμο για τη παρουσίαση του έργου του Καβάφη στις πιο ενδόμυχες πτυχές του. Με την έκδοση των Απάντων (Opere complete) του, που κυκλοφορεί το 2001 σε δυο τόμους (1000 σελίδων συνολικά), ο Καβάφης γίνεται ο πρώτος – και ο μόνος προς το παρόν – Έλληνας συγγραφέας τα Άπαντα του οποίου εκδόθηκαν στα ρουμανικά. Καρπός δουλειάς 12 χρονών, η ρουμανική έκδοση περιλαμβάνει όλα τα Ποιήματα της προηγούμενης έκδοσης (του 1993), αλλά και τα Ατελή, μαζί με όλα τα πεζογραφικά κείμενα όλων ειδών που αποδέχτηκαν οτι ανήκουν στον Καβάφη. Από τις πρώτες προσπάθειες τέτοιου είδους σε διεθνές επίπεδο, η έκδοση έχει ακόμα ένα πλεονέκτημα: στις σελίδες της ακούγονται φωνές ειδικών από τρεις γωνιές του κόσμου. Τα ονόματά τους δεν χρειάζονται καμία σύσταση: ο χιλιανός καβαφιστής Miguel Castillo Didier, οι Ελληνες Δημήτρης Δασκαλόπουλος και Νάσος Βαγενάς, και ο ρουμάνος ακαδημαϊκός Dan Grigorescu διευκολύνουν την μύηση του ρουμάνου αναγνώστη στον κόσμο της αινιγματικής προσωπικότητας του Αλεξανδρινoύ.
O Κανόνας (Ποιήματα/ Poeme) κυκλοφόρησε τo 2003 σε δίγλωσση έκδοση, καρπός συνεργασίας της Ομόνοιας με το Διεθνές Κέντρο Λογοτεχνών και Μεταφραστών Ρόδου. Ο Δημήτρης Δασκάλοπουλος είναι και αυτή τη φορά μαζί μας. Οι Ελληνες της Ρουμανίας, οι φοιτητές που σπουδάζουν τα νεαελληνικά αλλά και οι πολλοί Ρουμάνοι γνώστες της ελληνικής γλώσσας κατέχουν τώρα στην βιβλιοθήκη τους το ελληνικό κείμενο με τη ρουμανική μετάφραση.
Η πιο πρόσφατη καβαφική έκδοση κυκλοφόρησε το 2006 σε άλλη πόλη της Τρανσυλβανίας, Bistriţa. Υστερα από 35 χρόνια έχουμε τώρα το πλήρες Κανόνα με την αριστουργηματική μεταφραστική ερμηνεία του Aurel Rău. Η έκδοση αυτή, όπως και οι προηγουμένες, εξαντλήθηκε σε διάστημα ρεκόρ.
Δυο διαφορετικές μεταφράσεις του Κανόνα, που κυκλοφορεί και σε δίγλωσση έκδοση, η έκδοση των Απάντων του, 7 αυτοτελείς εκδόσεις συνολικά, οι πολλές επιλογές στις Ανθολογίες ελληνικής ή παγκόσμιας ποίσησης (να αναφέρουμε εδώ τη πιο πρόσφατη Ανθολογία Βαλκανικής Ποίησης που κυκλοφόρησε στα ρουμανικά στην Αθήνα τα τέλη του 2007) αποτελούν δυνατά επιχειρήματα στη προσπάθειά μας να αποδείξουμε οτι ο Καβάφης είναι ο πιο γνωστός και αγαπημένος Ελληνας ποιητής στη Ρουμανία. Και όμως το ρουμανικό πορτρέτο του Καβάφη κινδυνεύει να μείνει αποσπασματικό αν δεν θα περιγράψουμε, έστω στα πεταχτά, τη ρουμανική βιβλιογραφία του Καβάφη στο φιλολογικό τύπο. Και σ’αυτό το τομέα ο Καβάφης κατέχει πρωτεία. Η παρουσία του Καβάφη είναι σταθερή από τη δεκαετία του 60 μέχρι σήμερα. Δεν υπάρχει λογοτεχνικό, πρωτευουσιανικό ή επαρχιακό, περιοδικό, τα τελευταία 60 χρόνια που να μην έχει στις σελίδες του καβαφικό ποιήμα, σημείωμα, άρθρο ή μελέτη πάνω στον Καβάφη. Τα πιο γνωστά ποιήματά του (Περιμένοντας τους βαρβάρους, Ιθάκη, Τα κεριά κτλ.) μεταφράστηκαν περισσότερες φορές από σημαντικούς Ρουμάνους μεταφραστές. Ο πιο σεμνός φόρος ευγνομωσύνης θα ήταν να αναφέρουμε απόψε τα ονόματά τους Antiţa Augustopol–Jucan, Ion Brad, Nicolae Carandino, Valeriu Mardare, Athanasie Nasta,. Andreas Rados, Petre Stoica και ο κατάλογος δεν είναι πλήρης. Σημαντικός ρόλος στη προβολή του Ποιητή στον τύπο έπαιζε ο ελληνο-ρουμάνος φιλόλογος και μεταφραστής Βίκτωρ Ιβάνοβιτς ο οποίος, ιδιαίτερα την δεκαετία του 70, έχει υπογράψει πολλές εξαιρετικές μεταφράσεις από τον Καβάφη. Ανεκτίμητη μένει και η συμβολή του στην ανάγνωση του Αλεξανδρινού. Οι μελέτες του, που κυκλοφόρησαν εν μέρει και στα ελληνικά, πρώτα στο Νεοελληνικό Τρίπτυχό (Εκδόσεις Εξάντα, 1979), προσφέρουν χρήσιμα κλειδιά για τη σωστή αποκρυπτογράφηση της καβαφικής ποιητικής.
Παράλληλα, το έργο του Καβάφη έγινε θέμα διατριβών (αναφέρουμε εδώ το όνομα της ρουμάνας νεοελληνίστριας Cristina Băcanu που έγινε διδάκτορα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών με θέμα το έργο του Καβάφη από την άποψη της υπαρξιακής φιλοσοφίας). Εγινε θέμα έρευνας των νέων μελετητών ή αγαπημένο θέμα πολλών λογοτεχνικών κριτικών. Ενας τόμος με τα πιο σημαντικά σχόλια στον Καβάφη από λαμπρούς ρουμάνους ειδικούς μεταφρασμένα στα ελληνικά μπορεί να προσφέρει στους Ελληνες καβαφιστές και όχι μόνον πολλές εκπλήξεις από τις πιο ευχάριστες.
Στη μελέτη του με τίτλο Καβάφης – δικαίωμα πολίτη στον ρουμανικó πολιτισμó ο καθηγητής Dan Grigorescu μας βεβαιώνει οτι η γνωριμία της ρουμανικής διανόησης με τον Αλεξανδρινό έγινε αμέσως μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι πρώτες μεταφράσεις στα γαλλικά ή στα αγγλικά κυκλοφορούσαν κρυφά, από χέρι σε χέρι, στους λογοτεχνικούς κύκλους της ρουμανικής πρωτεύουσας. Ετσι εξηγείται ευκολότερα το καβαφικό κλίμα που μπορεί να το ανιχνεύσει κανείς στο έργο αρκετών Ρουμάνων ποιητών. Ο Βίκτωρ Ιβάνοβιτς σ’ ένα άρθρο του που δημοσιεύεται το 2006 στο αφιέρωμα του περιοδικού «Το Δένδρο» (Ο διεθνής Καβάφης) εξετάζει τις καβαφικές απηχήσεις στη ποιητική δημιουργία μιάς ομάδας ρουμάνων ονειριστών με κύριους εκπροσώπους τους Virgil Mazilescu και Petru Romoşan. Ενας Έλληνας καθηγητής από το Παρίσι, που διδάσκει τώρα στο Πανεπιστήμιο της Τυνίδας, ο Κωνσταντίνος Μακρής, διευρύνει τη σφαίρα έρευνας, ταυτίζοντας καβαφικές απηχήσεις στο έργο μερικών άλλων σπουδαίων ρουμάνων ποιητών. Στην εισήγησή του στο Τρíτο Παγκόσμιο Συνέδριο Νεοελληνικών Σπουδών που έγινε πριν από δυο χρόνια στο Βουκουρέστι, με τίτλο «Οι επιδράσεις του Κωνσταντίνου Καβάφη στη σύγχρονη Ρουμανική ποίηση», ο Ελληνας μελετητής, ύστερα από σύντομη αναδρομή στις βαλκανικές λογοτεχνίες, διαπιστώνει μερικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα που σφραγίζουν το διάλογο των ρουμάνων δημιουργών με τον Καβάφη («Στο θάνατο ενός πολιτισμού τριών χιλιετιών/ Η ποίησή του είναι/ η πένθιμη μεσίστια σημαία», μας λέει ένας από τους πιο διάσημους ποιητές των τελευταίων δεκαετιών, Marin Sorescu, στο ποίημά του τιτλοφορημένο Καβάφης). Βέβαια οι δυο μελέτες του Β. Ιβάνοβιτς και του Κ. Μακρή αποτελούν αφετηρíα για μια ευρύτερη έρευνα, μέχρι τους σημερινούς ποιητές που συνομιλούν συχνά, πολλές φορές σε δημιουργικό τρόπο, με τον διάσημο ομότεχνό τους από την Αλεξάνδρεια Αιγύπτου.
Αξίζει να σημειώσουμε εδώ τη συχνή παρουσία του έργου του Καβάφη στα πλαίσια πολλών εκδηλώσεων, από τα Πανεπιστήμια, θεάτρα, μέχρι τα μαζικά μέσα ενημέρωσης όλων ειδών. Διαλέξεις, απαγγελίες ποιημάτων (πέρσι, την 9 Μαίου, όταν έγινε ο Ευρωπαϊκός Λογοτεχνικός Μαραθώνιος, φοιτητές, Ελληνες και ρουμάνοι φιλέλληνες έχουν απαγγέλει με ώρες καβαφικά ποιήματα), ραδιοφωνικές ή τηλεοπτικές εκπομπές φέρουν συχνά «εις το φως της ημέρας» το όνομα του Ποιητή. Στον ημερίσιο τύπο θα συναντήσει κανέις στα πιο αναπάντεχα άρθρα, αναφορές των στίχων του που ανήκουν ήδη στη διεθνής παροιμιολογία Ανατρέχοντας στο ρουμανικό διαδύκτιο (google.ro), θα βρούμε στη πρώτη ματιά 1 170 αναφορές του ονόματός του. Ποιήματά του σχολιάζονται στα blog των νέων, στίχοι του έγιναν μότο και των πολιτικών κομμάτων!
Τπ φθινόπωρο του 2007 έγινε πάλι λόγος για τον Καβάφη. «Πως πεθαίνει ένας Ποιητής?» αναρωτιέται ένας δημοσιογράφος ανακοινώνοντας τη ρουμανική έκδοση του μυθιστορήματος του Φίλιππου Φιλίππου Οι τελευταíες μέρες του Κωνσταντίνου Καβάφη. Μόλις διάβασα το βιβλίο, το 2003, όταν κυκλοφόρησε στις Εκδόσεις Πατάκη. το παρουσίασα σε λογοτεχνικό περιοδικό και αμέσως ρωτήθηκα από τους πολλούς φίλους του Καβάφη που γνωρίζω στο Βουκουρέστι πότε θα μεταφραστεί το βιβλίο. Η μετάφραση έγινε αμέσως, αλλά έπρεπε να περάσουν χρόνια μέχρι να βρω χορηγό. Και βρήκα ευγενική βοήθεια και ανταπόκριση στην κ. Αικατερíνη Σοφιανού, ένα βράδυ του Σεπτέμβρη 2007, όταν αποτόλμησα να της μιλήσω για τα πολλά ανολοκληρωμένα σχέδια της Ομόνοιας. Το ίδιο βράδυ, συνάντησα, χάρη στην ευγενική πρόσκληση της κ. Αικατερíνης Σοφιανού, τις κυρίες του Διοικητικού Συμβουλίου του Σ.Α.Φ.Ε., που βρισκόνταν σε ταξίδι στη δεύτερη πατρίδα του Αποστόλου Αρσάκη. Τóτε γεννήθηκε και η ιδέα της διάλεξης που πραγματοποιείται απόψε.
Ο σημερινός απολογισμός μας ενθαρρύνει να συμπεραίνουμε οτι η απήχηση που γνωρίζει ο Καβάφης στη Ρουμανία δεν είναι τυχαίο γεγονός ούτε καπρíτσιο μόδας μιας εποχής, αλλά πρόκεται για στέρεα οικοδομή στην οποία έφεραν τον λίθον τους («ο εις λόγους, βουλάς, ο άλλος πράξεις», κατά μια νεανική έκφραση του Ποιητή) πολλές γενεές αφοσιωμένων μεταφραστών και μελετητών. Η αποδοχή του Καβάφη εγγράφεται παράλληλα στην πατροπαράδοτη ευαισθησία του ρουμανικού κοινού στα Ελληνικά Γράμματα. Ευαισθησία και δεκτικότητα που οφείλουνται στη ξεχωριστή θέση που κατέχει η νεοελληνική λογοτεχνία στη Ρουμανία.
Ίσως η απήχηση που ο Αλεξανδρινός γνωρίζει στο ρουμανικό κοινό από περ. 70 χρόνια τώρα οφείλεται και στο γεγονός ότι πολλοί από τους προγόνους του προέρχονται από τα ρουμανικά μέρη ή πέρασαν από κει. Ο ίδιος ο Ποιητής μας λέει οτι ένας προπάππος του, ο Γιάννης Καβάφης (1701-1762), «εκυβέρνησε την πόλη του Ιασίου, εν Μολδαβία, επί 5 έτη». Η γιαγιά του Ποιητή, Φεβρώνια, ήταν κόρη του Mihai Scarlat Pantzou, που πέρασε σχεδόν όλη τη ζωή του στο Ιάσιο, όπου διετέλεσε «υποκυβερνήτης» της πόλης. Ο θείος του, Γεώργιος, παντρεύτηκε το 1834 τη Μαριόρα, κόρη του Νικολάου Θωμά από το Ιάσιο. Η Μαριόρα έγινε και η νονά του Κωνσταντίνου. Αλλες δυο θείες του (Μαρία Καβάφη και Ευφροσύνη Φωτειάδη) είναι παντρεμένες με πολίτες του Ιασίου. Το 1868 ο οίκος του πατέρα του έκανε εμπόριο με σιτάρι στο Δούναβη, στη Βλαχία.. Ολα αυτά τα στοιχεία ανοίγουν νέους δρόμους για καινούργιες υπομονετικές έρευνες στα ρουμανικά αρχεία. Αποτελούν εγγύηση οτι το ταξίδι του Καβάφη στα ρουμανικά νέρα πρέπει να συνεχιστεί.
Ελένα Λάζαρ – Elena Lazăr
Πρέσβειρα Ελληνισμού (2005)
Χρυσός Σταυρός του Τάγματος της Ευποιίας (2011)
Διευθυντής του Εκδοτικού Οίκου ΟΜΟΝΙΑ , Editura Omonia, POX 16, www.omonia.ro
Postal Office 34 – BUCHAREST- ROMANIA
Phone/Fax: (004021) 313.99.34, Phone:0730.60.37.93 e-mail: , edituramonia@clicknet.ro
Εστάλη στην ΟΔΥΣΣΕΙΑ, 26.8.2013