Αφού ευχαρίστησε ο συλλέκτης κ. Γαλανός τους συνεργάτες και συμπαραστάτες της εκδήλωσης αυτής, η κ. Ευρυδίκη Λειβαδά έκανε σύντομη εισήγηση και παρουσίαση της έκθεσης, αναφέρθηκε σε όλα τα κράτη καθώς και στους ελληνικούς φορείς που προσέτρεξαν για βοήθεια στους πληγέντες.
Η έκθεση θα διαρκέσει έως και 14 Αυγούστου και είναι επισκέψιμη το πρωϊ 9:30 έως 12:30 και το απόγευμα από 20:30
Αξιότιμες κυρίες και κύριοι,
Φίλες και φίλοι
«Ποιους να πρωτοκλάψει κανείς; Τους ζωντανούς ή τους αποθαμένους; Τον εαυτό του ή τους άλλους; Και μήπως μας μείνανε δάκρυα τόσους αιώνες; Αυτόν το δύστυχο λαό τόνε βαράνε χρόνια, από μέσα κι απόξω, άνθρωποι και …Θεοί. Άνθρωποι που λένε πως τον αγαπάνε και Θεοί που, λέει αυτός πως τον αγαπάνε… Κακότυχα νησιά. Κακότυχη Ελλάδα. Κανένας άλλος τόπος δεν είναι τόσο εγκαταλελειμμένος στην οργή των στοιχείων…».
Κώστας Βάρναλης, Εφημερίδα «Φιλελεύθερος» 14/8/1953
Μέσα από αυτήν την ασπρόμαυρη οπτική και συναισθηματικά φορτισμένη αναπόληση των τραγικών στιγμών του σεισμού, των πρώτων θλιβερών ωρών της οδύνης, των ελπιδοφόρων μηνών όπου έδρασε το φιλόπονο και το παράτολμο του λαού μας, των χρόνων της αναγέννησης του τόπου μας, ο εκθέτης και συλλέκτης Γεράσιμος Σ. Γαλανός (στην αγάπη και στο μεράκι του οποίου οφείλουμε πολλά σχετικά με την διάσωση του τοπικού μας πολιτισμού – σε κάθε του έκφανση) με την ευγενική συμβολή και υποστήριξη της ΚΕΔΗΚΕ, κάνει μνημόσυνο στους νεκρούς εκείνης της λαίλαπας, τιμά την προσφορά βοήθειας στο συνάνθρωπο, το πνεύμα της αμοιβαίας υποστήριξης και την αλληλεγγύη μεταξύ των λαών.
Η φύση είχε την απρονοησία να τοποθετήσει Κεφαλλονιά, Ιθάκη και Ζάκυνθο επάνω στο στόμα του θεού των σεισμών. Κι είναι άπειρες οι φορές που δέχτηκαν την οργή του. Οι συγκαιρινοί έβλεπαν τη γη κάτω από τα πόδια τους να αποσείει αναπάντεχα, ανεπιστρεπτί τη ζωή τους. Και αποσβολωμένοι παρακολουθούσαν τη συμφορά, αδύναμοι και μικροί μπρος στο ανείπωτο κακό που δεν είχε τελειωμό. Όμως, στο απρόσμενο γήινο τίναγμα απαντούσαν με πείσμα, υπομονή και αισιοδοξία. Και μετά, πάλι από την αρχή. Κύκλος αέναος, που κάποιες φορές μάλιστα, έμοιαζε ο Εγκέλαδος να είχε καταπιεί χρονοδείκτη.
Φέτος μετράμε 60 χρόνια από τους σεισμούς του ’53. Όμως οι αριθμοί –στην προκειμένη περίπτωση- είναι άνευ ουσίας καθώς, τα νησιά μας έχουν τόσες φορές δεχθεί σεισμικά χτυπήματα που θα έπρεπε κάθε … 3 μέρες να θυμόμαστε και μια καταστροφή (118 καταγεγραμμένοι σεισμοί από το 1010 περίπου έως το 2010).
Ας θυμηθούμε όμως, καθώς η εκδήλωση το επιβάλλει, εκείνον τον Αύγουστο του’53 όπου η Κεφαλλονιά συνέχιζε την ήρεμη πλεύση της στο Ιόνιο.
• Την Κυριακή, 9 του μηνός, το νησί ένοιωσε τον πρώτο τρανταγμό. Καταμεσής της ανησυχίας, φτάνουν κι οι πρώτες πληροφορίες: η Ιθάκη και η Πύλαρος έχουν αρκετούς τραυματίες και κάμποσα κατεστραμμένα σπίτια.
• Λίγο πριν ξημερώσει η Τρίτη, 11 Αυγούστου, η Σάμη και όλη η ανατολική πλευρά του νησιού συγκλονίστηκαν από ένα νέο σεισμικό κύμα. Τραυματίες αρκετοί! Άλλοι τόσοι νεκροί και αγνοούμενοι. Οι μετακινήσεις δυσκολότατες. Οι ειδήσεις ασαφείς και με μεγάλη καθυστέρηση. «Ολόκληρος η Β.Α. Κεφαλληνία δίδει την όψιν νεκροταφείου» αναγράφεται στον τύπο της 12ης Αυγούστου. Μαζί με τη Σάμη και την Ιθάκη ισοπεδώθηκαν οι Πρόννοι, το Πυργί, ο Ελειός, η Εικοσιμιά. Υπήρξαν όμως ζημιές και στα άλλα μέρη του νησιού.
• Τετάρτη και ώρα 11 και 25 «οι δαίμονες του Εγκέλαδου» χτύπησαν με μεγαλύτερη ορμή Αργοστόλι και Ληξούρι. Η ένταση του σεισμού ήταν 7,2 R. και πέρα από την ισοπέδωση, τη σκόνη, τους νεκρούς, τους τραυματίες, άνοιξε και το έδαφος δείχνοντας έτσι την δύναμη που ήταν φυλακισμένη στα έγκατά της γης. «Το Αργοστόλι και το Ληξούρι ανήκουν ως πόλεις εις την ιστορίαν».
Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα σωριάστηκαν πόλεις και χωριά, και μαζί τους, εκτός από τις αναντικατάστατες και οδυνηρότατες απώλειες σε έμψυχο δυναμικό, ισοπεδώθηκαν και τα όνειρα ενός εργατικού λαού. Πανικός και κίτρινο κουρνιαχτό, φωτιά, δάκρυα, αναζήτηση, απελπισία, αγανάκτηση, δέος, φόβος, αβεβαιότητα, αστάθεια έκαμαν τον κόσμο να νοιώσει εγκατάλειψη από τις θεϊκές δυνάμεις.
Σπίτια με εκπληκτικές προσόψεις, έργα απαράμιλλης τέχνης στις πανέμορφες πλατείες, καλαίσθητοι, δενδροφυτευμένοι δρόμοι, ναοί μοναδικής τέχνης, πλήθος ευαγών ιδρυμάτων και ευεργετικών κληροδοτημάτων, μουσεία, θέατρα, συλλογές σπανίων έργων, όλα όσα μαζί με την πνευματική και καλλιτεχνική ζωή έκαναν μοναδικές στον Ελλαδικό χώρο τις πολιτείες μας, κείτονταν σε «νέφη κονιορτού που δίδουν την εικόνα εκρήξεων καπνογόνων βομβών». «Όταν ο άνεμος εκαθάρισε την ατμόσφαιραν το θέαμα μιας υπέρ πάσαν φαντασίαν καταστροφής, ενός ολοκληρωτικού αφανισμού χωρίς προηγούμενον, παρουσιάσθη ενώπιον των οφθαλμών μας. Εζούσαμε» είπε σε συνέντευξη ανώνυμος σεισμόπληκτος.
Το κακό όνειρο που διήρκεσε «25 μόνον δευτερόλεπτα» ήταν γεγονός. Επώνυμοι και ανώνυμοι, όλοι ένα, κάτω από «το ίδιο πυρόχρωμο σύννεφο» που σκέπαζε τα πάντα.
«Μετά τους σεισμούς, ένα άλλο κύμα διαχέει την Ελληνικήν γην. Είναι το κύμα της Εθνικής Αλληλεγγύης, της Αδελφικής Στοργής μεταξύ των Ελλήνων. Το Μεγάλο Μυστικό της Ελληνικής αθανασίας, εκείνο που θα κάμη γρήγορα να φυτρώσουν νέα λουλούδια …και να ακουσθούν και πάλι Κεφαλλονίτικες καντάδες εις τους καινούργιους, πιο όμορφους δρόμους του Αργοστολιού και του Ληξουριού. Η συνεργασία και η αγάπη μεταξύ των Ελλήνων θα πραγματοποιήσει εκ νέου το θαύμα του στίχου του Ζακυνθινού Εθνικού ποιητού: … το χάσμα π’ άνοιξε ο σεισμός, ευθύς εγιόμισ’ άνθη…».
Πράγματι, με αργούς ρυθμούς η ζωή άρχισε να επανέρχεται. (Εδώ πρέπει να αποτίσουμε φόρο τιμής στον μηχανικό Τάκη Παυλάτο και στην πολυσήμαντη –και για το μέλλον- προσφορά του). Πολλοί εγκατέλειψαν τις κατεστραμμένες εστίες τους. Άλλοι δια παντός. Άλλοι ξαναγύρισαν με τα χρόνια. Όμως, οι περισσότεροι έμειναν μόνιμα στον τόπο παρόλο που, από τον Αύγουστο και για καιρό ακολούθησαν «πρωτοφανείς κακοκαιρίες-.. και 3.000 σεισμικές δονήσεις». Όμως ούτε τότε πτοήθηκαν οι Κεφαλλονίτες. «Την Κεφαλλονιά εμείς εδώ, με τη βοήθεια του Αγίου και την συνδρομή του Κράτους, θα την ξαναφτειάσουμε καλύτερη απ΄ότι ήταν. Βέβαια θα περάσουν χρόνια και θα υποβληθούμε σε κόπους και θυσίες, αλλά αυτό δεν το υπολογίζουμε», τόνισε ο ίδιος ανώνυμος σε δημοσιογράφο Αθηναϊκής εφημερίδας της εποχής.
Έτσι και έγινε.
Παρόλο που ο Πλίνιος λέει: «όπου έσεισε θα ξανασείσει», εν τούτοις, η επιμονή, η αισιοδοξία, η ευθύνη, και το προνόμιο της δημιουργίας, και, πάνω από όλα η αγάπη και το χαρακτηριστικό Κεφαλλονίτικο «δέσιμο» για αυτήν τη γη των σεισμών, έκαμαν το θαύμα τους. Ένας νέος κόσμος γεννήθηκε από αυτόν που καταποντίστηκε. Και, μέσα από τις βαθειές πληγές, ξεπήδησε ένας τόπος φρέσκος, σφριγηλός, που επανάκτησε πλέον τη χαμένη του κοινωνική και πολιτισμική αίγλη.
Ευρυδίκη Λειβαδά