Γνωστό ως το «Πέρασμα του Κόμμοδου» πήρε το όνομα του από τον γνωστό αμφιλεγόμενο Ρωμαίο ηγεμόνα του 2ου αιώνα μ.Χ., φανατικός λάτρης των μονομαχιών.
Οι επισκέπτες του Κολοσσαίου θα μπορούν πλέον να νιώσουν λίγη από την αίγλη των Ρωμαίων αυτοκρατόρων, καθώς στο εμβληματικό μνημείο της Ρώμης ανοίγεται για πρώτη φορά ένα μυστικό πέρασμα, το οποίο χρησιμοποιούσαν οι ηγεμόνες για να εισέρχονται στην αρένα χωρίς να έρχονται σε επαφή με το πλήθος.
Το πέρασμα ανακαλύφθηκε εκ νέου τη δεκαετία του 1810 και ονομάστηκε «Πέρασμα του Κόμμοδου» («Commodus Passage») ή αλλιώς «ο Κρυφός Διάδρομος του Κόμμοδου», από τον αυτοκράτορα Κόμμοδο, τον αμφιλεγόμενο Ρωμαίο ηγεμόνα του 2ου αιώνα μ.Χ., ο οποίος έγινε γνωστός στο ευρύ κοινό χάρη στην ερμηνεία του Χοακίν Φίνιξ στην ταινία «Gladiator» (2000) του Ρίντλεϊ Σκοτ.
Ο Κόμμοδος ήταν φανατικός λάτρης των μονομαχιών, καθώς ο ίδιος πίστευε για τον εαυτό του ότι ήταν ο Ηρακλής μετεσαρκωμένος. Σύμφωνα με τις πηγές, κάποιος αποπειράθηκε να τον δολοφονήσει ενώ διέσχιζε τον διάδρομο. Τελικά, το 192 μ.Χ., οι σύμβουλοί του πέτυχαν να βάλουν τέλος στη ζωή του, βάζοντας έναν παλαιστή να τον στραγγαλίσει.
Οι εργασίες αποκατάστασης και οι διακοσμητικές αναπαραστάσεις
Το πέρασμα έχει σχήμα «S» και προστέθηκε μετά την ολοκλήρωση του Κολοσσαίου, το οποίο εγκαινιάστηκε το 80 μ.Χ. Συγκεκριμένα, κατασκευάστηκε μεταξύ του τέλους του 1ου και των αρχών του 2ου αιώνα μ.Χ. και συνέδεε την αυτοκρατορική εξέδρα («pulvinar») με το εξωτερικό του μνημείου.
Το Αρχαιολογικό Πάρκο του Κολοσσαίου πραγματοποίησε εκτεταμένες εργασίες αποκατάστασης του διαδρόμου από τον Οκτώβριο 2024 έως τον Σεπτέμβριο 2025, έργο που περιλάμβανε δομική συντήρηση, αποκατάσταση διακοσμητικών στοιχείων και δημιουργία διαδρόμου περιήγησης για τους επισκέπτες.
Ο διάδρομος έφερε αρχικά μαρμάρινη επένδυση, και στους τοίχους διακρίνονται ακόμη ίχνη από τα μεταλλικά στηρίγματα τα οποία συγκρατούσαν τις πλάκες. Αργότερα, οι επιφάνειες επικαλύφθηκαν με σοβά, ενώ το θολωτό ταβάνι κοσμήθηκε με γύψινα διακοσμητικά που απεικόνιζαν σκηνές από τον μύθο του Διονύσου και της Αριάδνης, όπου ο θεός του κρασιού ερωτεύεται την πριγκίπισσα από την Κρήτη μετά την εγκατάλειψή της από τον Θησέα στη Νάξο.
Στις εσοχές της εισόδου του περάσματος υπήρχαν διακοσμητικές αναπαραστάσεις με θέματα που ο αυτοκράτορας θα μπορούσε να συναντήσει μέσα στο Κολοσσαίο: Κυνηγούς αγριογούρουνων, μάχες με αρκούδες και ακροβατικές επιδείξεις. Ωστόσο, η υγρασία του χώρου προκάλεσε σοβαρή φθορά στις τοιχογραφίες, καθιστώντας σημαντικά δύσκολη τη συντήρησή τους.
«Το άνοιγμα του Περάσματος του Κόμμοδου αποτελεί εξαιρετικής σημασίας γεγονός», ανέφερε το Αρχαιολογικό Πάρκο του Κολοσσαίου σε ανακοίνωσή του. Για πρώτη φορά, ένας χώρος με τόσο συναρπαστική ιστορία, αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον αλλά και αναφορές στην τέχνη, σχεδιασμένος αποκλειστικά για τον αυτοκράτορα, καθίσταται προσβάσιμος στο κοινό, καταλήγει.
Μαζί με τις εργασίες συντήρησης και διακόσμησης, το έργο περιλάμβανε και νέο σύστημα φωτισμού με σκοπό την αναπαράσταση του φυσικού φωτός το οποίο κάποτε έμπαινε στον διάδρομο από μικρά ανοίγματα της θολωτής οροφής. Το Αρχαιολογικό Πάρκο σχεδιάζει να συνεχίσει τις εργασίες και την επόμενη χρονιά, εξερευνώντας το τμήμα του περάσματος που οδηγεί εκτός του χώρου του Κολοσσαίου.
Το «Πέρασμα του Κόμμοδου» θα ανοίξει για το κοινό στις 27 Οκτωβρίου 2025.
Με πληροφορίες από artnet ΟΔΥΣΣΕΙΑ, 14/10/2025 #ODUSSEIA #ODYSSEIA, Μαγδαληνή Ντούκα Μοντεσάντου