Υπάρχουν πολλές θεολογικές και ιστορικές αιτιολογίες για την εορτή της Σταυροπροσκύνησης. Επειδή το θέμα αυτό είναι μεγάλο, σε αυτό το άρθρο θα γίνει μια σύντομη αναφορά στις κυριότερες θέσεις που αφορούν την καθιέρωση αυτής της εορτής.
Μια πρώτη αιτιολόγηση της εμφάνισης της εορτής αυτής, είναι ότι προέκυψε από την ανάμνηση της εύρεσης του Τίμιου Σταυρού κατά την Βυζαντινή περίοδο. (Βλ. Ιωάννη Φουντούλη, Λειτουργική Α΄, σ.σ. 123-124).
Επίσης, υπάρχουν αναφορές, ότι πρώτα στα Ιεροσόλυμα και αργότερα στην Κωνσταντινούπολη γίνονταν τελετές προσκύνησης του Τιμίου Σταυρού, την Μ. Παρασκευή. Αυτή η τελετή εξασθένησε στην πορεία του χρόνου και αντικαταστάθηκε με τα εγκώμια της Μ. Παρασκευής (Ene Braniste, Liturgica Generale I, Calaci 2002, σ.176).
Μέσα στην πληθώρα των ιστορικών πληροφοριών σημαντική αναφορά υπάρχει σε χειρόγραφο του 13ου αιώνα που μιλά γι’ αυτήν την εορτή και μάλιστα την ονομάζει «εορτή της τρίτης προσκύνησης του Σταυρού». Αυτή η πληροφορία βεβαιώνει ότι η εορτή της Σταυροπροσκύνησης έρχεται ως συμπλήρωση των άλλων δύο εορτών του Σταυρού, της εορτής της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού 14 Σεπτεμβρίου και της εορτής της προόδου του Τιμίου Σταυρού την 1η Αυγούστου, που είναι η ανάμνηση της νίκης του Αυτοκράτορα Ηράκλειου κατά των Περσών το έτος 630 και επέστρεψε τον Τίμιο Σταυρό στην Πόλη. Υπάρχουν πολλές ακόμη αναφορές που μας ενημερώνουν πως γινόταν αυτή η εορτή, ποιες μετακινήσεις έλαβε μέσα στο χριστιανικό εορτολόγιο και που πραγματικά παρουσιάζουν ενδιαφέρον.
Το μονόφυλλο του Τιμίου Σταυρού
Στην παρούσα όμως αναφορά, λόγω της εορτής της Σταυροπροσκύνησης, θέλω να σταθώ ευλαβικά στη μνήμη του μακαριστού ιερέα Διονυσίου Δρακονταειδή (ιερέας στον Ιερό Ναό του Παντοκράτορα στο Ληξούρι), ο οποίος πάντα στο κήρυγμά του μιλούσε για τον Σταυρό του Σωτήρα Χριστού και κατηχούσε τους πιστούς για το πως πρέπει να εκτελούν το σημείο του Σταυρού και να μην κάνουν την κίνηση του «μαντολίνου»… Από την πρώτη στιγμή της ιεροσύνης του εξέδωσε μονόφυλλο που αφορά στον Τίμιο Σταυρού και που μοιράστηκε στις εκκλησίες του Ληξουρίου και της ευρύτερης περιοχής της Παλικής Κεφαλονιάς.
Αιωνία του η μνήμη
Εστάλη στην ΟΔΥΣΣΕΙΑ, 22/3/2025 #ODUSSEIA #ODYSSEIA
