1. Το πρώτο κεφάλαιο της διαδρομής σας.
Είχα την τύχη να γεννηθώ από δύο γονείς που αποτέλεσαν για μένα πρότυπα ζωής . Βασικό αξιακό τους μέλημα ήταν όχι το κυνήγι του χρήματος αλλά η πνευματική ανέλιξη και η άνοδος του μορφωτικού επιπέδου της κοινωνίας μας μέσα απο το θέατρο και την πολιτιστική δημιουργία.
Η μητέρα μου , Αλέκα Κατσέλη , πρωταγωνίστρια στο Εθνικό Θέατρο και πρωθιέρεια στην Τελετή Αφής της Ολυμπιακής φλόγας απο το 1936 εως το 1968 , ήταν η προσωποποίηση της αξιοπρέπειας , της εντιμότητας και της ηθικής .Προερχόμενη απο αστική οικογένεια , κρατούσε πάντα το μέτρο , την ισορροπία , την ηρεμία στο σπίτι , στη Δραματική Σχολή , στο Θέατρο . Πόσες φορές δεν άκουσα από τα χείλη της τα λόγια του Ταγκόρ : «Koιμήθηκα και ονειρεύθηκα πως η ζωή είναι χαρά. Ξύπνησα και είδα ότι η ζωή είναι καθήκον . Επραξα και αντιλήφθηκα πως το καθήκον είναι χαρά».
Ο πατέρας μου , Πέλος Κατσέλης , ήταν ο μεγάλος Δάσκαλος τόσο για τους μαθητές του στη Δραματική Σχολή που λειτουργούσε κάτω απο το σπίτι μας στη Νέα Σμύρνη , όσο και για τη μητέρα μου , την αδελφή μου Νόρα και εμένα . Ηπειρώτης , πρόσφυγας απο τη Μικρά Ασία ,απο λαϊκή οικογένεια ,παράτησε τις σπουδές του στη Νομική για να ασχοληθεί με την τέχνη του θεάτρου .
Μεγάλωσα με τα λόγια του στ’ αυτιά μου : «To ό,τι έγινε σβύνει από το μάτι εκείνου που βλέπει το πόσο έχει ακόμα να γίνει».
Πιστεύοντας ακράδαντα ότι ο ηθοποιός « ποιεί ήθη» ίδρυσε το Αρμα Θέσπιδος, μεταφέροντας σημαντικές παραστάσεις του Εθνικού Θεάτρου στην επαρχία. Παράλληλα ,εισήγαγε το « φυσικό θέατρο» στην Ελληνική πολιτιστική σκηνή, αναδεικνύοντας ,μέσα από έργα γραμμένα για ένα συγκεκριμένο τόπο, τα ήθη, τα έθιμα ,τις αγωνίες των κατοίκων του. Δεν θα ξεχάσω ποτέ την εντύπωση που μου έκανε, ως παιδάκι, η παράσταση στο Μεσολόγγι όπου ο συγγραφέας και ηθοποιός Νότης Περγιάλης έπαιζε τη φλογέρα του, ενώ δεκάδες ψαράδες μαζί με τους ηθοποιούς εξιστορούσαν τους καημούς της λιμνοθάλασσας.
Η Δραματική Σχολή λειτουργούσε κάτω απο το σπίτι μας …. Σχεδόν κάθε απόγευμα , μετά το σχολείο , ξέκλεβα χρόνο και παρακολουθούσα μαθήματα υποκριτικής . Πόσοι και πόσοι σημαντικοί πρωταγωνιστές του Ελληνικού Θεάτρου πέρασαν απο την οδό Ευκαρίου .. Ενα δεύτερο σχολείο για όλους μας ….
Για τους γονείς μου , το Θέατρο ήταν ο μεγάλος καθρέφτης αλλά και το μεγάλο σχολείο κάθε κοινωνίας , αποδέκτης και πλάστης ταυτόχρονα αξιών και προτύπων . Η ενασχόληση με το θέατρο αποτελούσε κοινωνικό λειτούργημα . Αποζητούσαν και οι δύο, μέσα από τη θεατρική πράξη, να καταστήσουν τον θεατή συμμέτοχο , να διερευνήσουν από κοινού τα ανεξερεύνητα μονοπάτια της γνώσης, της αυτογνωσίας και των διδαγμάτων που προσφέρουν τόσο η λαϊκή μας παράδοση και το δημοτικό μας τραγούδι όσο και τα σπουδαία κείμενα των αρχαίων τραγωδών και των μεγάλων θεατρικών συγγραφέων.
Μοιραζόντουσαν τις θέσεις αυτές με ξεχωριστούς φίλους , τον Άγγελο Τερζάκη , τον Γιώργο Θεοτοκά , την Άλκη Ζέη και τόσους άλλους σημαντικούς διανοητές της εποχής που αποτελούσαν την παρέα της Κυριακής στο σπίτι μας στη Νέα Σμύρνη … Προσωπικότητες που πέρα από την ενασχόλησή τους με την τέχνη έδιναν το παρόν στα κοινωνικά δρώμενα και κινήματα ..
«Οταν σε ζεστάνει ο ήλιος της παιδικής σου ηλικίας , δεν κρυώνεις ποτέ» έλεγε η μητέρα μου … Αυτός ο ήλιος που φώτισε τη σημασία των αξιών και των προτύπων στη ζωή μου με ζεσταίνει ακόμα ….
2. Τα χρόνια που κτίσθηκε η καριέρα .
Η δικτατορία σφράγισε την ενηλικίωσή μου . Οι γονείς μου απολύθηκαν λόγω φρονημάτων , παρέμειναν άνεργοι για μεγάλη χρονική περίοδο αλλά συνέχισαν να αγωνίζονται για εκδημοκρατισμό , προστασία των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων και συμπερίληψη . Iσως και γι’ αυτό, στο οικογενειακό μας DNA, το θέατρο και η πολιτική αποτέλεσαν δύο αλληλένδετους πόλους έκφρασης, δημιουργίας και προσφοράς .
Εφυγα για τις ΗΠΑ με υποτροφία απο το Smith College εν μέσω δικτατορίας. Γνώρισα τον Ανδρέα Παπανδρέου στο Τορόντο ως φοιτήτρια στο πλαίσιο του αντιδικτατορικού αγώνα του ΠΑΚ στο οποίο εντάχθηκα . Δεν υπήρξα ποτέ «τεχνοκράτης οικονομολόγος».. Διάλεξα να επικεντρώσω τις σπουδές μου σε μεταπτυχιακό και διδακτορικό επίπεδο στην εφαρμοσμένη οικονομική επιστήμη , γιατί μ’ ενδιέφερε η πολιτική πράξη που την αντιλαμβανόμουν και την αντιλαμβάνομαι ως κοινωνική αποστολή . Δεν είναι τυχαίο ότι το ενδιαφέρον μου επικεντρώθηκε στο πως υλοποιούνται αποτελεσματικά πολιτικές και μεταρρυθμίσεις προς όφελος του «κοινού καλού»…
Για τους οικονομολόγους της γενιάς μου, που βίωσαν στο πετσί τους και συμμετείχαν σε κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες , σε αντίθεση με νεώτερους οικονομολόγους και τεχνοκράτες που δούλεψαν σε ιδιωτικές επιχειρήσεις και τράπεζες, η οικονομική πολιτική δεν μπορεί να αφεθεί στον αυτόματο πιλότο των αγορών . Απαιτεί ενεργό συμμετοχή πολιτών , φορέων και επιχειρήσεων στον σχεδιασμό, την προτεραιοποίηση και την υλοποίηση πολιτικών και έργων που καθιστούν την οικονομία βιώσιμη και προάγουν την κοινωνική συνοχή και τη χρηστή διακυβέρνηση.
Το 1977 το Πανεπιστήμιο Yale με προσέλαβε ως Επίκουρο Καθηγήτρια και ανακάλυψα τη χαρά της πανεπιστημιακής διδασκαλίας και της έρευνας.. Απο τότε μέχρι το 2019 που αφυπηρέτησα απο το Τμήμα Οικονομικής Επιστήμης του ΕΚΠΑ, έμαθα πολλά απο τους φοιτητές και τις φοιτήτριες μου και συνειδητοποίησα για άλλη μια φορά την αξία και καθοριστική επίδραση του Δασκάλου στην διαμόρφωση του χαρακτήρα και της συμπεριφοράς των νέων ανθρώπων .
3. Οι αμφισβητήσεις που σάς έδειξαν την άλλη όψη των πραγμάτων.
Η πορεία μου δεν υπήρξε ποτέ ανέφελη ,ιδιαίτερα στη χώρα μας που επέστρεψα μόνιμα το 1986. Ως Γενική Διευθύντρια του ΚΕΠΕ την περίοδο 1983-1986, ως Υπουργός την περίοδο 2009-2011 αλλά και ως Γενική Διευθύντρια της Ένωσης Δικαιούχων Εργων Μουσικής -ΕΔΕΜ σήμερα, υπέστη σκληρή αμφισβήτηση για τις επιλογές μου .
Ακραίο παράδειγμα η επίθεση που δέχθηκα απο συγκεκριμένα εξωθεσμικά κέντρα και μέσα μαζικής ενημέρωσης για τον Ν. 3816/2010 περί ρύθμισης οφειλών μικρομεσαίων επιχειρήσεων και για τον Ν. 3869/2010 για την ρύθμιση οφειλών υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων -τον γνωστό νόμο Κατσέλη.
Κατάλαβα νωρίς οτι για κάθε ενέργεια που προσκρούει στο ατομικό συμφέρον κάποιου άλλου ή και πλήττει το Εγώ του , η υπονόμευση είναι αναπόφευκτη . Το πεδίο της πολιτικής είναι κατεξοχή πεδίο σύγκρουσης συμφερόντων … Πολλές φορές, συγκεκριμένοι εξωθεσμικοί παράγοντες δεν διστάζουν να χρησιμοποιήσουν τη δύναμη που διαθέτουν είτε για εξαγορά του εντολοδόχου-πολιτικού , είτε για «δολοφονία χαρακτήρα» και πολιτική εξόντωση του. Η απομάκρυνσή μου απο δύο Υπουργεία και η διαγραφή μου απο την κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ δύο φορές, ήταν το κόστος που ενσυνείδητα πλήρωσα για την στάση μου.
4. Γιατί πετύχατε;
Τόσο στην ακαδημαική όσο και στην επαγγελματική και πολιτική μου διαδρομή πέτυχα όσα λίγα πέτυχα, γιατί επικεντρώνομαι στο αποτέλεσμα που θα παραχθεί. Σπάνια παρατάω την μάχη παρά τις όποιες δυσκολίες . Στην προσπάθεια αυτή στηρίζομαι και παίρνω δύναμη απο την οικογένειά μου και ανθρώπους που μοιραζόμαστε τις ίδιες αγωνίες, αξίες , στόχους , αίσθημα ευθύνης και κέφι για δημιουργία και προσφορά …
5. Στο φάσμα του πολιτικού έργου σας τι είναι το σημαντικότερο που κατακτήθηκε;
Η αναγνώριση της ανιδιοτέλειας όσον αφορά τη συμμετοχή μου στα κοινά και η εμπιστοσύνη του κόσμου που προκύπτει απο αυτή την αναγνώριση, ανεξαρτήτως κομματικής ένταξης ..
6. Γυναικεία ηγεσία- και τα χαρακτηριστικά στην προσωπικότητα μιας γυναίκας που διακρίνεται.
Η γυναίκα που αποφασίζει να ασκήσει επάγγελμα ,παράλληλα με την δημιουργία οικογένειας, γίνεται κατ’ ανάγκη πιο ανθεκτική , πρακτική,υπομονετική και αποτελεσματική . Προσπαθώντας να ανταποκριθεί στους πολλαπλούς της ρόλους και τις απαιτήσεις των μελών της οικογένειας αναπτύσσει την συναισθηματική της ενσυναίσθηση και συναινετικές δεξιότητες . Αντιμετωπίζοντας όμως συχνά προκαταλήψεις και ανάρμοστες συμπεριφορές, σε μια κατα βάση πατριαρχική κοινωνία, συχνά παλεύει μόνη της ή γίνεται ευάλωτη . Δυσκολεύεται να εναρμονίσει τις πολλαπλές ταυτότητες της γυναίκας, της συζύγου, της ερωμένης, της μάνας, της εργαζόμενης … Είτε διακρίνεται είτε όχι , καλείται να αναγνωρίσει τις ανάγκες της, να ιεραρχήσει τις προτεραιότητες της ζωής της και να βρεί την εσωτερική της ισορροπία …
7. Οι αδιαπραγμάτευτες αξίες σας.
Σεβασμός στην αξία , δυνατότητες και αξιοπρέπεια κάθε ανθρώπου
Ακεραιότητα και συνέπεια σε ηθικές αρχές
Ευθύνη επιλογών και πράξεων
Δικαιοσύνη για δίκαιη επίλυση διαφορών
Αγάπη για τον συνάνθρωπο με ενσυναίσθηση,ανιδιοτελή προσφορά και σύναψη ουσιαστικών δεσμών φιλίας και συμπόρευσης .
8. Το στοίχημα- που ως κοινωνία πρέπει να κερδίσουμε.
Σε ποιά χώρα και σε ποιά κοινωνία θέλουμε να ζήσουμε εμείς και τα παιδιά μας τα επόμενα χρόνια ; Σε μια κοινωνία ανασφάλειας και αδιαφάνειας που μαστίζεται απο απανωτές γεωπολιτικές ,χρηματοπιστωτικές ή υγειονομικές κρίσεις και που κυριαρχούν η εμπορευματοποίηση , η ατομικότητα , οι ανισότητες , η επικράτηση του ισχυρού, ο φόβος και η επιθετικότητα; Αν λέμε όχι σε αυτή τη δυστοπία ,έχουμε ευθύνη να αγωνιστούμε για μια Ελλάδα δημοκρατική , για μια οικονομία βιώσιμη , για ένα κράτος δικαίου , για μια κοινωνία συμπεριληπτική …
9. «Και χρωστάμε στην διάρκεια μιας λάμψης την πιθανή ευτυχία μας» (Οδ. Ελύτης).
Η έννοια της ευτυχίας -για εσάς;
Οι πολύτιμες στιγμές ουσιαστικής επικοινωνίας και σύνδεσης με τα παιδιά , τα εγγόνια μου και αγαπημένους ανθρώπους …το αίσθημα πλήρωσης , αυτοπραγμάτωσης και ανέλιξης κάθε φορά που αισθάνομαι ότι κάτι προσέφερα , κάποιους βοήθησα , οε κάτι έγινα καλύτερη ….
Εστάλη στην ΟΔΥΣΣΕΙΑ, 25/2/2025 #ODUSSEIA #ODYSSEIA