Βγαίνει στην αγορά μετά από 145 χρόνια. Η τιμή πώλησης μπορεί να αγγίξει τα 32 εκατ. δολάρια. Η λεηλασία από τον Ναπολέοντα και η κλοπή που έγινε πρωτοσέλιδο.
Κόσμησε τη συλλογή του αυτοκράτορα της Αυστρίας Ιωσήφ Β΄ και το Ανάκτορο Μπελβεντέρε στη Βιέννη, λεηλατήθηκε από τα στρατεύματα του Ναπολέοντα κι έγινε πρωτοσέλιδο όταν επτά χρόνια μετά την κλοπή του από το επιβλητικό Longleat House, την έπαυλη του Μαρκησίου του Μπαθ στο Wiltshire, εντοπίστηκε από έναν πρώην αξιωματικό της Σκότλαντ Γιαρντ μέσα σε πλαστική τσάντα, χωρίς κορνίζα, σε μια στάση λεωφορείου στα προάστια του Λονδίνου.
Το αριστούργημα του Τιτσιάνο «Rest On The Flight Into Egypt» (περ. 1510), που απεικονίζει την Μαρία με τον Ιησού βρέφος στην αγκαλιά της και τον Ιωσήφ, είναι το highlight της δημοπρασίας με έργα Old Masters που διοργανώνει στις 2 Ιουλίου, στο Λονδίνο, ο οίκος Christie’s.
Ο πίνακας του 16ου αιώνα, ένα από τα τελευταία έργα με θρησκευτικά θέματα της περίφημης πρώιμης περιόδου του κορυφαίου ζωγράφου της Αναγέννησης που βρίσκεται σε χέρια ιδιώτη, πέρασε από μερικές από τις πιο σημαντικές συλλογές στην Ευρώπη.
Όπως δήλωσε ο Άντριου Φλέτσερ, επικεφαλής του τμήματος Old Masters του Christie’s, «Είναι το πιο σημαντικό έργο του Τιτσιάνο που βγαίνει σε δημοπρασία εδώ και μια γενιά και ένα από τα ελάχιστα αριστουργήματα του καλλιτέχνη που παραμένουν σε χέρια ιδιωτών. Είναι ένας πίνακας που αποτυπώνει την επανάσταση που έφερε ο Τιτσιάνο στη ζωγραφική στις αρχές του 16ου αιώνα και αποτελεί ένα εξαιρετικό δείγμα της πρωτοποριακής προσέγγισης του, τόσο στη χρήση του χρώματος όσο και στην αναπαράσταση της ανθρώπινης μορφής στον φυσικό κόσμο, το καλλιτεχνικό λεξιλόγιο χάρη στο οποίο αναγνωρίστηκε ως ο πρώτος Βενετσιάνος ζωγράφος που απέκτησε φήμη σε όλη την Ευρώπη κατά τη διάρκεια της ζωής του και ως ένας από τους μεγαλύτερους ζωγράφους στην ιστορία της δυτικής τέχνης».
Το περιπετειώδες ταξίδι πέντε αιώνων
Η πρώτη καταγραφή του έργου εντοπίζεται στη συλλογή του Βενετσιάνου έμπορου και συλλέκτη Bartolomeo della Nave (1571/79-1632), ο οποίος ασχολούνταν με το εμπόριο μπαχαρικών. Η εκπληκτική συλλογή του -θεωρείται απίθανο να υπήρχε όμοια της στη Βενετία εκείνη την εποχή- περιλάμβανε περί τα 15 έργα του Τιτσιάνο.
Μέσω του αδελφού του, Andrea della Nave, και του Basil Feilding, 2ου κόμη του Denbigh, πρεσβευτή του βασιλιά Καρόλου Α′ στη Βενετία, το μεγαλύτερο μέρος της συλλογής αποκτήθηκε en bloc από τον γαμπρό του τελευταίου, Τζέιμς, 1ο δούκα του Χάμιλτον και στάλθηκε στην Αγγλία.
Μετά την εκτέλεση του Χάμιλτον κατά τη διάρκεια του Αγγλικού Εμφυλίου το 1649, η συλλογή πωλήθηκε στον αρχιδούκα Λεοπόλδο Βίλχελμ της Αυστρίας, κυβερνήτη των Ισπανικών Κάτω Χωρών από το 1647-1656. Ο πίνακας εμφανίζεται στο έργο «The Archduke Leopold Wilhelm in his Picture Gallery in Brussels» (1651, Μουσείο Πράδο, Μαδρίτη) του Φλαμανδού ζωγράφου του μπαρόκ Ντέβιντ Τένιερς του νεότερου, μαζί με άλλα έργα του Τιτσιάνο που αποκτήθηκαν από τη συλλογή του della Nave (ο Αρχιδούκας απεικονίζεται με φίλους ενώ θαυμάζουν τα έργα της συλλογής του).
Το «Rest On The Flight Into Egypt» παρέμεινε στην αυτοκρατορική συλλογή των Αψβούργων, περνώντας από τον αυτοκράτορα Κάρολο στην αυτοκράτειρα Μαρία Θηρεσία και στη συνέχεια στον Ιωσήφ Β′ και μεταφέρθηκε στο Ανάκτορο Belvedere στη Βιέννη το 1781, όπου λεηλατήθηκε από τα γαλλικά στρατεύματα το 1809 για το Musée Napoléon, στο οποίο κατέληξε πλήθος κλεμμένων έργων κατά τη διάρκεια της ηγεμονίας του Ναπολέοντα Βοναπάρτη.
Στη συνέχεια περιήλθε στον Hugh Andrew Johnstone Munro of Novar (1797-1864), έναν Σκωτσέζο γαιοκτήμονα, ερασιτέχνη καλλιτέχνη -και έναν από τους σημαντικότερους προστάτες του ζωγράφου Ουίλιαμ Τέρνερ-, η συλλογή του οποίου διέθετε από Ρέμπραντ μέχρι Βερονέζε.
Το 1878, το έργο δημοπρατήθηκε από τον Christie’s και κατέληξε στη συλλογή του 4ου Μαρκήσιου του Μπαθ στο Longleat House, περνώντας από γενιά σε γενιά.
Το 1995, μία συμμορία έσπασε το παράθυρο του δεύτερου ορόφου στο Longleat, και έφυγε με το έργο που κοσμούσε το επίσημο σαλόνι της οικίας. Εκείνη τη στιγμή ο 7ος Μαρκήσιος του Μπαθ, ήταν στο σπίτι και παρακολουθούσε τηλεόραση.
Επτά χρόνια αργότερα, το μικρό έργο τέχνης ανακτήθηκε από τον Τσαρλς Χιλ. Πρόκειται για τον ντετέκτιβ και πρώην αξιωματικό της Scotland Yard, η δράση του οποίου υπήρξε καθοριστική στην επιστροφή έργων όπως μεταξύ άλλων «Η Κραυγή» του Edvard Munch, που είχε κλαπεί από την Εθνική Πινακοθήκη του Όσλο το 1994. Μετά από χρόνια αναζήτησης του χαμένου Τιτσιάνο, ο Χιλ ήρθε το 2002 σε επικοινωνία με έναν άνδρα στον οποίο προσέφερε αμοιβή προκειμένου να του αποκαλύψει πού βρίσκεται ο πίνακας. Τελικά, ο ντετέκτιβ οδηγήθηκε σε μία στάση λεωφορείου στην περιοχή του Λονδίνου, όπου βρήκε τον άθικτο πίνακα σε μια πλαστική σακούλα. Το έργο επέστρεψε στο Longleat μετά από εργασίες συντήρησης.
Τώρα, οι διαχειριστές του Longleat και ο σημερινός ιδιοκτήτης του πίνακα Lord Bath θέτουν προς πώληση τον πίνακα «ως μέρος της μακροπρόθεσμης επενδυτικής στρατηγικής τους», σύμφωνα με τον οίκο Christie’s. Μετά από ένα περιπετειώδες ταξίδι πέντε αιώνων ο πρώιμος Τιτσιάνο θα βρει νέα στέγη.
Η τιμή πώλησης εκτιμάται ότι μπορεί να αγγίζει τα 32 εκατ. δολάρια.
Με πληροφορίες από Independent, Christie’s, HuffPost
ΟΔΥΣΣΕΙΑ, 5/4/2024 #ODUSSEIA #ODYSSEIA, Μαγδαληνή Ντούκα Μοντεσάντου
Δρ. Δημήτριος Γ. Μεταλληνός: Σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας