Αναμφισβήτητα, η Εξέγερση του Πολυτεχνείου το Νοέμβριο του 1973 – σε λίγες μέρες συμπληρώνονται 50 χρόνια από τότε – συνιστά ένα σημαντικό πολιτικοϊστορικό γεγονός της Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας μας με πολλαπλές αναγνώσεις, ένα γεγονός που ακόμη εξετάζεται, αναλύεται και συζητιέται.
Σύγχρονοι ιστορικοί, πολιτικοί επιστήμονες, κοινωνιολόγοι αλλά και λογοτέχνες έγραψαν και γράφουν για το «Πολυτεχνείο», ενώ δρώντα πρόσωπα εκείνης της εξέγερσης – όχι αποκλειστικά πάντοτε της πρώτης γραμμής – έχουν καταθέσει και καταθέτουν τις απόψεις και τις εκτιμήσεις τους για εκείνη τη νοεμβριανή εξέγερση.
Η Ιακωβάτειος Βιβλιοθήκη δεν έχει κατορθώσει να συγκεντρώσει όλη την εκδοτική παραγωγή για το γεγονός της Εξέγερσης του Πολυτεχνείου, διαθέτει ωστόσο μια αξιόλογη σειρά, την οποία επιγραμματικά παρουσιάζουμε εδώ. (Η παρουσίαση γίνεται κατά χρονολογική σειρά έκδοσης των βιβλίων).
● Σήμερα πεθαίνει ο φασισμός, εκδ. Ερμείας, Αθήνα 1974. Λεύκωμα φωτογραφιών από την τριήμερη Εξέγερση του Πολυτεχνείου – από την κατάληψη του κτηρίου μέχρι την εισβολή του τανκ.
● Κωστούλα Μητροπούλου, Το χρονικό των τριών ημερών, εκδ. Κέδρος, Αθήνα 1982 (πρώτη έκδοση 1974). Πρόκειται για μυθοπλαστικό έργο, με το οποίο η συγγραφέας προσπαθεί να αποτυπώσει στο χαρτί τα γεγονότα της τριήμερης κατάληψης του Πολυτεχνείου με ζωντάνια αλλά και με οργή και θυμό, με πίστη και ελπίδα.
● Σταύρος Λυγερός, Φοιτητικό κίνημα και ταξική πάλη στην Ελλάδα. Από τις προσφυγές στα Πρωτοδικεία στην Εξέγερση του Πολυτεχνείου, τόμος 1, εκδόσεις Εκδοτική Ομάδα «Εργασία», Αθήνα 1977. [Υπάρχει και 2ος τόμος, τον οποίο δεν έχουμε στη Βιβλιοθήκη. – Φέτος, 2023, ο Στ. Λυγερός κυκλοφόρησε νεότερο βιβλίο του με τίτλο Η εξέγερση του Πολυτεχνείου. Μια ξεχασμένη κατάθεση]. Με βαθιά ανάλυση της τότε πολιτικοκοινωνικής κατάστασης ο συγγραφέας-δράστης εκείνων των γεγονότων παρουσιάζει και κριτικάρει τις «γραμμές» του φοιτητικού κινήματος, καταγράφοντας τα θετικά και αρνητικά, κατά τη γνώμη του, στοιχεία τους, ενώ καταλήγει στη θετική αποτίμηση της νοεμβριανής εξέγερσης για τις μετέπειτα εξελίξεις.
● Ολύμπιος Δαφέρμος, Φοιτητές και Δικτατορία. Το αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα 1972-1973, εκδ. Γαβριηλίδης, Αθήνα 2009 (πρώτη έκδοση 1992, δεύτερη συμπληρωμένη 1999, τρίτη και οριστική 2003). Ο συγγραφέας, από τους συντελεστές της Εξέγερσης, παρουσιάζει την οργάνωση, τη λειτουργία και την εξέλιξη του αντιδικτατορικού φοιτητικού κινήματος στην Αθήνα, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του και το βαθμό αυτονομίας του έναντι των τότε οργανωμένων πολιτικών δυνάμεων της χώρας, ενώ περιλαμβάνει τα ονόματα των φοιτητών που πρωτοστάτησαν στα γεγονότα στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, την Πάτρα και τα Γιάννενα.
● Πέτρος Πετράτος (έρευνα, εισαγωγή, επιμέλεια), Κεφαλονίτες και Ιθακήσιοι στην Εξέγερση του Πολυτεχνείου το 1973, Αργοστόλι 2008. Το βιβλίο περιλαμβάνει κυρίως μαρτυρίες Κεφαλονιτών και Ιθακησίων, οι οποίοι τότε ως μαθητές, σπουδαστές ή φοιτητές στην Αθήνα ή την Πάτρα είχαν συμμετοχή στο αντιδικτατορικό κίνημα και ειδικότερα στην Εξέγερση του Πολυτεχνείου και καταθέσεις φίλων και συναγωνιστών για απόντες από τη ζωή αγωνιστές, αλλά και δημοσιεύματα τοπικών εφημερίδων και περιοδικών, ποιητικά και πεζογραφικά κείμενα γραμμένα από Κεφαλονίτες και Ιθακήσιους για την Εξέγερση του Πολυτεχνείου κ,ά.
● Γιώργος Αλεξάτος, Η παράξενη υπόσχεση, εκδ. Άπαρσις, Αθήνα 2012. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα για τη γενιά του Πολυτεχνείου, που προσπαθεί να αναδείξει ηρωικές αλλά και αντι-ηρωικές στιγμέςτης, να επισημάνει καινοτομίες αλλά και αναδιπλώσεις της. Βασικό ερώτημα του συγγραφέα είναι γιατί εκείνη η γενιά δεν κατάφερε να υπερασπιστεί και τελικά να κατοχυρώσει τις μοναδικές κατακτήσεις της.
● Πέτρος Μάρκαρης, Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία, εκδ. Γαβριηλίδη, Αθήνα 2012. Είναι το τρίτο μυθιστόρημα της «Τριλογίας της κρίσεως» του Π. Μάργαρη: η δράση του εκτυλίσσεται στην Αθήνα του 2014, αλλά η αφορμή του κρύβεται στα γεγονότα του Πολυτεχνείου του 1973.
● Μάνος Ν. Χατζηδάκης, Πολυτεχνείο 1973 και «αντίστασις»: μύθοι και αλήθειες, εκδ. Πελασγός, Αθήνα 2016. Ο συγγραφέας επιδιώκει να αποδομήσει την Εξέγερση του Πολυτεχνείου, κάνοντας λόγο για «προβοκάτσια» του Πολυτεχνείου στη βάση της αντιπαλότητας Παπαδόπουλου – Ιωαννίδη και για «μύθο» του Πολυτεχνείου που κατασκευάστηκε την πρώτη περίοδο της Μεταπολίτευσης.
● Φώντας Λάδης, Έτσι φακέλωναν τη γενιά του Πολυτεχνείου: νέα απόρρητα έγγραφα της Ασφάλειας (1972-1973), έκδοση της Εφημερίδας των Συντακτών, Αθήνα 2017. Η έρευνα του Φ. Λάδη αποκαλύπτει απόρρητα έγγραφα της Ασφάλειας με τα ονόματα των φοιτητών ανά Σχολή κατά την κρίσιμη διετία 1972-73, αναφέρεται στην αστυνομική βία στα ΑΕΙ και στις νόθες φοιτητικές εκλογές και ιστορεί τις καταλήψεις της Νομικής και του Πολυτεχνείου.
► Σημειώνουμε ότι η Βιβλιοθήκη μας διαθέτει και αρκετά άλλα βιβλία σχετικά με την περίοδο της Δικτατορίας της 21ης Απριλίου 1967, όπως του Λεωνίδα Καλλιβρετάκη, Πώς φτάσαμε στην 21η Απριλίου, του Διονύση Ελευθεράτου, Λαμόγια στο χακί, του Γιάννη Μανούσακα, Στα χρόνια της Χούντας, Οι δίκες της Χούντας κ.ά.
Πέτρος Πετράτος
Νέα από την Ιακωβάτειο Βιβλιοθήκη
● ΤΟ ΕΚΘΕΜΑ ΤΟΥ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2023
Το Έκθεμα του Νοεμβρίου 2023 παρουσιάζεται από τον πρόεδρο του Εφορευτικού Συμβουλίου της Ιακωβατείου Βιβλιοθήκης Πέτρο Πετράτο. Πρόκειται για εννιά βιβλία με περιεχόμενο σχετικό με την Εξέγερση του Πολυτεχνείου (1973), μια και φέτος συμπληρώνονται 50 χρόνια από εκείνο το πολιτικοϊστορικό γεγονός. Οι σχετικές πληροφορίες είναι ήδη αναρτημένες στο fb της ιστοσελίδας της Βιβλιοθήκης μας: http://vivl-lixour.kef.sch.gr
● Η ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΟΜΙΛΙΑ-ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2023
Η Αδελφότητα Κεφαλλήνων και Ιθακησίων Πειραιά, η Ιακωβάτειος Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη – Μουσείο Ληξουρίου και το Ίδρυμα Κεφαλονιάς και Ιθάκης διοργανώνουν προς το τέλος Νοεμβρίου διαδικτυακή ομιλία-συζήτηση με ομιλητή τον συμπατριώτη μας καθηγητή της Σχολής Χημικών Μηχανικών στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο κ. Γεράσιμο Λυμπεράτο, ο οποίος θα μιλήσει με θέμα «Διαχείριση βιοαποβλήτων για μία κυκλική οικονομία».
Θα υπάρξει έγκαιρη ενημέρωση για την ημερομηνία πραγματοποίησης της ομιλίας-συζήτησης και για τον τρόπο παρακολούθησής της.
ΤΟ ΕΦΟΡΕΥΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΙΑΚΩΒΑΤΕΙΟΥ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ
Εστάλη στην ΟΔΥΣΣΕΙΑ, 2/11/2023 #ODUSSEIA #ODYSSEIA