Ἡ ποιητικὴ συλλογὴ: ΤΕRRΑ ΙΝCOGΝΙΤΑ τῆς γνωστῆς Καφαλονίτισσας ΖΟΛΙΩ Λαδᾶ-Βαρβαρέσσου ἀποτελεί ἐνδιαφέρουσα κατάθεση στὴ σύγχρονη ποιητικὴ παραγωγή. Σ’ἕνα μικρὸ πρόλογο, στὴν ἀρχὴ τοῦ καλαίσθητου βιβλίου, ἡ ποιήτρια συμπυκνώνει τὴν οὐσία τῆς τέχνης της στὸν στίχο:
«Ξένοι λοιπὸν στὴν ξενιτειὰ καὶ στὴν πατρίδα ξένοι».
Γεννημένη καὶ μεγαλωμένη στὸ Ἀργοστόλι, ἔφηβη στὸν σεισμὸ τοῦ 1953, ἔζησε τὸν αἰφνίδιο ἀφανισμὸ προσώπων ποὺ συνιστοῦσαν μέρος τοῦ ἀνθρώπινου τοπίου τῆς παιδικῆς της ἡλικίας, τὴ φρίκη τῶν ἐρειπίων καὶ τῆς ἐρήμωσης, τὴ ζωὴ στὶς σκηνὲς καὶ τὶς παράγκες, ἀλλὰ καὶ τὴν ἀνάγκη νὰ προχωρήσει ὁ βίος ὅπως- ὅπως,μὲ ὅ,τι αὐτὸ συνεπάγεται.
Ἄν προσέξουμε τὴ χρονολογία ἔκδοσης τῆς συλλογῆς, 2008, διαπιστώνουμε ὅτι τὸ αἴσθημα τῆς καταστροφῆς καὶ τῆς ἀποξένωσης κυοφορεῖται χρόνια, ἐνῶ, παράλληλα,ἐνισχύετα μὲ ὅ,τι μετὰ ἀκολούθησε: Ἡ ἀνοικοδόμηση,ποὺ ἄλλαξε τὸν χαρακτἠρα τῆς γενέθλιας πόλης ἀλλὰ καὶ ἡ μετατροπή της, σταδιακά, σὲ «τουριστικὸ διαμάντι», ὅπως ἡ ἴδια λέει, ὅπου ἡ ἀποξένωση γίνεται ἀκόμα πιὸ βασανιστική, τέτοια, ποὺ ἀκολουθεῖ τὴν ποιήτρια καὶ στὰ ταξίδια σὲ ἄλλες χῶρες, ἐκεῖ ποὺ κάθε φορά, ψάχνει νὰ βρεῖ μιὰ ρίζα, ἀλλ’εἰς μάτην.Ἔτσι, τὸ ἰδιωτικὸ βίωμα γίνεται δημόσιο, καθὼς ἀφορᾶ τὴν εὐαισθησία τοῦ ἀνθρώπου ποὺ βίωσε ὀδυνηρὰ τὴ μεταμόρφωση τῆς γειτονιᾶς σὲ ἀπρόσωπο τόπο κατοικίας, τὸ οἰκεῖο σὲ ἀνοίκειο, τὸ ἐδῶ σὲ πουθενά.
Μεγάλωσε στὰ Ἐξάρχεια / μιὰ γειτονιὰ νὰ κάνεις ὄνειρα.
Συνταξοῦχος πιὰ / στὰ Ἐξάρχεια/ χωρὶς ὄνειρα / χωρὶς γειτονιά.
Τὸ αἴσθημα τοῦ χωρὶς πυροδοτεῖ τὸ αἴσθημα τῆς ἐσωτερικῆς μοναξιᾶς,συστατικὸ συχνὰ στοιχεῖο τοῦ ψυχισμοῦ μας, δὲν ὑπάρχει πατρικὴ γῆ, ὁ κόσμος μᾶς διώχνει, μιὰ μικρὴ, ἴσως, εὐτυχία παραμένει ἡ ἁπλῆ ζωὴ στὴ φύση:
Στὴν κοιλάδα τοῦ Emental
οἱ ἀγελάδες /ζοῦν εὐτυχισμένες.
Ὁ ποταμὸς Ἔμε /κυλάει ἀδιάφορος
ποὺ δὲν εἶναι διάσημο ποτάμι.
Οἱ ἄνθρωποι /ζοῦν στὰ σπίτια τῶν προγόνων
Εὐτυχισμένοι/ποὺ ἔχουν πατρίδα. ( Εὐτυχία)
Τὴν terra incogniτα συνθέτουν μικρὰ ποιήματα, σχεδὸν ἀκαριαῖα,ποὺ,μὲ τρόπο ἁπλό ἀφτιασίδωτο ὑποστασιοποιοῦν βιώματα μακρᾶς διεργασίας,γι αὐτὸ καὶ τὰ διακρίνει ἀμεσότητα, εἰλικρίνεια, ἀκρίβεια. Κάποια ἀποτελοῦν ποιητικὲς στιγμές, φευγαλέες:
Στὸ Μόντρεαλ /Les villes sou la ville
ὡραία ψευδαίσθηση/πὼς βρῆκες καταφύγιο
καὶ δὲν στοιχίζει/ἀκριβά.
Σὲ ἄλλα, τὸ βίωμα ἀρτιώνεται, ὅταν, μάλιστα, ἡ εὔστοχη μεταφορὰ ἀπογειώνει τὸ ποιητικὸ φορτίο:
Τὰ Χριστούγεννα / ἔφυγαν πατέρα
σβήσανε τὰ φῶτα / στὴν πλατεία μας.
Κι ἐγὼ δὲν ξέρω/ ἄν περάσω ἀπέναντι/ θὰ σὲ ξαναβρῶ;
Ἡ εὔστοχη μεταφορὰ ἤ εἰκόνα αἰσθητοποιεῖ συχνὰ τὴ στοχαστικὴ ἐνατένιση τῆς ποιήτριας,μὲ ἀποτέλεσμα στίχους ποὺ κρατάει ὁ ἀναγνώστης εὐφρόσυνα:
Ροζ μεταξωτὸ φόρεμα/μ’ἄσπρα μπουκέτα
ἡ ζωή μας ποὺ χάθηκε. ( ΑΝ)
*
Γλυκὸ τοῦ κουταλιοῦ σταφύλι/ἡ μοναξιὰ
ἀπομεσήμερο στὸ Λουξεμβοῦργο. ( ΓΛΥΚΟ)
*
Προσκύνησε τὴν ἄμμο τῆς ἐρήμου
ἡ ἔρημος εἶναι γιὰ σένα. ( ΓΙΑ ΣΕΝΑ)
Τὴν ἐσωτερικὴ μοναξιὰ ἔχει ἀποτυπώσει ἡ τέχνη σὲ ὅλες τὶς ἐκφάνσεις της, φυσικά καὶ ἡ λογοτεχνία: «Δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὅς ὡς ξένος οὐκ ἔχει τὴν κεφαλὴν ποῦ κλινῃ», λέει ὁ ὑμνωδός, ἐνῷ ὁ «Ξένος» τοῦ Καμὺ ἀποτελεῖ βιβλιόσημο τοῦ σύγχρονου ἀναγνώστη. Ἡ χαμηλῶν τόνων καὶ, κάποτε, ὑπόγεια φωνὴ τῶν ποιημάτων τῆς συλλογῆς ἀθρώνεται τελικά, ὡς κραυγὴ διαμαρτυρίας γιὰ ὅ,τι χάθηκε ἤ ἀφήσαμε νὰ χαθεῖ, δείχνοντας, ἔτσι, τὸ παράλογο τοῦ κόσμου μας, τὴν ἀδυναμία νὰ προσαρμοστοῦμε στὸ ἄξενο σύμπαν, γι αὐτὸ καὶ ἡ TERRA INCOGNITA, μὲ τὴν ὅποια ὑπόστασή της, θἀ’λεγα, ἀνήκει στὴν ποίηση τοῦ Παραλόγου, ποὺ τόσο εὐδοκίμησε στὸν τραγικότατο, ἐν πολλοῖς, εἰκοστὸ αἰώνα.
Μαρία Μαρκαντωνάτου
Εστάλη στην ΟΔΥΣΣΕΙΑ, 22/8/2023 #ODUSSEIA #ΟDYSSEIA