ΜΕΡΟΣ Α΄
Ὦ τριακόσιοι! σηκωθῆτε
καί ξανάλθετε σ’ ἐμᾶς•
τά παιδιά σας θέλ’ ἰδῆτε
πόσο μοιάζουνε μ’ ἐσᾶς.
Διονύσιος Σολωμός
«Ὓμνος εἰς τήν Ἐλευθερίαν»
Εἶμαι βέβαιος ὃτι οἱ περισσότεροι ἐξ ὑμῶν θά διερωτᾶσθε ποῖος ἦτο ὁ Olivier Voutier καί πῶς ἀπεφάσισεν ὁ ὁμιλῶν νά ἀφιερώσῃ μίαν ἐκτεταμένην διάλεξιν δι’ αὐτόν τόν ἂγνωστον καί ὑπό πάντων λησμονημένον γενναῖον Γάλλον στρατιωτικόν. Δι’αὐτόν τόν ἀφιλοκερδῆ καί ταπεινόν πατριωτισμόν τῶν Γάλλων Φιλελλήνων πολεμιστῶν τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως ὁ Βίκτωρ Οὐγκώ ἐνεπνεύσθη τούς κάτωθι στίχους του:
«Γαλλία! Σέ ὃσους τόπους καί ἐάν πάω,
τῶν παιδιῶν σου τά ἲχνη ἀναγνωρίζω»
Ποῖος λοιπόν ἦτο ὁ Γάλλος μαχητής τοῦ 1821 Olivier Voutier ὁ παραμείνας ἂγνωστος καί ταπεινός εἰς τούς μετέπειτα χρόνους μέχρι καί τῆς σήμερον;
Ὁ Olivier Voutier ἐγεννήθη εἰς τήν πόλιν Thouars (Poitou-Deux-Sèvres) τῆς Γαλλίας, τήν 30ην Μαΐου, 1796. Ὁ πατήρ του ἦτο ὑψηλόβαθμος τοῦ Γαλλικοῦ Στρατοῦ. Ἐνέγραψε δέ τόν υἱόν του Olivier εἰς τήν φημισμένην Γαλλικήν Ναυτικήν Σχολήν τῆς Βρέστης εἰς Βρετάνην εἰς ἡλικίαν 15 ἐτῶν. Ἐκεῖ ἐφοίτησεν ἐπί 4 ἒτη (1811 – 1815). Εὐθύς μετά τήν ἀποφοίτησίν του καί μέ εἰδίκευσιν εἰς τό Ναυτικόν Πυροβολικόν κατετάγη εἰς τό Γαλλικόν Ναυτικόν ὡς σημαιοφόρος. Εἶχε λάβει μέρος εἰς πλείστας ἀποστολάς καί ἐκστρατείας ὡς μέλος τοῦ Γαλλικοῦ Ναυτικοῦ ἀποκομίσας πολύ μεγάλην ἐμπειρίαν. Μεταξύ τῶν χωρῶν πού ἐπεσκέφθη ἦσαν ἡ Ἀμερική, Ἀγγλία, Ὁλλανδία, Ἱσπανία, Ἰταλία, τά Κράτη τῆς Βορείου Θαλάσσης καί τῆς Βαλτικῆς.
Προτοῦ ἒλθει εἰς τήν Ἑλλάδα, εἶχεν ἐπισκεφθῆ ἐπί καθήκοντι μέ τό Γαλλικόν Πολεμικόν ESTAFETTE (τό ὁποῖον σημαίνει εἰς τήν Ἑλληνικήν «ἀγγελιαφόρος τοῦ στρατοῦ») ὃλας τάς χώρας τῆς Ἀνατολικῆς Μεσογείου, τάς πλείστας τότε ὑποδουλωμένας εἰς τούς Ὀθωμανούς καί δυστυχούσας ὑπό τόν Τουρκικόν ζυγόν. Ἰδών τήν τραγικήν κατάστασιν τῶν κατοίκων τῶν χωρῶν αὐτῶν εἶχε κάνει τήν ἑξῆς παρατήρησιν: «Ὁ οὐρανός εἰς τήν Βόρειον Γαλλίαν δέν εἶναι τόσον ὂμορφος, ἀλλά ἓνας ὂμορφος οὐρανός δέν εἶναι ὃλη ἡ εὐτυχία!».
Τῷ 1820 τό πλοῖον ESTAFETTE, εἰς τό ὁποῖον ὑπηρέτει, ἐπεσκέφθη τάς Ἑλληνικάς Νήσους τοῦ Αἰγαίου. Μεταξύ τῶν νήσων, εἰς τάς ὁποίας τό Estafette ἠγκυροβόλησεν, ἦτο καί ἡ Μῆλος, τῆς ὁποίας τό ἒδαφος ἦτο ὑπερπλῆρες ἀρχαιολογικῶν θησαυρῶν. Ὡς ἐσυνήθιζεν εἰς κάθε χώραν καί τόπον πού ἐπεσκέπτοντο, περιώδευσε καί τήν Νῆσον Μῆλον. Ὁ Olivier Voutier εἶχε μαζί του δύο ναύτας καί ὡς ὁδηγόν ἓνα γηγενῆ κάτοικον τῆς Μήλου, τόν Γεώργιον Κεντρωτάν, ὃπου σκάπτοντες εἰς ἓνα ἀγρόν ἀνέσκαψαν τήν 8ην Ἀπριλίου, 1820, τό περίφημον ἂγαλμα τῆς Ἀφροδίτης, ἐπονομασθέντος τῆς Μήλου, Γαλλιστί La Vénus de Milo, τό ὁποῖον τό Estafette μετέφερεν εἰς Γαλλίαν, ὃπου ἒκτοτε ἐκτίθεται εἰς τό Μουσεῖον τοῦ Λούβρου. Διά τήν ἀνακάλυψίν του αὐτήν ἒγραψε σχετικόν βιβλίον, τό ὁποῖον ἐξεδόθη τῷ 1874.
Σημειωτέον ὃτι εἰς τό Γαλλικόν Ναυτικόν ἀνειλίχθη διά τάς ἱκανότητάς του ἀπό Σημαιοφόρος ἀρχικῶς εἰς Ἀνθυποπλοίαρχον Κορβέττας εἰς ἡλικίαν 25 ἐτῶν. Εἰς δέ τόν Ἑλληνικόν Στρατόν, χάριν τῶν πολλαπλῶν ἱκανοτήτων του, προήχθη κατ’ ἀρχάς εἰς χιλίαρχον, μετά εἰς ἀντισυνταγματάρχην, εἰς ἀρχηγόν πυροβολικοῦ εἰς Ἀττικήν (κατά τήν δευτέραν πολιορκίαν τῆς Ἀκροπόλεως), εἰς ἐπιτελάρχην κατά τήν ἐκστρατείαν εἰς Ἢπειρον, εἰς ὑπασπιστήν τοῦ Προέδρου τῆς Α΄ Ἑλληνικῆς Ἐθνοσυνελεύσεως Ἀλεξάνδρου Μαυροκορδάτου καί ἐν τέλει εἰς Συνταγματάρχην τοῦ Ἑλληνικου Στρατοῦ.
Ὁ Χαρακτήρ τοῦ Olivier Voutier : Ὁ χαρακτήρ τοῦ Olivier Voutier, ἐμφαίνεται εὐκρινῶς εἰς τά «Ἀπομνημονεύματα» του ὡς καί τά ἂλλα βιβλία του, ὃπου σκιαγραφεῖται εὐκρινέστατα τόσον ὁ χαρακτήρ ὃσον καί ὁ φιλελληνισμός τοῦ ἀνδρός.
Ὡς άναφέρει εἰς ἐπιστολήν του ἀναδημοσιευθεῖσαν εἰς τό βιβλίον του « Lettres sur la Grèce »: « Τίποτε δέν μπορεῖ νά μέ σταματήσῃ, ὃταν πρόκηται διά τήν Ἑλλάδα». Ἦτο ἐν ἂλλοις λόγοις ἒνθερμος Φιλέλλην ἀφοσιωθείς πλήρως εἰς τόν Ἀγῶνα τῶν Ἑλλήνων πρός Ἀπελευθέρωσίν των.
Δι’ αὐτό ὃταν τῷ 1821 ἐξερράγη ἡ Ἑλληνική Ἐπανάστασις ἐγκατέλειψε τό Γαλλικόν Ναυτικόν διά νά προστρέξῃ καί αὐτός εἰς τό Σάλπισμα τῆς Ἑλλάδος πρός βοήθειαν. Ὁ ἀρχηγός τῶν Ἑλλήνων Ἐπαναστατῶν εἰς Πελοπόννησον Δημήτριος Ὑψηλάντης, βλέπων τάς πολλάς πολεμικάς ἱκανότητας τοῦ Olivier Voutier, ἰδίως εἰς τό Πυροβολικόν, ὡς καί τό θάρρος καί τήν πεῖραν τοῦ ἀνδρός εἰς τό πεδίον τῆς μάχης, τοῦ ἒδωσε μέ τήν κατάταξίν του εἰς τόν Ἑλληνικόν στρατόν, τόν βαθμόν τοῦ χιλιάρχου. Ἐντός δέ ὀλίγων μηνῶν, μέχρι τῶν μέσων τοῦ 1822, ὁ Voutier εἶχε προαχθῆ εἰς ὑψηλόβαθμον Συνταγματάρχην τοῦ Ἑλληνικοῦ Στρατοῦ.
Μετά τήν σύντομον εἰσαγωγικήν βιογραφίαν τοῦ ἣρωος τῆς παρούσης μελέτης, θά προχωρήσωμεν κατά πρῶτον εἰς μίαν περιγραφήν τῶν θέσεων καί αἰσθημάτων τοῦ Olivier Voutier, τόσον διά τούς Ἓλληνας καί τόν Ἀγῶνα των, ὃσον καί διά τούς Τούρκους κατακτητάς των, ὡς τούς ἐγνώρισε καί ἀναφέρει εἰς τά «Ἀπομνημονεύματά» του περιγράφων λεπτομερῶς καί τάς πολυαρίθμους μάχας εἰς τάς ὁποίας ἒλαβεν ἐνεργόν μέρος. Τό βιβλίον τοῦ Olivier Voutier φέρει τόν τίτλον: « Mémoires du Colonel Voutier sur la Guerre actuelle des Grecs ». Ὁ Ἑλληνικός τίτλος τοῦ βιβλίου εἶναι: «Ἀπομνημονεύματα τοῦ Συνταγματάρχου Voutier ἀπό τόν σημερινόν πόλεμον τῶν Ἑλλήνων». Τό βιβλίον ἐξεδόθη εἰς Παρισίους τῷ 1823.
Ἐντυπώσεις καί Αἰσθήματά του διά τούς Ἓλληνας καί τούς Τούρκους:
Διά τούς Ἓλληνας ἒνοιωθε μεγάλην συμπόνοιαν καί ἐξανίστατο διά τάς κακουχίας καί τούς ἐξευτελισμούς πού ὑφίσταντο ἀπό τούς Τούρκους. Αὐτό τό ἒδειχνε παντοιοτρόπως. Ἐπίστευε δέ ἀπό τά βάθη τῆς ψυχῆς του, ὃτι ἦτο ἡ κατάλληλος στιγμή δι’ αὐτόν νά βοηθήσῃ ἐντός τῶν δυνάμεών του νά ἀπαλλαγῇ ἡ Ἑλλάς καί δι’ αὐτῆς ἡ Εὐρώπη, «ἀπό τούς ἀμυάλους καί ἀγρίους μουσουλμάνους», ὡς τούς ἀποκαλεῖ εἰς τά Ἀπομνημονεύματά του.
Ἡ Ἑλληνική Πολιτεία καί κατά τήν διάρκειαν τῆς Ἐπαναστάσεως καί μετέπειτα τόν ἐτίμησε παντοιοτρόπως, προάξασα αὐτόν λόγῳ τῶν ἱκανοτήτων του εἰς τόν ὑψηλότατον βαθμόν τοῦ Συνταγματάρχου. Ὃμως ὁ Voutier, ταπεινός ὢν, δέν προσέβλεπεν εἰς τά ἀξιώματα, ἀλλά διεκατείχετο ἀπό πάθος διά μεθοδικότητα, τελειότητα καί ἀκρίβειαν εἰς τό ἒργον πού ἀνελάμβανε, γεγονός πού ἀναποφεύκτως ἒφερε καί τήν
ἐπιτυχίαν εἰς τάς ἐνεργείας του καί βεβαίως τήν ἑκάστοτε ἀνέλιξίν του. Αὐτός εἶναι καί ὁ λόγος, δηλ. ἡ μεγάλη ταπεινοφροσύνη του, πού αὐτός ὁ ἱκανώτατος Φιλέλλην στρατιωτικός παρέμεινε καί παραμένει μέχρι καί σήμερον ἂγνωστος εἰς τό εὐρύ κοινόν. Σκοπός μας ὃμως εἶναι νά ἀνακαλύψωμεν καί ἀποκαλύψωμεν τάς ἀρετάς αὐτοῦ τοῦ ἐξόχου ἀνδρός καί πολεμιστοῦ. Εἶναι χαρακτηριστική ἡ φράσις του ὃτι «εἰς αὐτόν ἢρκουν ἡ ἐμπιστοσύνη τῶν στρατιωτῶν του, ἡ ἐκτίμησις τῶν πολιτῶν καί ἡ φιλία τῶν ὁπλαρχηγῶν». Ὁ Olivier Voutier πάντοτε ἀπέφευγε νά προβάλλῃ τόν ἑαυτόν του καί νά ὁμιλῇ διά τόν ἲδιον. Περιλαμβάνει τόν ἑαυτόν του εἰς τάς διηγήσεις καί περιγραφάς του μόνον ἐκεῖ πού τοῦ εἶναι ἀναπόφευκτον νά μή περιλάβῃ καί ἑαυτόν εἰς τάς μάχας ὡς ἀξιωματικόν τοῦ Ἑλληνικοῦ Στρατοῦ.
Σημειωτέον ἡ μεταφράστρια τοῦ βιβλίου του εἶναι ἡ κ. Εἰρήνη Τζουρᾶ.
Αἱ Ἀπόψεις τοῦ Olivier Voutier διά τούς Τούρκους κατόπιν πού τούς ἒζησε καί τούς ἐπολέμησεν ἐκ τοῦ σύνεγγυς: Κατά πρῶτον ὁ Voutier ἀρχίζει τάς παρατηρήσεις του διά τούς Τούρκους ἀναφερόμενος εἰς τάς Σούρας τοῦ Κορανίου ἂλλως Παρακαταθήκας τοῦ Μωάμεθ, ὑπ’ ἀριθμούς 2, 5, 8, 9 καί 17, εἰς τάς ὁποίας μεταξύ ἂλλων ὁ Μωάμεθ συμβουλεύει: «Ὃταν εὑρεθῆτε ἀνάμεσα σέ ἀπίστους, σκοτῶστε τους, κόψετε τήν κεφαλήν των, ῥίξετέ τους εἰς τήν πυράν ἢ κάνετέ τους σκλάβους καί κρατήσετέ τους φυλακισμένους! Μήν τούς ἀφήσετε στιγμήν νά ἀναπαυθῶσι καί μή σταματᾶτε νά τούς καταδιώκητε μέχρι νά σᾶς παραδοθῶσι». Καί συμπεραίνει ὁ Voutier: «Αὐτή εἶναι ὃλη ἡ Ἱστορία τῶν Τούρκων, οἱ ὁποῖοι χρησιμοποιοῦν τό Κοράνι ὡς πολιτικόν καί ἠθικόν κώδικά των». Δέν εἶναι μήπως αὐτό πού κάνουν καί σήμερον οἱ Τοῦρκοι μέ τάς συνεχεῖς παντοίας παρενοχλήσεις των πρός τήν Ἑλλάδα καί τήν Κύπρον, διά νά μᾶς ἐξουθενώσουν, ὡς νομίζουν, καί τελικῶς νά τούς παραδοθῶμεν; Ἀλλ’ ἒχουν ὃμως γνῶσιν οἱ φύλακες. Καί ὁ Ἰνδός συγγραφεύς Σάλμαν Ρούσντι εἶναι αὐτά τά χωρία τοῦ Κορανίου πού θά εἶχεν ὑπ’ὂψιν του εἰς τό βιβλίον του Satanic Verses – Σατανικοί Στίχοι. Διατί θίγονται λοιπόν οἱ Ἰσλαμισταί;
Καί συνεχίζει ὁ Voutier : Κατ’ αὐτούς ὃλαι αἱ νομικαί ὑποθέσεις ἐκδικάζονται ὑπό τῶν πασάδων ἢ τῶν καδήδων μέ προφορικάς καταθέσεις μαρτύρων. Κατ’ αὐτόν τόν τρόπον οἱ ἀδικοῦντες εὑρίσκουσι πάντοτε χρήματα διά τήν ἀμοιβήν ψευδομαρτύρων. Ὃταν ἡ ποινή ἐκδοθῇ, εἲτε δικαίως εἲτε ἀδίκως, πρέπει αὓτη νά ἐξαγορασθῇ ἐπί τόπου εἰς σύντομον χρόνον. [Ἂλλως οἱ καταδικασθέντες φυλακίζονται καί ῥαβδίζονται εἰς τά πέλματα μέχρι πεντακοσίων (500) κτυπημάτων. Διά τά ἐγκλήματα αἳματος συνήθως ἐπιβάλλονται βαρεῖαι χρηματικαί ποιναί, τάς ὁποίας πληρώνουν ὡς ἐπί τό πλεῖστον ὂχι οἱ πραγματικοί ἒνοχοι, ἀλλά ὃσοι ἒτυχε νά παρηυρίσκοντο εἰς ἓν ἒγκλημα καί νά εἶναι οἱ αὐτόπται μάρτυρες τοῦ ἐγκλήματος!] Γράφει ὁ Voutier : Τό πᾶν διά τούς Τούρκους εἶναι ἡ εἲσπραξις χρημάτων! Ὡς βεβαίως βλέπομεν αὐτό καί σήμερον εἰς ὃλας τάς ἐνεργείας των.
Λέγει ἀκόμη ὃτι πίσω ἀπό τήν δουλοπρέπειαν καί τάς κολακείας πρός τούς ξένους Εὐρωπαίους, κρύβεται πάντοτε ἡ ὑποκρισία, ἀφοῦ εἰς τό βάθος τῆς ψυχῆς του ὁ λαός αὐτός «ἀπωθεῖ τούς ξένους καί νοιώθει μῖσος ἀκόμη καί εἰς τό ἂκουσμα τῆς λέξεως: «χριστιανός». Ὃσον ἀφορᾷ τήν φιλοξενίαν των πρός τούς ξένους, αὓτη εἶναι ὑποκριτική, διότι ἀναμένουσι δῶρα ἢ ἂλλην ἀνταπόδοσιν ἀπό τόν ξένον των. Ἐάν ἀντιληφθῶσιν, ὃτι ὁ ξένος των δέν εἶναι εὒπορος ἢ ὃτι ἒχει τήν ἀνάγκην των, τότε ἡ συμπεριφορά τῶν Τούρκων ἒναντί του ἀλλάζει: Ὡς γράφει ἐπί λέξει ὁ Voutier: «Ὁ Τοῦρκος οἰκοδεσπότης θά τοῦ πετάξῃ στά πόδιά του ἓνα κομμάτι ψωμί, ἀπ’ αὐτό πού μοιράζει στά ἀναρίθμητα ἀδέσποτα σκυλιά του». Κυτάξετε πόσον ὑβριστικῶς συμπεριφέρεται ὁ Ἐρντογάν σήμερον εἰς τούς ἀρχηγούς κρατῶν, ὃταν τόν ἐπιπλήττωσι διά τάς παρανόμους ἐνεργείας του. Καί πρός ὃλους τούς Ἓλληνας, διότι βλέπει ὃτι ἡ Ἑλλάς δέν τοῦ παραχωρεῖ οὐδέ σπιθαμήν Ἑλληνικῆς Γῆς, Θαλάσσης καί Ἀέρος.
Εἰς τό βιβλίον του ὁ Voutier κάμνει ἁπλῆν ἀναφοράν εἰς τήν συμπεριφοράν τῶν Τούρκων πρός τάς γυναῖκάς των καί τό πῶς τάς μεταχειρίζονται. Δέν ὑπεισέρχεται εἰς τό θέμα αὐτό, διότι, ὡς λέγει, «πῶς θά μποροῦσα νά μήν κοκκινίσω καί ὁ ἲδιος λέγοντάς τες». Δι’ αὐτό καί ὁ ὁμιλῶν παρακάμπτει τήν εἰδεχθῆ διαγωγήν τῶν Τούρκων, ἡ ὁποία ἐξ ἂλλου μᾶς εἶναι πολύ γνωστή.
Εἰς ἂλλο σημεῖον ὁ Voutier ὁμιλεῖ διά τήν ὠμότητα τῶν Τούρκων. Καί λέγει: «Αὐτό ἠνάγκαζε τούς Ἓλληνας νά πηγαίνωσιν εἰς τήν ἐκκλησίαν των προτοῦ χαράξει, ὣστε αἱ γυναῖκές των νά μή γίνωνται ἀντιληπταί ἀπό τούς Τούρκους. Ἐξ ἂλλου ἡ ὀμορφιά καί ἡ χάρις ἦσαν διά τάς νέας Ἑλληνίδας «πένθιμα δῶρα τῆς φύσεως». Οἱ γονεῖς τῶν κοριτσιῶν εἶχον φθάσει εἰς τό σημεῖον «νά εὒχωνται νά πέσῃ ἡ ὀργή τοῦ Θεοῦ ἐπάνω εἰς τά παιδιά των, δίδουσα εἰς αὐτάς ἀσχήμιαν καί δυσμορφίας».
Προχωρῶν ὁ Voutier λέγει τάς ἐντυπώσεις του διά τούς Τούρκους εἰς τάς διαπραγματεύσεις των. Αἱ παρατηρήσεις του ἐνδιαφέρουσιν ἰδιαιτέρως καί ἡμᾶς τούς Ἑλληνοκυπρίους. Εἶναι, λέγει, «ψυχροί, ἀκατάδεκτοι καί ὃποιο συναίσθημα καί νά τούς ἀναστατώσῃ, δέν δείχνουν οὒτε θυμόν οὒτε πάθος… Ὃμως κάτω ἀπό τήν ἐπιφανειακήν ἠρεμίαν των σκέπτονται συνεχῶς τήν καταστροφήν τῶν ἐχθρῶν των ἢ τῶν ἀνταγωνιστῶν των. Ἠκολούθουν δέ πάντοτε, λέγει, δύο μεγάλας ἀρχάς των: α) Ποτέ νά μή λέγωσι τήν ἀλήθειαν, ἀκόμη καί διά τά πλέον ἀσήμαντα πράγματα.» Αὐτό τό βλέπομεν καί σήμερον πού τό ἓν ἀσύστολον ψεῦδός των διαδέχεται τό ἂλλον! «Καί β) νά μή παίρνωσι βιαστικάς ἀποφάσεις, ὃ,τι καί νά ἦτο τό ὂφελός των. Μέ τό δεύτερον καταφέρνουν νά κερδίζωσι πάντοτε παραχωρήσεις, πολλάκις παραλόγους.» Δέν εἶναι μήπως αὐτή ἡ τακτική των πού ἀκολουθοῦσιν ἀκριβῶς εἰς τό Κυπριακόν ἐπί 6 δεκαετίας ἀφ’ ἑνός ψευδόμενοι διαρκῶς καί ἀφ’ ἑτέρου προσθέτοντες εἰς κάθε συνάντησίν των μαζί μας καί νέα θέματα, τά ὁποῖα αὐτοί σύν τῷ χρόνῳ δημιουργοῦν διά νά μή τελεσφορῶσιν αἱ διαπραγματεύσεις ;
Κλείει τάς παρατηρήσεις του διά τούς Τούρκους ὡς ἑξῆς:
«Ὃλαι αἱ καταπιέσεις τῶν Τούρκων ἐπί τῶν Ἑλλήνων ἒφερον τά πράγματα εἰς τό ἀπροχώρητον. Οἱ Ἓλληνες ἀποφασίζουσι καί ὀργανώνονται καλύτερον παρά τάς προηγουμένας φοράς διά τήν ἀποτίναξιν τοῦ Ὀθωμανικοῦ ζυγοῦ, ὃστις κατέστη πλέον ἀνυπόφορος». Νά σημειωθῆ ἐδῶ ὑπό τοῦ ὁμιλητοῦ ὃτι ὑπῆρξαν κατά τήν διάρκειαν τῆς δουλείας τῶν Ἑλλήνων πλέον τῶν 100 ἐξεγέρσεων. Συνεχίζει δέ ὁ Voutier : «Ἐδῶ καί τέσσαρας αἰῶνας ἒβλεπον οἱ Ἓλληνες καθημερινῶς νά καταπιέζωνται ἡ ζωή, ἡ θρησκεία, ἡ τιμή καί ἡ περιουσία των… Εἰς τό ἐγερτήριον σάλπισμα λοιπόν ὃλοι οἱ ἀνυπότακτοι ὀρεσίβιοι Ἓλληνες τοῦ Ταϋγέτου, τῆς Πίνδου, τοῦ Ὀλύμπου καί τοῦ Παρνασσοῦ ὡς καί οἱ καλλιεργηταί τῶν πεδιάδων τῆς Μεσσηνίας καί τοῦ Ἂργους, οἱ βοσκοί τῆς Ἀρκαδίας καί οἱ ἀπανταχοῦ νησιῶται ἒλαβον τήν μεγάλην ἀπόφασιν. Ὁ Ἑλληνικός λαός μετά ἀπό 368 περίπου ἒτη δουλείας δέν ἠδύνατο νά ἀνεχθῇ ἂλλο τήν δουλείαν του ὑφ’ ἑνός βαρβάρου ἒθνους μέ τό ὁποῖον οὐδεμίαν σχέσιν εἶχεν εἰς τήν θρησκείαν, τήν γλῶσσαν, τά ἢθη καί τά ἒθιμα». Οἱ Ἓλληνες, γράφει, «ἒζων ὡσάν νά ἦσαν ξένοι ἐντός τῆς ἰδίας των πατρίδος».
Ἀναγκαία Εἰσαγωγή: Ἐντός ὀλίγου θά ἀκολουθήσῃ ἡ περιγραφή τῶν μαχῶν τοῦ 1821 καί τῶν ἐμπειριῶν τοῦ Olivier Voutier εἰς αὐτάς, ὣστε ὁ καθείς μας παρακολουθῶν τάς περιγραφάς του θά μεταφέρηται εἰς τάς ἡρωϊκάς τοποθεσίας τάς ὁποίας περιγράφει. Ἒτσι θά λαμβάνωμεν ὃλοι μέρος, νοερῶς, εἰς τάς μεγάλας καί ἀλλεπαλλήλους ἐπιτυχίας τῶν ἐνδόξων Ἑλλήνων ἀγωνιστῶν εἰς τήν προσπάθειάν των πρός ἀπελευθέρωσιν τῆς Πατρίδος Ἑλλάδος ἀπό τόν βάρβαρον Τουρκικόν ζυγόν. Ὁ ὁμιλῶν σᾶς διαβεβαιοῖ ὃτι εἰς τό τέλος τῶν δύο διαλέξεων θά ἒχητε ζήσει ἐκ τοῦ σύνεγγυς τάς μάχας, τάς ἀγωνίας καί τούς θριάμβους τῶν Ἑλλήνων μαχητῶν καί θά ἒχητε ἀποκτήση καθαράν καί πλήρη γνῶσιν καί ὂχι νεφελώδη καί ἀποσπασματικήν, ὡς συμβαίνει μαζί μας σήμερον, τῶν διαφόρων συμβάντων καί μαχῶν τῶν τριῶν πρώτων ἐτῶν τῆς παραμονῆς τοῦ Olivier Voutier εἰς Ἑλλάδα, ἀπό τῆς ἐνάρξεως τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως μέχρι τῷ 1823, ὃταν ὁ Voutier ἐπέστρεψεν εἰς Γαλλίαν.
Οἱ Ἓλληνες ἀγωνισταί: Πολύ μεγάλον βάρος τοῦ πολέμου ἐβάσταξαν εἰς τούς ὢμους των οἱ ἀγωνισταί τῶν ὀρέων, οἱ ἀποκαλούμενοι «ἁρματωλοί καί κλέφται», τίτλος πού διά τήν Ἑλληνικήν Ἐπανάστασιν ἀπετέλει ἓνα τῶν ἐνδοξωτέρων τίτλων. Ἀνάμεσα εἰς τούς πλέον ξακουστούς ἐξ αὐτῶν ἀναφέρει ὁ Voutier τήν οἰκογένειαν τῶν Κολοκοτρωναίων – ὁ πατήρ Κωνσταντής, ὃστις ἐξετελέσθη ὑπό τῶν Τούρκων, ὁ υἱός του ὁ μοναδικός Γέρος τοῦ Μωριᾶ, ὁ ὑπέροχος Θεόδωρος, καί οἱ ἐκ τῶν τέκνων τοῦ Θεοδώρου Κολοκοτρώνη, ὁ Πάνος, Ἰωάννης ἂλλως Γενναῖος καί ὁ Κολλῖνος. Ἐπίσης ὁ Πετιμεζᾶς, ὁ Ἀναγνωσταράς, γνωστός ὡς ὁ Νέστωρ τοῦ Ἑλληνικοῦ στρατοῦ, ὁ Χρυσοσπάθης, ὁ ἀελλόπους Ζαχαριάς κ.ἂ. πολλοί. Ἐκ παραλλήλου ἦσαν οἱ νησιῶται ναυτικοί, καί κυρίως οἱ Ὑδραῖοι, Σπετσιῶται καί Ψαριανοί, οἳτινες ἐκυριάρχουν εἰς τό ἐμπόριον τῆς Μεσογείου φέροντες πολύν πλοῦτον καί ἰσχύν εἰς τάς νήσους των πρός ἐνίσχυσιν τοῦ ἀρξαμένου ἀγῶνος τοῦ 1821. Ταὐτοχρόνως σεβάσμιοι ἱερωμένοι καί λόγιοι ἒστελλον μέ ἒξοδά των πτωχά παιδιά μέ ἒφεσιν εἰς τήν μάθησιν, διά νά μορφωθῶσιν εἰς τήν Γαλλίαν καί Ἰταλίαν καί αὐτά ἐπέστρεφον ὡς νεαροί διδάσκαλοι καί καθηγηταί, διά νά διδάξωσι τά Γράμματα, τάς Τέχνας καί τά Ἐπαγγέλματα εἰς τήν ἀναγεννομένην νεολαίαν τῆς Ἑλλάδος.
Καί βεβαίως δέν πρέπει νά λησμονῶμεν τούς προδρόμους τοῦ Ἀγῶνος – τόν Ρήγαν Φεραῖον καί τά πρῶτα μέλη τῆς Φιλικῆς Ἑταιρείας τῷ 1814 Σκουφάν ἀπό τήν Ἂρταν, Ξάνθον ἐκ Πάτμου, Τσακάλωφ ἀπό Γιάννενα καί Παναγιώτην Ἀναγνωστόπουλον ἀπό Ἀνδρίτσαιναν– οἳτινες διέτρεχον τήν Ἑλλάδα ἀπ’ ἂκρου εἰς ἂκρον ὁρκίζοντες κρυφίως καί νέα μέλη εἰς τήν προετοιμαζομένην Ἐπανάστασιν φθάσαντα ἓως τάς 100.000 μέλη. Ἀναγιγνώσκων ὁ ὁμιλῶν τά Ἀπομνημονεύματα τοῦ Voutier, μέ ἀπέχθειαν ἀνέγνωσεν, «ὃτι θεωρεῖται βέβαιον, ὃτι ἡ Ἀγγλική διπλωματική ἀντιπροσωπεία εἰς Κωνσταντινούπολιν ἦτο ἡ πρώτη πού ἐνημέρωσε τήν Πύλην εἰς Κωνσταντινούπολιν περί τῆς προετοιμασίας τῶν Ἑλλήνων δι’ Ἐπανάστασιν». Ὡς θά ἲδωμεν καί ἀλλαχοῦ ἡ γνωστή καί συνήθης ἀνθελληνική Ἀγγλική διπλοπροσωπεία ἦτο ἒκτοτε ἐν πλήρει δράσει!…
Μεταξύ τῶν πρώτων ἀναφλέξεων τοῦ Ἀγῶνος ἦτο καί ἡ ἐπισυμβᾶσα τήν 23ην Μαρτίου, 1821, εἰς τά Καλάβρυτα, ὃπου οἱ Ἓλληνες μαχηταί συνέλαβον τούς ἐκεῖ 80 Τούρκους καί τούς ᾐχμαλώτισαν περιορίζοντές τους εἰς τάς οἰκίας των. Ταὐτοχρόνως εἰς τήν Πάτραν ἒλαβε χώραν αἱματηρά συμπλοκή, ἡ πόλις ἐκάη καί οἱ Τοῦρκοι ἡττηθέντες ἐν τέλει ἀπεσύρθησαν εἰς τό κάστρον τῆς πόλεως. Εἶναι ἀξιοσημείωτον αὐτό πού γράφει ὁ Voutier, ὃτι: «Πρίν ἀπό τήν ἒναρξιν τῆς Ἐπαναστάσεως, τοὐλάχιστον οἱ μισοί ἀγωνισταί δέν εἶχον πυροβολήσει ποτέ εἰς τήν ζωήν των.» [Κατά τήν περυσινήν ὁμιλίαν τοῦ ὁμιλοῦντος ἀνέφερον ὃτι, τήν ἀδυναμίαν αὐτήν τῶν Ἑλλήνων μαχητῶν ἐνετόπισαν καί οἱ Ἑλβετοί στρατιωτικοί κατά τήν ἐκπαίδευσιν τῶν ὑπολειμμάτων τοῦ Ἱεροῦ Λόχου εἰς Ἑλβετίαν.]
Ὡς ἐπίσημος ἡμέρα ἐνάρξεως τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως ἐκηρύχθη, ὡς γνωστόν, ἡ 25η Μαρτίου, 1821, εἰς τήν Μονήν τῆς Ἁγίας Λαύρας ὑπό τοῦ φλογεροῦ ἱεράρχου Παλαιῶν Πατρῶν Γερμανοῦ. Καί μία παράστασις ἀπό τήν Κήρυξιν τῆς Ἐπαναστάσεως εἰς τήν Μάνην.
Ἐξ ἂλλου, μετ’ οὐ πολύ εἰς τήν Καλαμάταν ἒλαβε χώραν μία πρώτη συνέλευσις προκρίτων τοῦ Μωρέως πρός διευθέτησιν τῶν πρώτων πολεμικῶν προβλημάτων πού ἐπαρουσιάσθησαν. Ἐκ παραλλήλου εἰς τήν Ὓδραν συνῆλθε Συμβούλιον τῶν νησιωτικῶν δυνάμεων, ὃπου ἐλήφθη ἡ ἀπόφασις μία μοῖρα τοῦ Ἑλληνικοῦ στόλου νά σταλῇ εἰς τήν Τένεδον, διά νά ἐμποδίζῃ τήν ἒξοδον τοῦ Τουρκικοῦ στόλου ἀπό τά Δαρδανέλια εἰς τό Αἰγαῖον Πέλαγος.
Ὡς ἀνέφερεν ὁ ὁμιλῶν εἰς τήν περυσινήν ὁμιλίαν του, πρός ἐκδίκησιν τῶν Ἑλλήνων οἱ Τοῦρκοι τήν ἡμέραν τοῦ Πάσχα τοῦ 1821, τήν 14ην Ἀπριλίου, προέβησαν εἰς τάς ἀποτροπαίους σφαγάς τοῦ σεπτοῦ Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Γρηγορίου Ε΄ καί πλείστων ἂλλων ἱεραρχῶν καί λαϊκῶν. Τό ἲδιον ἒπραξαν καί εἰς Σμύρνην τότε, ὃπου ἐσφαγίασαν 3.000 κατοίκους καί 20.000 ἐξενιτεύθησαν. Μετά τρεῖς μῆνας ἠκολούθησεν ἡ Κύπρος μέ τόν ἀπαγχονισμόν τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Κυπριανοῦ καί τόν σφαγιασμόν τῶν Ἐπισκόπων Πάφου, Κιτίου καί Κηρυνείας καί τῶν ἂλλων προκρίτων εἰς τό προαύλιον τοῦ Ἱ.Ν. Φανερωμένης. [Μέ κάθε μεγάλην ἐπιτυχίαν τῶν Ἑλλήνων ἀγωνιστῶν οἱ Τοῦρκοι προέβαινον εἰς κάθε εἲδους βανδαλισμούς καί γενοκτονίας ἀθώων Ἑλλήνων εἰς τήν ὑπόλοιπον Ἑλλάδα καί τήν Μικράν Ἀσίαν.]
Ἀρχή τῆς δράσεως τοῦ Olivier Voutier εἰς Ἑλλάδα:
Καί τώρα μετά τάς πολύ ἀναγκαίας εἰσαγωγικάς παρατηρήσεις τοῦ ὁμιλοῦντος εἰσερχόμεθα εἰς τό κύριον μέρος τῆς ἀφηγήσεως τῶν πολεμικῶν ἀναμετρήσεων εἰς τάς ὁποίας ἒλαβε μέρος ὁ Olivier Voutier. Εἰς τήν πραγματικότητα αὐταί ἦσαν, πλήν μερικῶν ἂλλων, σχεδόν ὃλαι αἱ σημαντικώτεραι μάχαι τῶν πρώτων τριῶν πολύ ἐπιτυχῶν ἐτῶν τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως.
Διά τάς διηγήσεις του ὁ Voutier χαρακτηρίζει τόν ἑαυτόν του ὡς ἓνα «ἀδέξιον ἀλλά φιλαλήθη» ἀφηγητήν, ὁ ὁποῖος οὐδέποτε ἠθέλησε νά ὡραιοποιήσῃ τάς καταστάσεις, τάς ὁποίας ἒζησεν ἐκ τοῦ πλησίον, ἀλλά διατυπώνει ὃλα τά γεγονότα ἐπακριβῶς, ὃπως αὐτά ἐπεσυνέβησαν, χάριν καί εἰς τό ἡμερολόγιον πού ἐκράτει καί κατέγραφε τά πάντα λεπτομερῶς ἐπί ἡμερησίας βάσεως.
Καί ἀρχίζομεν: Εὑρισκόμενος λοιπόν ἀκόμη εἰς Παρισίους συνηντήθη ἐκεῖ μέ ἓνα πλούσιον Σκωτσέζον, τόν Thomas Gordon, ὁ ὁποῖος ἂφησε καί αὐτός τό σπίτι του εἰς Σκωτίαν καί ἦτο καθ’ ὁδόν πρός Μασσαλίαν διά νά λάβῃ μέρος εἰς τόν ἀρξάμενον Ἀγῶνα τῆς Ἑλλάδος ὑπέρ τῆς Ἐλευθερίας της. Οἱ δύο ἂνδρες, λέγει ὁ Voutier, παρ’ ὃλον ὃτι ἦσαν διαφορετικῶν χαρακτήρων, συνειργάσθησαν στενῶς. Ἀνεχώρησαν τήν 1ην Αὐγούστου, 1821, ἀπό τήν Μασσαλίαν μαζί μέ Ἓλληνας φοιτητάς ἐν Εὐρώπῃ ὡς καί ἂλλους Ἓλληνας ἐργαζομένους εἰς Γαλλίαν καί ἀρκετούς Γάλλους καί Ἑλβετούς Φιλέλληνας. Ὁ ὁπλισμός πού μετέφερον ἦσαν 1000 τυφέκια καί πολλά πυρομαχικά. Κατά πρῶτον κατηυθύνθησαν εἰς Γένοβαν, ὃπου ἐκεῖ ἠγόρασαν τρία ὀβιδοβόλα, πού ἦσαν τά πλέον κατάλληλα διά τόν πόλεμον εἰς Ἑλλάδα.
Φθάνοντες εἰς Πελοπόννησον καί παραπλέοντες τό Ἀκρωτήριον Ταίναρον ἀντίκρυσαν τά ἀπροσπέλαστα ὂρη τῆς Μάνης, τήν μόνην περιοχήν τῆς Ἑλλάδος τήν ὁποίαν οἱ Τοῦρκοι δέν ἠδυνήθησαν νά καταλάβωσι παρ’ ὃλας τάς πολλάς προσπαθείας των. Ὁ ἀρχηγός τῶν Μανιατῶν κατά τήν περίοδον αὐτήν ἦτο ὁ Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης, ὁ ὁποῖος μετέπειτα ἀνέλαβε καί τήν Προεδρίαν τῆς Β΄ Ἐθνοσυνελεύσεως τῆς Ἐπαναστάσεως. Παρακάμπτοντες τό Ταίναρον εἰσῆλθον εἰς τόν Λακωνικόν Κόλπον, ὃπου ἐκβάλλει ὁ ποταμός Εὐρώτας. Ἀριστερά των ἒβλεπον ἐπιβλητικά τά βουνά τοῦ Ταϋγέτου. Ἐντύπωσιν τούς ἒκαναν καί τά σπίτια τῶν Μανιατῶν, τό καθέν ἐκτισμένον ὡς τετράγωνος πύργος μέ μικρά παράθυρα, χρησιμεύοντα καί ὡς πολεμίστραι, διά νά ἀμύνωνται ἀπό τάς ἐπιθέσεις τῶν Τούρκων καί τῶν πειρατῶν.
Καθώς τό βράδυ διέπλεον μέ τό πλοῖόν των τόν Πορθμόν τῆς Ἐλαφονήσου, ἀνάμεσον τῶν νήσων Ἐλαφονήσου καί Κυθήρων, ἂλλως Τσιρίγου, καί ἐπειδή εἰς τήν περιοχήν αὐτήν ἐγίνοντο πολλαί πειρατεῖαι, κατόπιν διαταγῆς ὣπλισαν ὃλοι τά τυφέκια των καί ἐπεκράτησε μεταξύ των ἀπόλυτος σιγή. Αἲφνης εἰς τήν ἂπνοιαν, τήν νηνεμίαν τῆς θαλάσσης καί τήν σιγήν πού ἐπεκράτει ἐπί τοῦ πλοίου, ἠκούσαμεν, λέγει ὁ Voutier, τραγούδια καί γέλωτας καί «εἲδομεν ἓν καΐκι εἰς τόν ῥυθμόν τῶν κουπιῶν του νά περνᾷ ἀπό πολύ κοντά μας». Τί ἦτο αὐτό; Τούς καθησύχασαν οἱ ναυτικοί τοῦ πλοίου των, ὃτι ἦσαν Μανιᾶται πατριῶται, πού ἐπέστρεφον εἰς τά σπίτιά των μετά ἀπό ὁλοημέρους ἐπιχειρήσεις κατά τῶν Τούρκων. Αὐτή ἡ ἀνεμελιά τῶν Ἑλλήνων εἶχε κάνει μίαν πρώτην μεγάλην ἐντύπωσιν εἰς τόν Voutier καί τήν ἀναφέρει.
Παραπλέοντες τό πάντοτε τρικυμιῶδες Ἀκρωτήριον τοῦ Μαλέα ἒφθασαν τήν 1ην Σεπτεμβρίου, 1821, εἰς τήν Ὓδραν. Ἡ νῆσος αὐτή, περιγράφει ὁ Voutier, ἦτο εἷς ἂγονος βράχος, σχεδόν ἀπρόσιτος. Χάριν ὃμως εἰς τήν ἐπιχειρηματικότητα τῶν κατοίκων της εἶχε γίνει κέντρον ἐμπορίου καί διεδραμάτισεν ἓνα μοναδικόν ῥόλον εἰς τήν Ἀπελευθέρωσιν τῆς Ἑλλάδος συγκεντρώνων ἐκεῖ τόν μεγάλον στόλον πού ἀπέκτησε καί τά χρηματικά ἀποθέματα τῆς σκλαβωμένης Ἑλλάδος.
Οἱ κάτοικοι τῆς Ὓδρας ἐζήτησαν τήν συμβουλήν τοῦ Voutier, ὡς εἰδικοῦ τοῦ ναυτικοῦ πυροβολικοῦ, σχετικῶς μέ δύο πυροβολαρχίας, τάς ὁποίας κατεσκεύασαν εἰς τήν εἲσοδον τοῦ λιμένος. Ὁ Voutier τούς ἒδωσε τάς ὑποδείξεις του πρός βελτίωσιν τῶν ἐγκαταστάσεών των. Ἐπίσης τούς ἐδίδαξε πῶς γεμίζονται καί πῶς κατασκευάζονται τά τελευταίου τύπου ἐμπρηστικά βλήματα. Αὐτή ἡ γνῶσις ἒδωσεν ἀργότερον εἰς τούς Ὑδραίους μεγάλην ὑπεροχήν εἰς τάς ναυμαχίας των ἐναντίον τῶν Τούρκων.
Την 4ην Σεπτεμβρίου, 1821, ἀνεχώρησαν ἀπό τήν Ὓδραν μέ ἓν δίστηλον ἱστιοφόρον καί ἀφίχθησαν εἰς τό Ἂστρος τῆς Ἀρκαδίας. Μᾶς ὑπεδέχθη ἐκεῖ, λέγει ὁ Voutier, ὁ Ἓλλην πρόκριτος τῆς πόλεως καί μᾶς ἐφιλοξένησεν εἰς τήν οἰκίαν του. Ἐκαθίσαμεν ὀκλαδόν γύρω ἀπό ἓνα ὁλόκληρον ἀρνί πού μᾶς ἒψησε καί ἢπιαμεν ὃλοι κρασί περιέχον ἀρκετήν ῥετσίναν πρός συντήρησίν του, κάνοντες συνεχῶς προπόσεις ὑπέρ τῆς Ἐλευθερίας τῆς Ἑλλάδος καί τῶν Ἑλλήνων.
Ἀπό τό γειτονικόν Ναύπλιον, τό ὁποῖον εἶχον ἀποκλείσει τά καράβια τῆς Σπετσιωτίσσης Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας αὐτή ἦλθε νά μᾶς συναντήσῃ εἰς τό Ἂστρος. Εἶναι πολύ ἐνδιαφέρουσα ἡ περιγραφή τῆς Μπουμπουλίνας ἀπό τόν Voutier: «Εἶναι μία γυναῖκα σαρανταπέντε ἐτῶν, ὂμορφη ἀκόμη, εἰλικρινής, αὐθόρμητη καί ἀνοικτόκαρδη. Ὃταν ὁ Voutier τῆς ἀνέφερεν ὃτι εἰς τό Παρίσι τήν παρίστανον μέ πιστόλας καί μεγάλην σπάθαν, ἡ Μπουμπουλίνα ἐγέλασε μέ τήν καρδίαν της». Καί συνεχίζει: «Ἡ Μπουμπουλίνα δέν εἶναι ἀμαζόνα, ἀλλά γεμάτη γενναιόδωρα αἰσθήματα καί ὁλόθερμον πατριωτισμόν, ἀποτελοῦσα ἒτσι τήν πιστήν παράδοσιν τῶν γυναικῶν τῆς ἀρχαίας Σπάρτης. Ὁ σύζυγός της εἶχεν ἐκτελεσθῆ ὑπό τῶν Τούρκων εἰς τήν Κωνσταντινούπολιν πρίν ἀπό μερικά χρόνια. Τόν μεγαλύτερον υἱόν της τόν ἒχασεν εἰς τήν ἀρχήν τοῦ Ἀγῶνος. Μᾶς ἐπαρουσίασε τόν μικρότερον υἱόν της, μόλις 12 ἐτῶν. Παρ’ ὃλον ὃτι νεαρός, ἦτο πολύ ἐξοικειωμένος μέ τά ὃπλα – φέρων δύο πιστόλια καί ἓν ντουφέκι. Ἀφοῦ μᾶς ἀγκάλιασε, ἒτρεξε στό ἃλογόν του καί ἐχάθη γρήγορα ὑπό τά ἒκπληκτα μάτια μας».
Τέλος πρώτου μέρους
Λάμπης Κωνσταντινίδης
Εστάλη στην ΟΔΥΣΣΕΙΑ, 21/11/2022 #ODUSSEIA #ODYSSEIA