«Το δικαστήριο δεν φοβάται και οι δικαστές δεν φοβούνται να ασκούν τα καθήκοντά τους»
(Θα σου πω την ιστορία σου)
Το νομικό θεμέλιο για την Ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης περιέχεται στο άρθρο 85 του Συντάγματος της Επιδαύρου (13.1.1822) «Η δικαστική εξουσία είναι ανεξάρτητη από νομοθετική και την εκτελεστική εξουσία»
Κάθε 23η Μαΐου τιμάται η μνήμη του Giovanni Falcone, του Ιταλού δικαστή που δολοφονήθηκε μαζί με τη γυναίκα του και τρεις σωματοφύλακες, από τη μαφία αυτή την ημέρα, το 1992.
Αυτό είναι το ακριβό τίμημα που πληρώνουν οι δικαστές υπερασπιζόμενοι την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης.Aς μνημονεύσουμε εδώ τον Εισαγγελέα Γιώργο Θεοφανόπουλο δολοφονήθηκε νωρίς το βράδυ της Δευτέρας 1ης Απριλίου 1985,δυστυχώς υπήρξαν και άλλες άγριες δολοφονίες δικαστικών λειτουργών στην ιστορία της Ελληνικής Δικαιοσύνης στο βωμό της Ανεξαρτησίας της..
Το τίμημα για την η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης δεν είναι επιθετικός προσδιορισμός, αλλά συστατικό στοιχείο της έννοιας της Δικαιοσύνης. Δίχως ανεξαρτησία δεν υπάρχει Δικαιοσύνη. Η δικαιοσύνη αποτελεί το βασικό θεμέλιο του Δημοκρατικού πολιτεύματος. Η απονομή της δικαιοσύνης είναι έργο που ευρίσκεται στην πραγματικότητα πάνω από τις ανθρώπινες δυνατότητες. Το έργο όμως αυτό επιτέλεσαν και επιτελούν άνθρωποι. Άνθρωποι με τις ανθρώπινες ανάγκες, με οικογενειακές υποχρεώσεις, με κοινωνικά προβλήματα, με δυσκολίες.
Ο Δικαστής ζει, εργάζεται και λειτουργεί σαν μέρος του κοινωνικού συνόλου έχοντας σαν βασική αρετή το σύνολο των ψυχικών ιδιοτήτων του, τον χαρακτήρας του, την ψυχική του καλλιέργεια, το ηθικό επίπεδο στο οποίο βρίσκεται, ο ψυχικός του κόσμος. Δεν βρίσκεται εκτός της ζώσας πραγματικότητας, ούτε παύει να είναι κατά τον Αριστοτέλη « ζώο πολιτικό». Είναι απολύτως φυσικό ο δικαστής να επιδιώκει με καθαρή ματιά «να κρίνει με ασφάλεια τα δίκαια». Οι Λατίνοι έλεγαν: «Jura novit curia» δηλαδή «O δικαστής γνωρίζει τον νόμο», αλλά και «Quid leges sine moribus», δηλαδή «Τι να σου κάνει ο νόμος χωρίς το ήθος».
Εμείς οι κοινοί θνητοί που περιμένουμε ως θείο δώρο την απονομή της δικαιοσύνης είμαστε έτοιμοι να διαμαρτυρηθούμε για ότι εμείς θεωρούμε εσφαλμένο στην δικανική κρίση. Ανθρώπινο και αναγκαίο να παρουσιάζονται σφάλματα, όπως και σε κάθε ανθρώπινο έργο. Γι αυτό υπάρχουν τα ένδικα μέσα, που κάποιοι και όχι οι δικαστές, προσπαθούν να περιορίσουν ή να εμποδίσουν την άσκηση τους. Δεν επιταχύνονται νομίζω οι διαδικασίες με τον περιορισμό των ενδίκων μέσων ή την αύξηση των παραβόλων, αντιθέτως επιβραδύνονται διότι όλοι θα επιδιώξουν την καλύτερη επίτευξη αποτελέσματος με την πολυτελή υπεράσπιση και εντέλει μεταφέρονται στην κρίσιμη διάσκεψη όλα τα διλήμματα της ανυπαρξίας ενδίκου μέσου.
Μια αληθινή δημοκρατία, λοιπόν, αξιώνει ανεξάρτητα δικαστήρια, δικαστές και εισαγγελείς, ικανούς να υπερασπίζονται και να προστατεύουν, εκτός από τις περιπτώσεις που ορίζει ρητά ο νόμος , το δικαστήριο κρίνει ελεύθερα τα αποδεικτικά μέσα και αποφασίζει κατά συνείδηση αν οι ισχυρισμοί είναι αληθινοί(Διοικητική Ολομέλεια Αρείου Πάγου 18/1993). Το Συμβούλιο της Επικρατείας (2942/1964) χαρακτήρισε τις προσπάθειες και πρακτικές επηρεασμού της συνείδησης των δικαστών ως «προσβάλλουσες την δικαστική ανεξαρτησίαν» .
Η λειτουργική σημασία της δικαιοσύνης στο σύγχρονο κράτος δικαίου βρίσκεται στην ιδιαίτερη αρμοδιότητά, της να ελέγχει την άσκηση και να αποτρέπει την κατάχρηση οιασδήποτε εξουσίας σε βάρος των πολιτών.
Στην πλειοψηφία τους οι δικαστές προέρχονται από την κοινωνία των εργαζομένων πολιτών και όχι από ειδικές κατηγορίες με υψηλά εισοδήματα και προνόμια. Είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι κρίσιμη είναι η «θέση του δικαστή στη θεσμική αρχιτεκτονική». Ο δικαστής διαθέτει ένα εξισορροπητικό ρόλο στην λειτουργία των κοινωνικών δικαιωμάτων. Η διάκριση των εξουσιών δεν μπορεί, σε επίπεδο ερμηνείας, να αποκλείσει το δικαστή από τον προσδιορισμό των όρων διαβίωσης του πολίτη. Η κατάσταση εξαιρετικών συνθηκών τόσον στην περίοδο της δημοσιονομικής όσον και της υγειονομικής κρίσης απέδειξαν και ανέδειξαν τον εξαιρετικό αυτό ρόλο του δικαστή
Κάθε μέρα διαβάζουμε «περισπούδαστα» ‘άρθρα και απόψεις που έτσι γενικά και αόριστα ρίχνουν τον λίθο του αναθέματος επί δικαίους και αδίκους.. Οι πάντες αρθρογραφούν για την δικαιοσύνη και όταν διαφωνούν με τις αποφάσεις Της ψάχνουν για ενόχους και υπαίτιους ενώ πολλές φορές δεν έχουν επισκεφθεί έστω μια φορά μια δικαστική αίθουσα.
Και ποιος φταίει για την καθυστέρηση απονομής της δικαιοσύνης άραγε; Βέβαια δεν φταίμε όλοι, υπάρχουν αιτίες πρόσωπα και αποτελέσματα. Όμως ζητάμε στον πιλότο να δώσει την ζωή του για την πατρίδα και τον λησμονούμε μόλις προσγειωθεί, έτσι γίνεται με τον δικαστή, του ζητάμε να υπερβεί την καθημερινότητα του, να μελετήσει την υπόθεση ,να αποφανθεί σύμφωνα με τον νόμο και την συνείδηση του και αν δεν μας αρέσει η απόφαση του τον λοιδορούμε ,πολλές φορές είμαστε έτοιμοι για κάθε κριτική δίκαιη ή άδικη, ακόμα και επιθετική όταν η απόφαση δεν είναι σύμφωνη με τις όποιες απόψεις μας. Κανένας σεβασμός στην Δικαιοσύνη. Προσωπικά στην μακρά δικηγορική μου υπηρεσία έχω βιώσει και την εσφαλμένη δικαστική κρίση ακόμα και την άδικη κρίση ,με προσωπική πίκρα για την αδικία.
Όμως τα προβλήματα της δικαιοσύνης δεν λύνονται εύκολα ούτε με πειθαρχικά μέτρα. Όταν φτάσουμε εκεί το παιχνίδι χάθηκε, πρέπει να μπορούν και μπορούν οι εσωτερικοί μηχανισμοί της δικαιοσύνης ν΄’ αντιμετωπίσουν το πρόβλημα. Μου έλεγαν για το δικαστή που το παιδί του ή ο ίδιος πάσχει από ανίατη ασθένεια, εδώ πρέπει να δούμε τον άνθρωπο και να βοηθήσουμε ,όπως επιβάλλεται.
Οι δικαστές έχουν εκτός από την συνταγματικά κατοχυρωμένη δικαστική ανεξαρτησία και το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα ελευθερίας της έκφρασης και της άμεσης πρόσβασης συνεπώς και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Δεν μπορούμε να ζητάμε από τον δικαστή να γίνει «κοσμοκαλόγερος»
Η Δικαιοσύνη έχει πολύ σημαντικά προβλήματα, αρκετά από αυτά είναι τεχνικής φύσεως και μπορούν να λυθούν σχετικά εύκολα ,όπως η δικαστική αστυνομία, η υλικοτεχνική υποδομή, η βελτίωση των συνθηκών μέσα από την ψηφιοποίηση των διαδικασιών , εκείνο που προέχει όμως είναι ο σεβασμός στην δικαιοσύνη, η πιστή εφαρμογή των αποφάσεων της και η αντιμετώπιση των παραγόντων απονομής της δικαιοσύνης από όλους με κυρίαρχό στόχο την διαφύλαξη της δικαστικής Ανεξαρτησίας της.
Στην Ελληνική δικαστική ιστορία υπάρχουν δικαστές που με το κύρος, την επιστημοσύνη, το ήθος και την παρρησία τους στάθηκαν και στέκονται φάροι και ελπίδα της Κοινωνίας.
Η Δικαιοσύνη κατά τον Γεώργιο Παπανδρέου είναι το «Οχυρό της Δημοκρατίας»
Ναι, υπάρχουν δικαστές στην Αθήνα… Και αποδεικνύουν ότι στέκονται όρθιοι και άξιοι μαχητές στο οχυρό της Δημοκρατίας.
ΑΝΤΩΝΗΣ Π.ΑΡΓΥΡΟΣ
Δικηγόρος ΑΠ
Εστάλη στην ΟΔΥΣΣΕΙΑ, 15/1/2022 #ODUSSEIA #ODYSSEIA