Όταν έπεσε η Σμύρνη στους Τούρκους τον Σεπτέμβριο του 1922 ο άμαχος ελληνικός πληθυσμός εγκαταλείφθηκε απροστάτευτος στην πιο φριχτή μοίρα του.
Οι δυτικοί σύμμαχοι έστεκαν αδιάφοροι απέναντι στις ικεσίες των Ελλήνων της Μικράς Ασίας για σωτηρία. Βιώματα, φωτογραφίες και φιλμς εποχής είναι αδιάψευστοι μάρτυρες του γεγονότος. Το ελληνικό κράτος έστεκε αδύναμος παρατηρητής, αυτό που δύο χρόνια πριν είχε ανατρέψει με λαϊκισμό τη δημοκρατική παράταξη υπό τον Ελ. Βενιζέλο που υποσχόταν ειρήνη. Τελικά, αντ’ αυτής, οδήγησε το έθνος στην ήττα, τη γενοκτονία, την καταστροφή.
Μόνο οι Αμερικανοί έσπευσαν να διασώσουν όσους περισσότερους Έλληνες μπορούσαν.
Τόσο εκείνους τους Έλληνες πρόσφυγες που αναζητούσαν τρόπο να φτάσουν στα ελληνικά νησιά ή στην ηπειρωτική Ελλάδα αλλά και τους άλλους που κατέφυγαν στη Συρία, ελπίζοντας σε γαλλική προστασία.
Στις 24 Αυγούστου (παλαιό ημερολόγιο)/6 Σεπτεμβρίου αναχώρησε από τη Σμύρνη και το τελευταίο ελληνικό στρατιωτικό τμήμα.
Την επομένη οι χιλιάδες των προσφύγων Έλληνες και Αρμένιοι που κατέκλυζαν όλο το μήκος της περίφημης προκυμαίας «Κε» της Σμύρνης μάταια περίμεναν πλέον τα επιταγμένα ελληνικά πλοία για τη μεταφορά τους στα γειτονικά ελληνικά νησιά.
Μετά όμως από έντονη παρέμβαση του Αμερικανού Προξένου Γ. Χόρτον (G. Horton) στάλθηκαν δύο αμερικανικά αντιτορπιλικά για την εξυπηρέτηση των προσφύγων.
Την επομένη, 26 Αυγούστου/8 Σεπτεμβρίου (1922), αναχώρησαν οι ελληνικές Αρχές Σμύρνης.
Οι βάρβαροι Τούρκοι έπεσαν λυσσασμένοι πάνω στον ελληνικό και αρμενικό πληθυσμό της Σμύρνης. Λεηλασίες, σφαγές, βιασμοί, απαγωγές διαπράττονταν παντού.
Οι σφαγές κατά Ελλήνων και Αρμενίων από τους Τούρκους έκαναν τον Αμερικανό Πρόξενο στη Σμύρνη, Τζωρτζ Χόρτον (George Horton), να γράψει:
«Ένα από τα δυνατότερα συναισθήματα που πήρα μαζί μου απ’ τη Σμύρνη ήταν το συναίσθημα της ντροπής, διότι άνηκα στο ανθρώπινο γένος».
Το τηλεγράφημα του Associated Press (πάνω) αποκαλυπτικό. Τρεις ημέρες μετά την καταστροφή της Σμύρνης μόνο έξι Αμερικανοί εθελοντές, προφανώς Ερυθροσταυρίτες, παρείχαν ανθρωπιστική βοήθεια στους κατατρεγμένους Έλληνες και Αρμένιους αμάχους. Καμία άλλη δυτική χώρα.
Ο Αμερικανικός Ερυθρός Σταυρός διέσωσε δεκάδες χιλιάδες Έλληνες, γέρους και γυναικόπαιδα. Η φωτογραφία των Ελλήνων προσφύγων που δημοσιεύουμε είναι από τα αρχεία της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου και συνοδεύεται από την ακόλουθη λεζάντα:
«Αυτοί οι Έλληνες χωρικοί της Μικράς Ασίας κατέφυγαν στα βουνά κοντά στα σπίτια τους λίγο μετά την καταστροφή της Σμύρνης. Για τρεισήμισι μήνες ζούσαν τρώγοντας γρασίδι, ρίζες και παρόμοια τροφή, κάνοντας περιστασιακές επιδρομές σε έναν ελαιώνα τη νύχτα. Τελικά δύο τολμηρά μέλη της ομάδας έκλεψαν ένα μικρό σκάφος και διέφυγαν. Όλη η ομάδα τρέφεται και ντύνεται τώρα από το Αμερικανικό Ερυθρό Σταυρό».
Πηγή: Tribune
ΟΔΥΣΣΕΙΑ,18/9/2021 #ODUSSEIA #ODYSSEIA