Συνεχίζω την καταγραφή των σπουδαιότερων γεγονότων με τον Σεπτέμβριο, και όταν βρίσκω κάποιο γεγονός που μου έχει διαφύγει, επιστρέφω και το προσθέτω στον αντίστοιχο μήνα. Ελπίζω να καλύψω με γεγονότα όλες τις ημέρες του έτους με αποτέλεσμα να έχω ένα πλήρες ημερολόγιο του Αγώνα το οποίο, ευελπιστώ να εκδώσω.
Η καταγραφή παρουσιάζεται ανά 10ήμερο. Αυτό είναι το δεύτερο του Σεπτεμβρίου.
_____________________
Σεπτέμβριος 1828: Μόνιμη διπλωματική διάσκεψη στο Λονδίνο (και) για τον καθορισμό των συνόρων του υπό ίδρυση Ελληνικού Κράτους.
Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία, οι τρείς μεγάλες «προστάτιδες» Δυνάμεις, πέρα από την αναθέρμανση του Φιλελληνισμού, είχε κάθε μια δικά της συμφέροντα να στηρίξει τη Συνθήκη του Λονδίνου.
Ο κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας συνάντησε στη διπλωματική διάσκεψη στο Λονδίνο την αντίδραση της Αγγλίας, η οποία, για τους δικούς της λόγους, επιθυμούσε η έκταση της ανεξάρτητης Ελλάδας να περιορισθεί μέσα στο στενό γεωγραφικό πλαίσιο που περιείχε Πελοπόννησο, Κυκλάδες και νησιά του Αργολικού κόλπου. Με τον τρόπο αυτό, οι Άγγλοι έθεταν σε δεύτερη μοίρα την επιρροή της Ρωσία στα του ελληνικού ζητήματος. Την εποχή εκείνη μαινόταν ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος και με τον αποκλεισμό της Ρούμελης και της Εύβοιας από τα εδάφη της μελλοντικής ελεύθερης ελληνικής επικράτειας, ουσιαστικά οι Άγγλοι πετύχαιναν να μετατρέψουν το νεοσύστατο Κράτος σε δικό τους, άτυπο, προτεκτοράτο που θα εξαρτιόταν από την Αγγλία και που θα ήταν πέρα από οποιαδήποτε εξάρτηση από ρωσικά συμφέροντα. Η Αγγλία, ως φαίνεται, φοβόταν τη Ρωσία, ανερχόμενη δύναμη, μήπως της πάρει την πρωτοκαθεδρία.
Αν η Ελλάδα έπαυε να υπάρχει ως κράτος, η Αγγλία δεν θα εισέπραττε τα μεγάλα δάνεια που είχε δώσει στην Ελλάδα. Θα πρέπει να σημειωθεί πως μετά την επιστροφή του στο Λονδίνο ο νικητής της ναυμαχία του Ναβαρίνου Ναύαρχος Κόδριγκτον δέχθηκε επίθεση από τον δούκα του Ουέλλιγκτον ο οποίος ζήτησε συγνώμη από τον Σουλτάνο!
Στη Γαλλία, μετά την πτώση του Μεσολογγίου ο λαός είχε μαζευτεί έξω από το ανακτοβούλιο φωνάζοντας «Το Μεσολόγγι δεν υπάρχει πια». Με τον τρόπο αυτό απαιτούσε την ανάμειξη του βασιλιά για παροχή βοήθειας προς τους αγωνιζόμενους Έλληνες, κι έτσι δεν άφηνε περιθώρια στον βασιλιά, παρά να στηρίξει τη Συνθήκη.
_________________________________
11 Σεπτεμβρίου:
1611: Προεπαναστατικό κίνημα. 800 άνδρες υπό τον ευρυμαθή και γλωσσομαθή Επίσκοπο Τρίκκης Διονύσιο τον επονομαζόμενο Φιλόσοφο (Σκυλόσοφο για τους εχθρούς του), ορμούν στα Ιωάννινα. Η εξέγερση του 1611, ανήκει στα πρώτα απελευθερωτικά κινήματα των υπόδουλων Ελλήνων εναντίον των Τούρκων. Κατ’ αυτήν ο ίδιος συνελήφθη και βρήκε μαρτυρικό θάνατο. Αυτή η εξέγερση ήταν η δεύτερη που εξαπολύθηκε από αυτόν. Η πρώτη ήταν το 1600. Τότε ο Διονύσιος προσπάθησε να διαφύγει προς τα Άγραφα αλλά, μη μπορώντας να το επιτύχει, διέφυγε προς το Ιόνιο και από εκεί έφθασε πρώτα στη Νάπολη και μετά στη Ρώμη.
1866: Τουρκικές δυνάμεις υπό τον Μουσταφά πασά, γενικό διοικητή της Κρήτης, επιτέθηκαν εναντίον της κατεχόμενης από τους κατοίκους του νησιού οχυρής θέσης Μαλάξας στα Χανιά. Μετά από σκληρό αγώνα οι Κρήτες αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν και οι νικητές έκαψαν τα χωριά των περιοχών Κανδάνου, Λάκκων και Θερίσου.
12 Σεπτεμβρίου:
1829: Μάχη στην Πέτρα της Βοιωτίας -τη συμμετοχή Κεφαλλήνων και σε αυτήν-. Θεωρείται η τελευταία μάχη του Αγώνα. Έγινε μεταξύ 2.500 Ελλήνων, κάτω από τις διαταγές του Δημητρίου Υψηλάντη και 5.000 Τουρκαλβανών, κάτω από τις διαταγές του Ασλάν Μπέη και του Οτζάκ αγά. Οι Τούρκοι ηττήθηκαν και αναγκάστηκαν να προσφύγουν σε συμφωνία (βλ. επόμενη ημερομηνία) για να τους αφήσουν οι Έλληνες να περάσουν προς βορρά και να μην επανέλθουν ποτέ πια στην Ανατολική Στερεά και την Πελοπόννησο. Και σε αυτή τη μάχη έλαβαν μέρος Επτανήσιοι υπό τους Ευάγγελο Λει(ι)βαδά και Νικόλαο Γερακάρη. Η παρουσία των Κεφαλλήνων σε όλες τις μάχες, από την πρώτη μέχρι και την τελευταία, καθ’ όλη την διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα κρίνεται αδιάλειπτη και καθοριστική για την όλη έκβαση του υπέρ πατρίδας και ελευθερίας θετικού αποτελέσματος. «Αργότερον και ο Διον. Ευμορφόπουλος ως χιλίαρχος και ο Γερ. Φωκάς μετ’ άλλων Κεφαλλήνων και Ιθακησίων στρατιωτών των θα τεθούν υπό τας διαταγάς του Δημητρίου Υψηλάντου, θα λάβουν μέρος δραστήριον εις τας μάχας περί την Λεβάδειαν και τας Θήβας, και θα διακριθούν και κατά την τελευταίαν μάχην του αγώνος της Ελληνικής Ανεξαρτησίας εις την Πέτραν της Βοιωτίας κατά την 12ην Σεπτεμβρίου 1829».
13 Σεπτεμβρίου:
1826: Ο Ιωάννης Μακρυγιάννης και τα παλληκάρια του νίκησαν στην Αθήνα τον Κιουταχή που την είχε καταλάβει. Ο Μακρυγιάννης οχυρώθηκε στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού (Σερπετζέ τότε) και προέβαλε σθεναρή αντίσταση. Κατά τη μάχη αυτή μετά από φοβερό αγώνα απέκρουσε τους επιτιθέμενους και έσωσε την Ακρόπολη.
1829: Υπεγράφη συνθήκη μεταξύ του Δ. Υψηλάντη και των Ασλάν Μπέη και Οτζάκ αγά για τη μάχη της Πέτρας. Η Στερεά ήταν ελεύθερη (εκτός από Αθήνα και Εύβοια).
14 Σεπτεμβρίου:
1814: Αν και ο αρχικός χρόνος της ίδρυσης της Φιλικής Εταιρείας παραμένει ασαφής, επικρατέστερη ημερομηνία θεωρείται αυτή.
1824: Έλληνες υπό τους Δράκο, Δαγκλή, Πανουριά και Καραϊσκάκη έτρεψαν σε φυγή τους Αλβανούς του Τσελιοπίτσαρη στην Πάργιανη ή Βόργιανη.
1829: Η Ρωσία και η ηττημένη Οθωμανική Αυτοκρατορία υπέγραψαν την Συνθήκη της Αδριανούπολης, η οποία τερμάτισε τον Ρωσοτουρκικό Πόλεμο. Η Συνθήκη υπεγράφη από τον Κόμη Αλεξέι Ορλώφ και τον Αμπντούλ Καντίρ-μπεη. Με τη συνθήκη αυτή η Πύλη αναγνώρισε τα προηγούμενα πρωτόκολλα και τις συνθήκες που αφορούσαν στο ελληνικό ζήτημα. Με τη Συνθήκη της Αδριανούπολης αναγνωρίστηκε η ελληνική ανεξαρτησία από την Οθωμανική αυτοκρατορία. Η Συνθήκη έδωσε στη Ρωσία το μεγαλύτερο μέρος της ανατολικής ακτής της Μαύρης Θάλασσας και τις εκβολές του Δούναβη. Η Τουρκία αναγνώρισε ρωσική κυριαρχία της Γεωργίας και τμήματα της σημερινής Αρμενίας, ενώ στη Σερβία παραχωρήθηκε αυτονομία και η Ρωσία είχε τη δυνατότητα να καταλάβει τη Μολδαβία και τη Βλαχία (εγγυήθηκε την ευημερία τους και την πλήρη «ελευθερία του εμπορίου») μέχρις ότου η Τουρκία καταβάλλει τις πολεμικές αποζημιώσεις. Η Μολδαβία και η Βλαχία παρέμειναν υπό ρωσική επικυριαρχία μέχρι το τέλος του Κριμαϊκού πολέμου.
1848: Στις 14/26 Σεπτεμβρίου ξέσπασε το επαναστατικό κίνημα του Σταυρού στο Αργοστόλι, ενώ στις 15/27 Αυγούστου της επόμενης χρονιάς έγινε η εξέγερση της Σκάλας . Η λαϊκή δυσαρέσκεια κατά των Άγγλων είχε κορυφωθεί παράλληλα με την εθνική έξαρση και δεν άργησαν να εκδηλωθούν οι δυο αυτές λαϊκές επαναστατικές εξεγέρσεις. Τα βίαια γεγονότα που έγιναν κατά της ολιγαρχίας της αφοσιωμένης στους Άγγλους –και στα συμφέροντά της που η ξένη δύναμη με έξυπνο και επιτυχή τρόπο «τροφοδοτούσε» για έχει υπόδουλο αρκετό μέρος από την κεφαλλονίτικη ελίτ-, καθώς και η ένοπλη αντίσταση των στασιαστών κατά της βρετανικής δύναμης κατοχής επιβεβαιώνουν τον εθνικοαπελευθερωτικό χαρακτήρα και τον πατριωτισμό των κινημάτων . Η Μ. Παξιμαδοπούλου-Σταυρινού λέει χαρακτηριστικά: «Η επανάσταση της Σκάλας το 1849 είχε τις καταβολές της στις ίδιες κοινωνικοπολιτικές αιτίες που οδήγησαν στην εξέγερση του Σταυρού το 1848… Η έλλειψη συγκεκριμένου στόχου σε συνάρτηση με τις αμφισβητούμενες προσωπικότητες των δήθεν αρχηγών, οι βιαιοπραγίες των χωρικών κατά των αρχόντων, η άρνηση συνεργασίας του αγροτικού πληθυσμού με τους στασιαστές και η χρησιμοποίηση των εθνικών συμβόλων για σκοπούς στρατολογήσεως, υποβάθμισαν την βαθύτερη σημασία του κινήματος… Το ριζοσπαστικό κήρυγμα είχε αφυπνίσει το τεράστιο παθητικό αιώνων δουλείας και υποταγής του αγροτικού πληθυσμού. Η ιδέα της πολιτικής ελευθερίας, αδιαφοροποίητη ακόμα στη συνείδηση της μάζας, από την ιδέα του εθνικισμού και το ακατέργαστο αίσθημα ταυτότητας «αίματος», παραδόσεως και ιστορικής μοίρας εκφράστηκαν με την ένοπλη ρήξη προς την ξένη δύναμη κατοχής και τη σύμμαχό της, γαιοκτημονική ολιγαρχία…» .
15 Σεπτεμβρίου:
1687: Βόμβα του Μοροζίνι κατέστρεψε τον ναό της Απτέρου Νίκης στην Ακρόπολη, όπου είχαν οχυρωθεί οι Τούρκοι. Στις 2 Σεπτεμβρίου ο Μοροζίνι, μαζί με Κερκυραίους που είχε πάρει μαζί του, είχε καταπλεύσει στο Πόρτο Λεόνε (στον Πειραιά. Ονομαζόταν έτσι γιατί στην είσοδό του είχε ένα λιοντάρι που τελικά το αφαίρεσε ο Μοροζίνι και σήμερα βρίσκεται στο Αρσενάλε στη Βενετία). Οι Έλληνες ήλπιζαν πως θα τους απελευθέρωνε από τους Τούρκους, οι οποίοι, πιστεύοντας πως δεν θα βομβαρδιζόταν ποτέ ο αρχαίος ναός, είχαν την πυριτιδαποθήκη τους στον Παρθενώνα.
1819: Εξέγερση στη Λευκάδα κατά των Άγγλων. Κορυφώθηκε λίγες μέρες αργότερα.
1821: Στον Άγιο Αθανάσιο κοντά στην Τριπολιτσά απέβησαν άκαρπες οι συνομιλίες ανάμεσα στην ελληνική (Θ. Κολοκοτρώνης, Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης, Π. Π. Γερμανός και Αναγνωσταράς) και την τουρκική αντιπροσωπεία για την παράδοση της πρωτεύουσας του Μοριά στους επαναστάτες.
16 Σεπτεμβρίου:
1824: Στο Ναύπλιο κατέφθασε η δεύτερη δόση του δανείου από 800.000 λίρες.
1827: Ο Δημήτριος Πλαπούτας (ή Κολιόπουλος) μετά από εντολή του Κολοκοτρώνη, κατευθύνθηκε στην Καυκαριά, κοντά στο Μαζαράκι στην Αχαΐα, για να παρακολουθεί τις κινήσεις του Ντελή Αχμέτ Πασά των Πατρών. Ο Ντελή Αχμέτ με δύναμη περίπου 4.000 – 8.000 αντρών, (ποικίλες πηγές, διαφορετικοί αριθμοί) πήγαινε στα Καλαβρυτοχώρια με εντολή του Ιμπραήμ επειδή βρισκόταν εκεί και ο Κολοκοτρώνης.
1828: Οι Τούρκοι της Λομποτινάς (Ναυπακτίας) επιτέθηκαν εναντίον των ανδρών του Ευάγγελου Μακρυγιάννη και του Ιωάννη Φαρμάκη κοντά στο χωριό Μυρμηγκάρι. Οι Τούρκοι απέτυχαν και τράπηκαν σε φυγή αφήνοντας πίσω τους 50 νεκρούς και πολλούς τραυματίες.
1828: 600 Τούρκοι υπό τον φρούραρχο Σαλώνων Αχμέτ αγά Βυλ επιτέθηκαν κοντά στο καστέλι της Άμφισσας (Σαλώνων) κατά του καπετάν Β. Μαστραπού και του εκατόνταρχου Μ. Γκίλη. Μετά από πολύωρη μάχη και αφού οι Έλληνες ενισχύθηκαν από 300 άνδρες του Πανομάρα, συνέτριψαν τους Τούρκους.
17 Σεπτεμβρίου:
1176: Η τραγική ήττα των βυζαντινών στρατευμάτων στη μάχη στο Μυριοκέφαλο, έναν αιώνα σχεδόν μετά την πανωλεθρία Ματζικέρτ (26 Αυγούστου του 1071) που έδωσε τη Μικρά Ασία στις ορέξεις των Σελτζούκων, εδραίωσε την προέλασή τους και άνοιξε διάπλατες τις πύλες της αυτοκρατορίας στις εξ ανατολών ορδές.
1821: Ο Γεώργιος Δράκος επικεφαλής 350 Σουλιωτών και ο Αλβανός σύμμαχός του Άγο Μουχουρδάρης (αξιωματικός του Αλή Πασά) με 200 άντρες κατέλαβαν τα «Πέντε Πηγάδια» για να εμποδίσουν το σώμα του Κόρτσα που αριθμούσε παραπάνω από 3.500 άνδρες που είχε στείλει ο Χουρσίτ, να φτάσει στο Τόσκεσι, περιοχή στρατηγικής σημασίας, που αποτελούσε πύλη για το Σούλι. Τελικά κατέκοψαν την εμπροσθοφυλακή του Μουσταφά πασά στα στενά των Πέντε Πηγαδιών στην περιοχή Κλεισούρα της Πρέβεζας και η μάχη αυτή έμεινε γνωστή ως η «μάχη των Πέντε Πηγαδιών». Η νίκη των Σουλιωτών στοίχισε στους Τούρκους 200 νεκρούς και πολύ οπλισμό. Το σημείο αυτή ήταν κομβικής σημασίας καθώς ήταν συγκοινωνιακός κόμβος μεταξύ Άρτας και Ιωαννίνων. Στην περιοχή υπήρχε ένα μικρό τετράγωνο οχυρό που είχε χτιστεί το 1760 από τον πασά του Βερατίου και δερβέναγα της Ηπείρου, Κουρτ Αχμέτ Πασά.
1822: Το Εκτελεστικό, μετά από πρόταση των χιλιάρχων και των καπεταναίων της περιοχής, όρισε τον Γεώργιο Βαρνακιώτη Στρατηγό Δυτικής Στερεάς Ελλάδας.
18 Σεπτεμβρίου:
1826 (έως 30 Σεπτεμβρίου): Εκκαθαριστικές επιχειρήσεις του Ιμπραήμ στην περιοχή των Καλαβρύτων και συγκριμένα Μάχη της Χόβολης. Τοποθετείται στις 18 και 19 Σεπτεμβρίου 1826. Ο Τρικούπης αναφέρει: «… αυτός δε [Ιβραήμης] παραλαβών το πλείστον του στρατεύματος εισέβαλε την 18 εις τα χωρία της επαρχίας Καλαβρύτων, Κατσάνην και Λειβάρτσι, και εστρατοπέδευσε κατά την Ποταμιάν. Μαθών την εκστρατείαν ταύτην ο Λεχουρίτης, παρέλαβε τους κατέχοντας την θέσιν του αγίου Γεωργίου στρατιώτας του και όσους άλλους εδυνήθη, έδραμεν εις Σοπωτόν, και συνάξας τους χωρικούς κατέλαβε τας δύο θέσεις, Άγιον Αθανάσιον και Χόβολην, δι’ ών εδύνατο ο εχθρός να εισβάλη εις Σοπωτόν. Την αυγήν της 14ης εφάνησαν κατά την Χόβολην 250 ιππείς, αλλά προσβληθέντες εστράφησαν εις το στρατόπεδον. Την δε επιούσαν νύκτα υπήγον 500 εις Τριπόταμον, και δεν ηύραν αντίστασιν. Καί τινες μεν αυτών εμβάντες εις τι νεοκτισθέν μοναστήριον, εφόνευσαν τον κτήτορα αυτού και άλλους ιερωμένους και λαϊκούς, τινές δε ανέβησαν εις Βερσόβιν, αλλ’ ευρόντες αντίστασιν δεν εισήλθαν. Αντίστασιν επίσης ηύραν και άλλοι εξ’ αυτών θελήσαντες να πατήσωσι την Νάσιαν και το Σκούπι… Την δε 18η εστράτευσαν προς την Χόβολην αλλ’ επολεμήθησαν και κατεδιώχθησαν». Τελικά, επιτέθηκαν και πάλι εναντίον του Λεχουρίτη και μάλιστα την φορά αυτοί ήταν πολλοί οι Τούρκοι – πεζοί και ιππείς-. Έτσι οι λίγοι Έλληνες υπερασπιστές αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν κι έτσι οι Τούρκοι κατέλαβαν το χωριό Σοπωτό.
1827: Ναυμαχία της Σκάλας Σαλώνων. Ο Άστιγξ, κυβερνήτης του πλοίου «ΚΑΡΤΕΡΙΑ», κατέστρεψε τουλάχιστον τρία τουρκικά πλοία και κυρίευσε τρία αυστριακά.
1834: Με διάταγμα της Αντιβασιλείας του Όθωνα μεταφέρθηκε η πρωτεύουσα από το Ναύπλιο στην Αθήνα. Τον τίτλο της πρωτεύουσας, διεκδικούσαν κι άλλες πόλεις τότε όπως το Άργος, η Κόρινθος, ο Πειραιάς, αλλά και το Ναύπλιο που μέχρι τότε ήταν η πρωτεύουσα της χώρας.
19 Σεπτεμβρίου:
1822: Ο Ανδρέας Μεταξάς, μετέφερε στην Αγκόνα επιστολές της ελληνικής κυβέρνησης για τους βασιλείς της Ευρώπης.
20 Σεπτεμβρίου:
1821: Ο καπουδάν Νουαΐχ Ζααδέ Αλή (Καρα-Αλής) πολιόρκησε και πυρπόλησε το Γαλαξίδι.
1823: «Ο Κωνσταντίνος Μεταξάς μετ’ άλλων Κεφαλλήνων λαμβάνει μέρος εις την πολιορκίαν του Αιτωλικού την 20 Σεπτεμβρίου του 1823 έως τις 17 Νοεμβρίου του ίδιου έτους και πολλοί Κεφαλλήνες παραμένουν εντός του Μεσολογγίου μέχρι της οριστικής πτώσεως και καταστροφής του».
1827: Ο Ιμπραήμ, που συνέχιζε να βρίσκεται στην Πελοπόννησο, πυρπολούσε κατοικίες,, κατέστρεφε σοδειές, ζωντανά και καρποφόρα δένδρα στη Μεσσηνία.
1828: Αποχώρησε ο Ιμπραήμ από την κατεστραμμένη Πελοπόννησο συνοδεία συμμαχικών πλοίων. Κατά την εκεί εκστρατεία του πυρπόλησε οικισμούς και χωριά, λεηλάτησε περιουσίες, σύλησε εκκλησίες και ιερούς τόπους, δολοφόνησε άμαχους, χρησιμοποίησε κάθε λογής τρόπο για να εξαναγκάσει τον πληθυσμό να προσκυνήσει Ισλάμ και Σουλτάνο. Η ιστορική απειλή του Κολοκοτρώνη για τους «προσκυνημένους» έβαλε φραγή σε φιλότουρκες βλέψεις.
Εικόνα: Ο Ιμπραήμ ζωγραφισμένος από τον Σαρλ-Φιλίπ Λαριβιέρ μπροστά από την Αψίδα του Θριάμβου το καλοκαίρι του 1846. Τότε ο Ιμπραήμ τιμήθηκε από τον βασιλιά της Γαλλίας Λουί – Φιλίπ Ι με τον Μεγαλόσταυρο της Λεγεώνας της Τιμής.