Συνεχίζω την καταγραφή των σπουδαιότερων γεγονότων του Απριλίου, και όταν βρίσκω κάποιο γεγονός που μου έχει διαφύγει, θα επιστρέφω να το προσθέτω στον αντίστοιχο μήνα.
Η καταγραφή θα παρουσιάζεται ανά 10ήμερο. Αυτό είναι το τρίτο του Απριλίου.
________________________
21 Απριλίου:
1821: Στην Ιερά Μονή Δαμάστας, που ήταν κέντρο επαναστατών, οι εικοσιπέντε μοναχοί αποφάσισαν να σταθούν ενεργά στον Αγώνα κατά των Τούρκων. Ο ηγούμενος του μοναστηρίου Νεόφυτος μαζὶ με όλους τους μοναχοὺς αγωνίστηκε θαρραλέα στο πλευρὸ του Αθανασίου Διάκου. Οι περισσότεροι από τους μοναχούς έπεσαν στα πεδία των μαχών με αποτέλεσμα, μετά τη λήξη του εθνικοαπελευθερωτικού Αγώνα νὰ παραμείνει με λιγότερους από έξι μοναχούς και να διαλυθεί η Μονή. Η αγιογράφησή της είχε γίνει με έξοδα του αγωνιστή Γ. Δυοβουνιώτη σύμφωνα με επιγραφή που σώζεται πάνω από την είσοδο του καθολικού.
22 Απριλίου:
1821: Ο τουρκικός όχλος κατέστρεψε 13 εκκλησίες στην Κωνσταντινούπολη και το Πατριαρχικό τυπογραφείο.
1822: Ο καπουδάν Καραλής πασάς κρέμασε στα κατάρτια των καραβιών του 70 Χιώτες που πήγαν να τον προσκυνήσουν.
1827: Στο Νέο Φάληρο παρά τις σφοδρές αντιρρήσεις του Καραϊσκάκη αποφασίστηκε επίθεση για την επομένη.
1854: Ο Νικόλαος Ζέρβας, αφού ενισχύθηκε από τον Σπ. Καραϊσκάκη με 400 άνδρες, συγκρούσθηκε στην Πλάκα της Ηπείρου με τους Τούρκους του Πίτσιαρη και τους νίκησε.
23 Απριλίου:
1823: Διορίστηκε από την Κυβέρνηση Αρμοστής στην Κρήτη ο Υδραίος Μανόλης Τομπάζης. Προετοίμασε εκστρατευτικό σώμα 1.200 ανδρών μεταξύ των οποίων και τον Άγγλο Φιλέλληνα Άστιγξ ως διοικητή πυροβολικού.
1825: Ο Κιουταχής απέκλεισε από ξηρά και θάλασσα το Μεσολόγγι.
1867: Τμήμα Κρητών Επαναστατών υπό τον Ζυμβρακάκη δέχθηκε επίθεση από τον Μεχμέτ πασά στην Κράπη στα Σφακιά. Παράλληλα έγινε κι άλλη μια επιχείρηση υπό τον Τούρκο στρατηγό Ομέρ πασά στα Σφακιά. Κι οι δυο αυτές επιθέσεις των Τούρκων απέτυχαν.
23-24 Απριλίου:
1821: Ο Αθανάσιος Διάκος ηττήθηκε από υπέρτερες τουρκικές δυνάμεις υπό τον Κιοσέ Μεχμέτ και τον Ομέρ Βρυώνη στη γέφυρα της Αλαμάνας. Ακολούθησε ο μαρτυρικός θάνατός του. Στην ίδια μάχη (στην τοποθεσία Χαλκώματα) σκοτώθηκε ο Δεσπότης Σαλώνων Ησαΐας. Έπεσε ένοπλος στο πεδίο της μάχης και είναι ο πρώτος αρχιερέας που έδωσε το αίμα του στον Αγώνα. Από τους ιερωμένους που έλαβαν μέρος στον αγώνα 44 πέθαναν από βασανιστήρια & εκτελέσεις ή έπειτα από πολεμικά τραύματα.
1827: Θανάσιμος τραυματισμός του Καραϊσκάκη στη μάχη του Φαλήρου «υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες». Ο θάνατός του «επισυμβάς την 23ην Απριλίου 1827, οδηγεί ακολούθως εις μίαν αμελέτητον και ανοργάνωτον επιχείρησιν κατά του Κιουταχή, η οποία καταλήγει τις την εν Φαλήρω καταστροφήν. Εις αυτήν μέγα μέρος Κεφαλλήνων καταβάλλει βαρύ το τίμημα της ελευθερίας. Διότι πίπτει επί του πεδίου της τιμής ο εξαίρετος μαχητής Χαράλαμπος Ιγγλέσης, πίπτουν διακριθέντες οι αδελφοί Σπύρος και Χαράλαμπος Δρακόπουλοι και πολλοί άλλοι μετ’ αυτών. Αλλά το χείριστον της εν Φαλήρω καταστροφής δεν ήτο μόνον η απορφάνισις του αγώνος επιλέκτων φυσιογνωμιών ως του Κεφαλλήνος Ιγγλέση και άλλων, όσον η δεινοτάτη θέσις εις την οποίαν έκτοτε περιήλθαν οι εν τη Ακροπόλει πολιορκούμενοι μεταξύ των οποίων ανεφύησαν διχογνωμίαι δημιουργηθείσης ευρείας κινήσεως παραδόσεως της φρουράς, υποθαλπτομένης υπό του Φαβιέρου και του Τσέρτς. Κατά της παραδόσεως αντετάχθησαν αμέσως οι Αθηναίοι ηγέται και πεισμόνως και σθεναρώς μετ’ αυτών οι Φωκάς και Ευμορφόπουλος. Οι τελευταίοι αυτοί εις τας ιταμάς προτάσεις του Κιουταχή προς παράδοσιν, διαβιβασθείσας εις αυτούς δια του Γάλλου κυβερνήτου της φρεγάτας «Ήρας» le Blanc, έδωσαν λεωνίδιον πράγματι απάντησιν. Ιδού αυτή η απάντησις:
Κύριε Βλάγκ,
Σας ευχαριστούμεν δια τον κόπον οπού εκάματε δι’ ημάς. Υπήκοοι Τουρκίας, οπού διαλαμβάνουν αι προβληθείσαι συνθήκαι του Κιουταχή παρά της εξοχότητός σας, εδώ δεν υπάρχουν. Είμεθα Έλληνες, αποφασισμένοι ή να αποθάνωμεν ή να ζήσωμεν ελεύθεροι. Ο Κιουταχής αν θέλη τα άρματά μας, ας έλθη, αν είναι άξιος, να τα πάρη με την δύναμίν του.
Έχομεν την τιμήν να σας χαιρετήσωμεν.
Τη 30η Απριλίου 1827.
Εν τη Ακροπόλει των Αθηνών.
Ν. Κριεζιώτης, Στάθης Κατσικογιάννης, Δ. Ευμορφόπουλος, Ιωαν. Μαμούρης, Γεράσιμος Φωκάς, Νικ. Ζαχαρίτσας, Σωτ. Βλαχόπουλος, Μήτρος Λέκας».
Στη μάχη έλαβε μέρος και ο αδελφός του Χαράλαμπου, Παναγής. Στις 24 Απριλίου τραυματίστηκε κι αυτός στη μάχη του Αναλάτου και αιχμαλωτίστηκε. Οι Τούρκοι όμως τον απελευθέρωσαν μετά τη λήξη της εμπόλεμης κατάστασης κι αυτός κατετάγη στον τακτικό στρατό. Έλαβε ως αμοιβή από την κυβέρνηση τον ναό του Αγίου Λουκά στη Θήβα και τις γύρω από αυτόν περιοχές που ανήκαν στον Ομέρ Χουσεΐν.
24 Απριλίου:
1821: Τουρκαλβανοί λεηλάτησαν την Αγουλινίτσα.
1821: Οι Τούρκοι σούβλισαν τον Αθανάσιο Διάκο.
1822: Ο Βαχίτ πασάς κρέμασε στο Βουνάκι της Χίου 64 πρόκριτους που κρατούσε ομήρους.
1824: Ανήμερα του Πάσχα. Η μεγάλη σφαγή στο Ελαφονήσι από τον Ιμπραήμ πασά. «Το αίμα έτρεχε αυλάκι και κοκκίνισε τη θάλασσα». Οι άνδρες όλοι σφαγιάσθηκαν, οι γυναίκες και τα παιδιά (117) πουλήθηκαν στα σκλαβοπάζαρα της Αιγύπτου. Από τη σφαγή γλύτωσαν μόνον 4 αδέλφια Γεωργηλάδες, η δε λαϊκή μούσα αποτύπωσε το τραγικό αυτό γεγονός της Κρήτης.
1900: Στο Ναύπλιο έγιναν τα αποκαλυπτήρια της προτομής του Αρχιστράτηγου της λευτεριάς, του Κολοκοτρώνη.
25 Απριλίου:
1821: Ήττα των Ελλήνων (οπλαρχηγοί: Α. Κρέστας, Δ. Τσόκρης, Γ. Μπότασης, Ν. Λάμπρου, Α. Αναστασόπουλος, Α. Ζέρβας κ.ά.) έξω από το Άργος. Σε αυτή τη μάχη σκοτώθηκε ο γιος της Μπουμπουλίνας Ιωάννης Γιάννουζας.
1821: Έλληνες επαναστάτες από τα περίχωρα της Αττικής υπό τον Δήμο Αντωνίου εισήλθαν στην Αθήνα και ύψωσαν τη σημαία της Επανάστασης. Οι Τούρκοι κατέφυγαν στην Ακρόπολη.
26 Απριλίου:
1821: Σημαντική επιτυχία Ψαριανών και Υδραίων καπεταναίων (Ι. Τομπάζης, Ν. Αποστόλης, Γ. Σαχτούρης, Α. Τσαμαδός κ.ά.) στα ανοιχτά της Χίου όπου βύθισαν τουρκικό πλοίο και αιχμαλώτισαν ένα άλλο.
1822: Ο πρώτος φορολογικός νόμος που εκδόθηκε στις 26 Απριλίου διατήρησε τον φόρο της δεκάτης (1/10 επί του παραγόμενου προϊόντος) και τα 3/10 για τους καλλιεργητές των τουρκικών κτημάτων που είχαν περιέλθει στην κατοχή της διοικήσεως των Ελλήνων. Παράλληλα έγινε προσπάθεια για τη συγκέντρωση των τελωνειακών φόρων. Τα έσοδα αυτά, τα οποία προέρχονταν από την Πελοπόννησο κατά πρώτο λόγο και δευτερευόντως από τα νησιά του Αιγαίου, αποτέλεσαν τη βασικότερη πηγή για τη χρηματοδότηση της επανάστασης, ιδίως μέχρι το 1824, ενώ η ισχνή οικονομική υποδομή της Στερεάς Ελλάδας δεν της επέτρεπε οικονομική ενίσχυση του αγώνα. Άλλωστε, ο πόλεμος δεν ευνοούσε την ανάπτυξη της αγροτικής παραγωγής και του εμπορίου.
1825: Οι υπό τον Ιμπραήμ τουρκοαιγυπτιακές δυνάμεις κατέλαβαν τη Σφακτηρία που την υπεράσπιζαν 1.000 αγωνιστές. Σκοτώθηκαν 350 και αιχμαλωτίσθηκαν 200. Στους νεκρούς ήταν ο φιλέλληνας Σανταρόζα, ο υπουργός πολέμου Αναγνωσταράς, ο υδραίος πλοίαρχος Α. Τσαμαδός, ο Σαχίνης, ο Δ. Σαχτούρης. Πραγματοποιήθηκε και ηρωϊκή έξοδος του «Άρεως» του μπρικιού του Τσαμαδού ενώ βαλλόταν με καταιγιστικά πυρά από τα αιγυπτιακά πλοία. Ο «Άρης» πλοιαρχείτο από τον Νικ. Βότση και πέρασε μέσα από τον κλοιό όλων των αιγυπτιακών πλοίων γράφοντας μια από τις ενδοξότερες ναυτικές μας σελίδες.
Οι συνέπειες της καταστροφής στη Σφακτηρία δεν άργησαν να φανούν, καθώς μέσα σε λίγες ημέρες οι φρουρές των δύο οχυρών της Πύλου (Νεόκαστρου και Παλαιόκαστρου) παραδόθηκαν και το λιμάνι της Πύλου έγινε ο κυριότερος σταθμός ανεφοδιασμού των Αιγυπτίων του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο. Ο Παπαφλέσσας εισηγήθηκε την αποφυλάκιση του Κολοκοτρώνη και την αμνήστευση των λοιπών αντιπάλων της Κυβέρνησης. Ο λόγος του ευτυχώς εισακούσθηκε και τερματίσθηκε ο εμφύλιος.
1868: Οι Ρεθυμιώτες στο χωριό Πρασές κατανίκησαν τους Τούρκους του Αχμέτ πασά.
27 Απριλίου:
1821: Αποβιβάστηκαν μαχητές από την Κεφαλλονιά στην Πελοπόννησο και κατευθύνθηκαν στο Λάλα. Ανάμεσά τους και ο μαχητής παπάς Παναγής Μαρκέτος από το Κάστρο (ετάφη στον Ι.Ν. Αγίων Θεοδώρων Κάστρου).
1832: Η Ακαρνανία προσαρτήθηκε στο Ελληνικό Κράτος κατόπιν αποφάσεως των Μεγάλων Δυνάμεων.
1864: Πέθανε ο Μακρυγιάννης (Ιωάννης Τριανταφύλλου), συγγραφέας, πολιτικός, στρατιωτικός, οπλαρχηγός της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 και μια ιδιαίτερη προσωπικότητα, κατ’ ορισμένους αντιφατική.
28 Απριλίου:
1821: Ο Κολοκοτρώνης μετά από σχετική απόφαση των προκρίτων και οπλαρχηγών της περιοχής Καρύταινας, ανακηρύχθηκε Αρχιστράτηγος και ανέλαβε την διεύθυνση και τον συντονισμό των πολεμικών ενεργειών γύρω από την Τριπολιτσά.
1822: Ο υπό τον Ανδρέα Μιαούλη ελληνικός στόλος αδυνατούσε να σταματήσει τις σφαγές στη Χίο.
1822: Οι Κρήτες επιτέθηκαν εναντίον των Τούρκων και τους απώθησαν από τις επαρχίες Αυλοποτάμου και Αμαρίου.
1825: Επίθεση του Μιαούλη εναντίον αιγυπτιακής μοίρας στη Μεθώνη είχε αποτέλεσμα να προκληθούν σημαντικές απώλειες στον εχθρό.
29 Απριλίου:
1822: Έφθασε στους Αρμένους της Κρήτης ο Πέτρος Σκυλίτσης Ομηρίδης ως εκπρόσωπος στη Μεγαλόνησο της επαναστατικής κυβέρνησης.
1825: Οι Τούρκοι εξακολουθούσαν να κανονιοβολούν το Μεσολόγγι.
1854: Η Γαλλία και η Αγγλία με τελεσίγραφο που επιδόθηκε στον Όθωνα από τους πρεσβευτές τους στην Αθήνα αξίωσαν από την Ελληνική Κυβέρνηση να αποκηρύξει τα επαναστατικά κινήματα στη Θεσσαλία και στην Ήπειρο.
30 Απριλίου:
1821: Με την άδεια του τσάρου σουλτανικά στρατεύματα εισήλθαν στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες για να καταστείλουν την Επανάσταση. Ήττα των Ελλήνων στο Γαλάτσι της Μολδοβλαχίας υπό τον Αθανάσιο Καρπενησιώτη από υπέρτερες τουρκικές δυνάμεις υπό τον Περκόφτσαλη. Ύστερα από δύο μέρες η πόλη του Γαλατσίου κατελήφθη από τις τουρκικές δυνάμεις.
1821: Τέλη του μηνός έφτασε στη Σάμο και ο Λυκούργος Λογοθέτης, ο οποίος κήρυξε την ανεξαρτησία στο νησί και ανέλαβε τη γενική αρχηγία του αγώνα στο νησί θέτοντας σε εφαρμογή το τοπικό πολίτευμα, τον «Στρατοπολιτικό οργανισμό της νήσου Σάμου». Ο Λυκούργος Λογοθέτης οργάνωσε την άμυνα του νησιού συγκροτώντας τέσσερις χιλιαρχίες, διορίζοντας χιλίαρχο τον καπετάν Κωνσταντή Λαχανά σε μία από αυτές. Υπό την ιδιότητά του αυτή υπεράσπισε το νησί και στις τρεις μεγάλες επιθέσεις που επιχείρησε ο τουρκικός στόλος το 1821, 1824, 1826 εναντίον της Σάμου.
1825: Νίκη του Ιμπραήμ στο Παλαιόκαστρο.
1825: Το απόγευμα πραγματοποιήθηκε αιφνιδιαστικός είσπλους του Μιαούλη επικεφαλής της πρώτης μοίρας του ελληνικού στόλου στο λιμάνι της Μεθώνης όπου πυρπόλησε δέκα πολεμικά πλοία κάνοντας χρήση των πυρπολικών, όπως έγραψε ο ίδιος στις αναφορές του. Στην επιχείρηση αυτή διακρίθηκε ο υδραίος πυρπολητής Γεώργιος Πολίτης και ο Ανδρέας Πιπίνος. Η φωτιά από τα καράβια ήταν τόσο μεγάλη και δυνατή ώστε απλώθηκε ως τη στεριά κι έκαψε τις αποθήκες με ό,τι είχε σωρεύσει σε αυτές ο Ιμπραήμ για εφοδιασμό του στρατού του.
Απρίλη του 1805 ο Κολοκοτρώνης πέρασε για πρώτη φορά στη Ζάκυνθο και δέχθηκε πρόταση από τον αρχηγό των ρωσικών στρατευμάτων στο νησί να στρατολογηθεί με άλλους Έλληνες και να πολεμήσει κατά του Ναπολέοντα. Αυτός αρνήθηκε λέγοντας: «Μια φορά βαφτιστήκαμε στο λάδι. Βαφτιζόμαστε κι άλλη μια φορά στο αίμα για την ελευθερία της πατρίδος μας».
________________
Εικόνα: Κωνσταντίνος Βολανάκης. Πυρπόληση τουρκικής φρεγάτας (Ιδιωτική Συλλογή)