Τά κάλαντα είναι τραγούδια ευχετικά, εξιστορούν το θρησκευτικό θέμα για τήν γιορτή πού λέγονται, έχουν δε επαίνους γιά τόν νοικοκύρη, την νοικοκυρά και τά μέλη τής οικογένειας. Πήραν το όνομά τους από τις Ρωμαικές ‘Καλένδες‘ τού Γεναρίου, πού οι Ρωμαίοι, ελεύθεροι και δούλοι, άρχοντες και λαός μασκαρεμένοι και πιωμένοι, ξεχύνονταν στους δρόμους και με λαϊκά ξεφαντώματα, γιόρταζαν τον διπλό θεό Ίανό, από τον οποίο πήρε το όνομά του ο Ιανουάριος.
Ο ΕΠΤΑΝΗΣΙΑΚΟΣ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΣΜΟΣ
Σκοπός των ριζοσπαστών ήταν όχι μόνο η ένωση με την Ελλάδα, αλλά έθεταν ως στόχο την οικοδόμηση μιας δίκαιης και ελεύθερης κοινωνίας. Το κίνημα συμπορεύτηκε ιδεολογικά με τα επαναστατικά κινήματα της Ευρώπης. Ο επτανησιακός Ριζοσπαστισμός (1848-1864) ήταν κίνημα εθνικό-απελευθερωτικό απαιτώντας την Ένωση της Επτανήσου με την ελεύθερη Ελλάδα σύμφωνα με την πολυδύναμη αρχή των εθνοτήτων (καρμποναρισμός) και συγχρόνως εμπνεόταν από τα δημοκρατικά ιδανικά των γαλλικών επαναστάσεων του 1789 και του 1848 – λαϊκή κυριαρχία, ισότητα, ελευθερία, αδελφότητα –
Βιβλιογραφία.Το Ριζοσπαστικό κίνημα στα Επτάνησα και ή Ένωση – Γιώργος Κ. Καββαδίας – Εκπαιδευτικός, Ερευνητής
”ΕΓΚΩΜΙΟΝ ΕΙΣ ΤΟΝ ΑΓΙΟΝ ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΚΑΙ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΕΡΙΤΟΜΗ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ” — 1854 — Εκ τής Τυπογραφίας η ” ΣΑΛΠΙΓΞ ”
Γιά τό Τυπογραφείο η ΄΄ ΣΑΛΠΙΓΚ ΄΄,έχουμε πληροφορίες άπό μελέτη του Αγγελοδιονύση Δεμπόνου. ” Στα 1854 τό τυπογραφείο, άποβάλλοντας τόν πολιτικό του χαρακτήρα, μένει άποκλειστικά ως έπαγγελματική – κερδοσκοπική έπιχείρηση.Περιέρχεται στόν έπαγγελματία τυπογράφο Γεώργιο Κυριακάτο του Μαρή, άσχολούμενο κυρίως μέ τήν έκτύπωση φυλλαδίων καί μονοφύλλων,καθώς και λόγων και έγκωμίων, πού κάποιοι μωροφιλόδοξοι θέλουν νά άποθανατίσουν – λόγοι έγκωμιαστικοί, έπικήδειοι, πανυγηρικοί, παραινετικοί… – Έπίσης τυπώνει άκολουθίες.
Τά Ριζοσπαστικά κάλαντα,είναι δημιουργία κάποιου λόγιου τής έποχής, ο οποίος άκολουθεί τόν 15 σύλλαβο στίχο καί τη ζευγαρωτή όμοιοκαταληξία. Σε κάποιους στίχους, πού η όμοιοκαταληξία τελειώνει με την ίδια άκριβώς λέξη, – μάλλον – ο ποιητής ήθελε νά τονίσει κάτι
Χωρίζονται σε 27 προτάσεις καί η κάθε μία άποτελείται άπό δύο στίχους. Οί προτάσεις συνδέονται μεταξύ τους αβίαστα και κορυφώνουν το νόημα και το θέμα.
ΑΡΧΕΙΟ Γερασιμος Σωτ. Γαλανος
ΚΑΛΑΝΤΑ – Στιχοι
(Η Ορθογραφία όπως είναι στο πρωτότυπο)
______________________
1η
Καλή σας ΄ σπέρα άρχοντες, κι αν ήναι ορισμός σας,
να σας ειπούμε με χαρά, εδώ στ΄ αρχοντικό σας.
2η
Αύριον ειν΄ Αρχιμηνιά, πρώτ΄ Ινουαρίου,
καί εορτή χαρμόσυνος του θείου Βασιλείου.
3η
Όθεν εσυμφωνήσαμεν, η συντροφιά σμημένη,
Διά να τραγουδήσωμεν, τον χρόνο που μας ΄μβένη.
4η
Σήμερον τέλος του μηνός, κ΄ αύριο καλός σας χρονος,
και εύτυχής νάναι σε σάς ο νέος ούτος χρονος.
5η
Αύριον ηθελ΄ ο Χριστός, περιτομήν να λάβη,
Γιά να γλυτρώσει τας ψυχάς, πού έκλεισεν ο ΄αδης.
6η
Και διά να μην έχουσιν, οι φθονεροί να λένε,
το πώς παρεβ΄η εντολή, κι άλλα πολλά να λένε.
7η
Ο Ιησούς μας πρόθυμος, περιτομήν λαμβάνει,
και είς τόν κόσμον παρευθύς, το φώς αυτού εφάνη.
8η
Ω θεία συγκατάβασις, Ω μέγα θεού θαύμα,
Πού ήλθεν ο Χριστός ΄ς τήν γήν, και έσωσεν το πλάσμα.
9η
Εκείνο οπού ήχε αυτός, ο άδης είς τούς κόλπους,
καί ο Χριστός μάς έβαλεν είς τ΄ Αβραάμ τούς κόλπους.
10η
Πλήν θά σάς πούμε καί αυτού τού θείου Βασιλείου,
καί τούτον διοτ΄ έχωμεν τήν εορτήν τ΄ αγίου.
11η
Ο Άγιος εγλήγορος, κι ακόμα και προστάτης,
Σ΄ την Παναγία δέεται – Μεγάλο τ΄ όνομά της.
12η
Ο Άγιος ηθέλησε να σώσει τόν Λαό του,
καί παρεκάλει μέ θερμά δάκρια, τόν πλαστουργό του.
13η
Γονυκλητός τόν προσκυνεί, βοήθεια γυρεύει,
καί μιά φωνή απ΄ ουρανού, ωσάν βροντή του ΄λεγει.
14η
Ποιός είσαι σύ οπ΄ έκλινες, στην γήν τα γόνατά σου,
καί είς τα ώτα μου αυτά, ήλθον τά ρήματά σου.
15η
Δόξα νά έχ ΄η Αγιά Τριάς, Πατήρ, Υιός και Πνέυμα,
όπου μάς έλευθέρωσε, μέ τ΄ ‘Αγιόν της πνεύμα.
16η
Ότε κι ‘ ο Άγιος αυτός, καί πάλε γονατίζει,
καί μέ τά δάκρια αύτά τον άδη έξορκίζει.
17η
Εγώ είμαι δούλος τού Θεού, απ΄ τη Καππαδοκίαν,
Βασίλειος Αρχιερεύς, σ΄ όλην τήν Καισσαρίαν.
18η
‘Ας γένει ότι μάς ζητούν, αυτοί πού σέ ορίζουν,
στά σπίτια πού σέ τραγουδούν, και τ΄ όνομά σου ορίζουν.
19η
Καί φύλαγέ τους τήν ζωήν, τό βιός τους νάναι πλήθη,
Νά τό ΄χουνε νά χαίρονται, είς τήν ζωήν ετούτη.
20η
Καί εκειά τά σπίτια πού έχουσι, εσένα κι αγαπούνε,
Απ΄ τών τυράννων τά αίσχρά, νύχια να λυτρωθούνε.
21η
Ω Μη φοβείστε αδελφοί, δόξα στ΄ Αγιόν μας,
Θα μεσητεύσει είς αυτόν, τόν Ποιητήν Θεόν μας.
22η
Νά έρθει όσον τάχιστα, νά μάς ελευθερώση
τά σκορπισμένα πρόβατα, είς ένα νά ενώση.
23η
Επτά παιδάκια ορφανά, είμεθα σκλαβωμένα,
μέ σίδερα καί άλυσες, Ω είμεθα δεμένα.
24η
Ετύραξα στόν ούρανόν καί είδα τήν Ελλάδα,
ν΄ ανάψη είς τούς άσεβείς, της διχονοίας δάδα
25η
Καί πάλι ματακύταξα, καί ίδα την Σημαίαν,
τής Παμφιλτάτης μας μητρός, ως δίστομον ρομφαία.
26η
Νά κινυγεί τούς ασεβείς, νά τούς καταποντίσει,
Και ο Χριστός μας, ώς Θεός, αυτούς νά αφανίσει.
27
Τρίτην φοράν εκύταξα, κ΄ ίδα ΄να – δυό στεφάνια,
καί μέ τό καλονύκτισμα, Καλά σας Θεοφάνεια.
ΚΑΙ ΕΙΣ ΕΤΗ ΠΟΛΛΑ
…………………………………………………………………………..
Σημ ” Επτά παιδάκια ” – τα Επτάνησα
Κείμενο: Γεράσιμος Σωτ. Γαλανός –Ανακοίνωση στο Συνέδριο της ‘’ Εταιρείας Κεφαλληνιακών Ιστορικών Μελετών – Λαογραφία, Εθνογραφία στα Επτάνησα – Μνήμη Δημητριου Σωτ. Λουκατου 2005
Επιμέλεια κειμένου: Ελπίδα Βαρθολομάτου
Εστάλη στην ΟΔΥΣΣΕΙΑ,28/12/2020 #ODUSSEIA #ODYSSEIAÂ