Δεν έχουμε ακόμη όλοι συνειδητοποιήσει την μεγάλη προσφορά των προγόνων μας Επτανησίων -και Κρητών- πολιτών τότε Βενετών, στην πανευρωπαϊκή ιστορία. Δεν είναι τυχαίο που σε Κεφαλλονιά, Κέρκυρα και Ζάκυνθο υπάρχουν ανεκτίμητα κειμήλια της ιστορικής αυτής σύγκρουσης τα οποία είναι μοναδικά όχι μόνον στην Ελλάδα, αλλά και σε όλη την Ευρώπη και στον κόσμο. Αν δεν είχε επιτευχθεί εκείνη η νίκη, είναι απόλυτα βέβαιο πως σήμερα η Ευρώπη δεν θα είχε την πολιτική διάρθρωση που έχει σήμερα, την δημογραφική σύσταση και τον αδέσμευτο πολιτισμό που όλοι γνωρίζουμε και θεωρούμε αυτονόητη την ύπαρξή του. Σε αυτή λοιπόν την μεγάλη νίκη που την αγνοεί καλά καλά η επίσημη ιστορία μας, η ιστορία που διδάσκονται τα παιδιά μας, οι κάτοικοι των νησιών μας έδωσαν τα μέγιστα.
Προσθέτω δε πως καθώς το 2021 είναι έτος-σταθμός για την πατρίδα μας μια και την πρωτοκαθεδρία έχει η επέτειος της Επανάστασης του 1821, ενώ εν παραλλήλω πρέπει να τιμήσουμε και τα 450 χρόνια της Ναυμαχίας της Ναυπάκτου, μπορεί κάλλιστα αυτή η δεύτερη μεγάλη επέτειος να συνδεθεί με την πρώτη. Γιατί, η αυθόρμητη και μαζική συμμετοχή των Επτανησίων κατατάσσεται στις προεπαναστατικές δράσεις ενάντια στον εξ Ανατολών κίνδυνο.
Ευρυδίκη ΛειβαδάÂ
Πρόταση από τον Νίκο Γαρμπή, εκδότη της εφημερίδας «Τα Φραγκάτα»
Πάτρα 9-10-2020
ΑΙΤΗΣΗÂ Προς
Δήμο Ιθάκης ———– Δήμαρχο κ. Διονύσιο Στανίτσα και Δημοτικές Παρατάξεις
Δήμο Σάμης ———— Δήμαρχο κ. Γεράσιμο Μονιά –Νέτη και Δημοτικές Παρατάξεις
Δήμο Αργοστολίου — Δήμαρχο κ. Θεόφιλο Μιχαλάτο και Δημοτικές Παρατάξεις
Δήμο Ληξουρίου —— Δήμαρχο κ. Γιώργο Κατσιβέλη και Δημοτικές Παρατάξεις
Θέμα: Να γίνει εορτασμός το 2021 και στους 3 Δήμους της Κεφαλλονιάς και στον Δήμο Ιθάκης, της 450ης επετείου της Ναυμαχίας Ναυπάκτου 1571
Κύριοι Δήμαρχοι, κ. Δημοτικοί Σύμβουλοι
Ως Κεφαλλονίτης και αρθρογράφος –εκδότης της εφημερίδας «τα Φραγκάτα» Κεφαλλονιάς επί τρεις δεκαετίες τώρα, εισηγούμαι να πραγματοποιηθούν και στα νησιά μας εορταστικές εκδηλώσεις το 2021 για να τιμηθεί η 450η επέτειος της Ναυμαχίας της Ναυπάκτου – 1571. Να τιμηθεί έτσι αυτό το σημαντικό ιστορικό γεγονός στο οποίο οι συνασπισμένοι Ευρωπαίοι ναυμάχησαν και νίκησαν τον στόλο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, γεγονός εξόχως διδακτικό αλλά και επίκαιρο στην εποχή μας με την πολιτική της γείτονος Τουρκίας. Να τιμηθεί η συμβολή των Ελλήνων, κυρίως Κρητών και Επτανησίων και ανάμεσά τους πολλών Κεφαλλήνων και Ιθακησίων, οι οποίοι υπήρξαν πλοίαρχοι, πληρώματα, στρατιώτες και κυρίως κωπηλάτες. Και να τιμηθεί η μνήμη των χιλιάδων Ελλήνων νεκρών που χάθηκαν στη Ναυμαχία της Ναυπάκτου.
Η ονομασία «Ναυμαχία της Ναυπάκτου» ξεγελά, αφού το μέτωπο της Ναυμαχίας ήταν στις νότιες Εχινάδες και πλησιέστερα στην Κεφαλλονιά παρά στη Ναύπακτο, μέρος του μετώπου είναι μέσα στα θαλάσσια διοικητικά όρια του Δήμου Ιθάκης, ο νικητήριος Ευρωπαϊκός στόλος ξεκίνησε από τη Σάμη και ο Οθωμανικός από τη Ναύπακτο. Αυτά και άλλα αναφέρω στο επισυναπτόμενο άρθρο: Ναυμαχία της Ναυπάκτου, 7 Οκτωβρίου 1571. Πού έγινε η ναυμαχία. Πρόταση για ανέγερση μνημείων. ΕΠΕΤΕΙΟΣ 450 ΧΡΟΝΩΝ ΤΟ 2021.
Είναι ευκταίο από τώρα να οργανωθούν και να γίνουν το 2021 εορταστικές εκδηλώσεις στην Κεφαλλονιά και την Ιθάκη, με χορευτικά συγκροτήματα, με ημερίδες, με παρουσιάσεις σχετικών βιβλίων, με ομιλίες σε σχολεία κλπ., καθώς και με πρόσκληση να παραστούν εκπρόσωποι 7 χωρών: Ισπανίας, Ιταλίας, Βατικανού, Μάλτας, Γαλλίας, Κροατίας, Κύπρου. Για όλα αυτά βέβαια χρειάζεται να εξασφαλιστεί κρατική ή και ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, παράλληλα μπορεί να υπάρξουν και χορηγίες. Και μιας και έχω ήδη ασχοληθεί και αρθρογραφήσει για τη Ναυμαχία της Ναυπάκτου, διατίθεμαι να κάνω εισήγηση σε σχετική ημερίδα, όπου με προσκαλέσετε, αλλά να βοηθήσω και στα οργανωτικά.
Το 2021 η Ελλάδα ολόκληρη και ο απανταχού Ελληνισμός θα τιμήσουν την 200η επέτειο από την Ελληνική Επανάσταση του 1821 που αποτίναξε τον Οθωμανικό ζυγό. Αλλά το 2021 είναι και η 450η επέτειος της Ναυμαχίας της Ναυπάκτου, ξεχωριστός εορτασμός γι` αυτό το κοσμοϊστορικό γεγονός θα γίνει κυρίως στη Ναύπακτο, αλλά και στο Μεσολόγγι και Αιτωλικό, ίσως και στην Πάτρα. Θα πρέπει, λοιπόν, να εορτασθεί και στην Κεφαλλονιά και Ιθάκη ενεργά και δραστήρια, το οφείλουμε στην κοινωνία μας και ιδιαίτερα στην παίδευση των νέων μας, το επιτάσσει η Ιστορία. Και μόνον οφέλη θα έχουμε από αυτόν τον εορτασμό που πρέπει να θεσμοθετηθεί επίσημα, να γίνεται κάθε χρόνο στις 7 Οκτωβρίου.
Ευχαριστώ
Νικόλαος Γαρμπής n.garbis@yahoo.gr τηλ. 6973607962
Συνταξιούχος Γεωπόνος και Πολιτ. Μηχανικός
Εκδότης από το 1995 της 6μηνιαίας έκδοσης –εφημερίδας «Τα Φραγκάτα» Κεφαλλονιάς
Μαιζώνος 257-259 Πάτρα 262 22, ή Φραγκάτα Κεφαλλονιάς 281 00
Ναυμαχία της Ναυπάκτου, 7 Οκτωβρίου 1571. Πού έγινε η ναυμαχία. Πρόταση για ανέγερση μνημείων
ΕΠΕΤΕΙΟΣ 450 ΧΡΟΝΩΝ ΤΟ 2021
Το έτος 1571 στη Ναυμαχία της Ναυπάκτου πολέμησαν οι συνασπισμένοι Ευρωπαίοι Χριστιανοί με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, νίκησαν οι Χριστιανοί και ανέκοψαν την κατακτητική ορμή των Μουσουλμάνων.Â Η περίφημη αυτή Ναυμαχία που άλλαξε την τύχη της Ευρώπης δεν έγινε στη θαλάσσια περιοχή της Ναυπάκτου, όπως πολλοί νομίζουν λόγω της ονομασίας της. Ας δούμε πρώτα ποιοι ήταν οι αντίπαλοι στόλοι, από ποια λιμάνια εξόρμησαν, τις δυνάμεις εκάστου, τα αίτια της νίκης των Ευρωπαίων, τις απώλειες. Μετά θα προσδιορίσουμε ακριβώς σε ποια θαλάσσια περιοχή διεξήχθη η Ναυμαχία.
Στον Ευρωπαϊκό στόλο επικεφαλής ήταν ο 24χρονος Δον Χουάν ο Αυστριακός, ετεροθαλής αδελφός του βασιλιά της Ισπανίας Καρόλου Β΄. Επικεφαλής ήταν η Ισπανία, μεγάλη δύναμη της εποχής με τον πλούτο που ερχόταν από την ανακαλυφθείσα Αμερική και τις άλλες αποικίες, στους Ισπανούς ηγεμόνες υπάγονταν και το Βασίλειο της Νεαπόλεως και Σικελίας. Στη Ναυμαχία μετείχαν κυρίως δυνάμεις Ισπανικές και Βενετσιάνικες, αλλά και δυνάμεις από Γένοβα, Τοσκάνη, Νάπολη και Σικελία, Μάλτα, Σαβοΐα, Δαλματία κ.άλ. καθώς και από την βενετοκρατούμενη Ελλάδα. Πολύ σημαντικό γεγονός είναι ότι ο πάπας Πίος Ε΄ είχε καταφέρει οι αντιμαχόμενοι Ισπανία, Βενετία, Παπικό Κράτος, Γένοβα, Μάλτα, να συγκροτήσουν Ιερό Συνασπισμό κατά των Τούρκων (Sacra Liga Antiturca). Το λιμάνι από το οποίο εξόρμησε ο χριστιανικός στόλος για τη Ναυμαχία ήταν η Σάμη της Κεφαλλονιάς που ήταν βενετσιάνικη αποικία τότε.
Στον στόλο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας επικεφαλής ήταν ο 49χρονος Μουεζίν –ζαντε Αλή Πασάς, διορισμένος από τον Σουλτάνο Σελίμ Β΄. Στη Ναυμαχία αγωνίστηκαν Τούρκοι και δυνάμεις από τα Βαλκάνια, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, ανάμεσά τους και εμπειροπόλεμοι Βερβερίνοι πειρατές. Στην πλειοψηφία τους όμως οι κωπηλάτες των Οθωμανών ήσαν αλυσοδεμένοι σκλάβοι, εκ των οποίων πολλοί Έλληνες. Το λιμάνι από όπου εξόρμησε ο Οθωμανικός στόλος για τη Ναυμαχία ήταν η τουρκοκρατούμενη Ναύπακτος, κάτω από τα κανόνια του φρουρίου της ναυλοχούσε με ασφάλεια.
Οι δύο στόλοι αριθμητικά ήσαν περίπου ισοδύναμοι, είχε έκαστος περί τις 80.000 ανθρώπους (στρατιώτες, πληρώματα, κωπηλάτες) και περί τα 300 πλοία μικρά και μεγάλα, ανάμεσά τους είχε έκαστος πάνω από 200 γαλέρες.
Τα αίτια της νίκης. Οι Ευρωπαίοι είχαν καλύτερο εξοπλισμόÂ σε όπλα και πανοπλίες και καλύτερη τεχνική, παρά το γεγονός ότι οι Μουσουλμάνοι στη χρήση πυροβόλων όπλων ήσαν έμπειροι και είχαν ιδιαίτερη ικανότητα στα γιαταγάνια και στα τόξα. Ήσαν και ταλαιπωρημένοι οι Μουσουλμάνοι από αδιάκοπες πρόσφατες επιδρομές σε Αιγαίο, Ιόνιο και Αδριατική. Μεταξύ των άλλων τον Ιούλιο 1571 είχαν λεηλατήσει καταστρέψει και είχαν αρπάξει αιχμάλωτους στη Ζάκυνθο, Κεφαλλονιά και Ιθάκη.
Ο αγώνας κρίθηκε υπέρ των Ευρωπαίων κυρίως διότι το ισπανικό πεζικό με τις πανοπλίες και τα κοντάρια του έκανε θραύση στις μάχες σώμα με σώμα πάνω στα καταστρώματα των γαντζωμένων πλοίων και διότι οι 6 βενετσιάνικες γαλεάσες (μεγάλες γαλέρες με πολλά πυροβόλα) αποτέλεσαν τα υπερφρούρια της εποχής τοποθετημένες μπροστά από τις γαλέρες, αλλά και συνολικά ο χριστιανικός στόλος είχε περισσότερα κανόνια και καλύτερη θωράκιση. Επίσης στον στόλο των Μουσουλμάνων αρκετοί Χριστιανοί σκλάβοι κωπηλάτες κατάφεραν να στασιάσουν και να βοηθήσουν έτσι στη νίκη των Ευρωπαίων. Τέλος ο νεαρός αρχιναύαρχος των Ευρωπαίων Δον Χουάν ο Αυστριακός με επιδέξια καθοδήγηση της Ναυμαχίας συνέβαλε αποφασιστικά στη νίκη και δοξάστηκε.
Οι απώλειες ήσαν μεγάλες. Η διαφορά οπλισμού των δύο στόλων συνετέλεσε ώστε στον Οθωμανικό στόλο να έχουν περισσότερους νεκρούς ενώ στον Ευρωπαϊκό περισσότερους τραυματίες. Οι Οθωμανοί είχαν περί τις 30.000 νεκρούς ανάμεσά τους και ο αρχηγός τους Μουεζίν –ζαντε Αλή Πασάς , πολλοί κωπηλάτες τους (αρκετοί ήταν Έλληνες) βρήκαν οικτρό θάνατο αλυσοδεμένοι στο βυθό ή κάηκαν ζωντανοί, είχαν ακόμη 5.000 τραυματίες, ενώ πολλοί συνελήφθησαν αιχμάλωτοι. Οι Ευρωπαίοι είχαν περί τις 8.000 νεκρούς και πάνω από 20.000 τραυματίες. Πολλά πλοία των Οθωμανών βυθίστηκαν ή κάηκαν, υπέρ τα 100 αιχμαλωτίστηκαν, 35 μόνο γαλέρες διέφυγαν προς Ναύπακτο και προς Πρέβεζα καθώς και λίγα μικρά πλοία. Οι Ευρωπαίοι έχασαν συνολικά μόνο περί τα 20 σκάφη, γαλέρες και μικρά πλοία.
Η Ναυμαχία της Ναυπάκτου διεξήχθη στις νότιες Εχινάδες νήσους, κοντά στις εκβολές του Αχελώου ποταμού, όχι στη Ναύπακτο. Το μέτωπο της Ναυμαχίας αναπτύχθηκε στη νοητή ευθεία βορά νότου η οποία ενώνει από βόρεια – ΒΔ το νησάκι Οξειά και το ακρωτήρι Σκρόφα της Αιτωλοακαρνανίας και από νότια -ΝΑ τη λιμνοθάλασσα Κοτύχι της Ηλείας.
Τότες ονομαζόταν Κόλπος της Ναυπάκτου ο σημερινός Πατραϊκός Κόλπος. Από τους Δυτικούς ονομαζόταν Lepanto (Λεπάν-το) η Ναύπακτος, ο σημερινός Πατραϊκός Κόλπος ονομαζόταν ιταλικά Golfo di Lepanto και ισπανικά Golfo de Lepanto, η δε Ναυμαχία της Ναυπάκτου ιταλικά Battaglia di Lepanto και ισπανικά Batalla Naval de Lepanto. Οι Εχινάδες ονομάζονταν Curzolari (Κουρτζολάροι).
Δηλαδή η Ναυμαχία έγινε έξω από το ακρωτήριο του Αράξου και λίγο πιο κοντά στη Σάμη παρά στη Ναύπακτο. Ο οθωμανικός στόλος εξόρμησε από τη Ναύπακτο τα χαράματα για να αιφνιδιάσει, αλλά ο χριστιανικός στόλος εξόρμησε κι εκείνος από τη Σάμη. Έτσι, λοιπόν, επειδή η Ναυμαχία έγινε στο Ιόνιο Πέλαγος στις νότιες Εχινάδες νήσους, κοντά στις εκβολές του Αχελώου ποταμού και όχι μακριά από την έξοδο του τότε Κόλπου της Ναυπάκτου (νυν Πατραϊκός Κόλπος), ο οθωμανικός στόλος είχε εξορμήσει από τη Ναύπακτο και διασωθέντα πλοία του επέστρεψαν στην ασφάλεια του φρουρίου της, γι` αυτό ονομάστηκε Ναυμαχία της Ναυπάκτου. Εάν εκείνη την εποχή η Σάμη ήταν μια πόλη με οχυρό φρούριο και λιμάνι στο οποίο ναυλοχεί ισχυρός στόλος (όπως ήταν η Ναύπακτος), τότε η ίδια αυτή Ναυμαχία του 1571 μάλλον θα είχε πάρει το όνομά της λόγω της θέσεως που διεξήχθη.
Στην ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑ, στη Ναύπακτο με πρωτεργάτη το Δήμο οργανώνονται εκδηλώσεις για να γιορταστεί επάξια του χρόνου (έτος 2021) η επέτειος των 450 χρόνων από την περίφημη Ναυμαχία της Ναυπάκτου. Επίσης εορταστικές εκδηλώσεις για την ίδια ιστορική επέτειο θα γίνουν και από το Δήμο Μεσολογγίου, στις πόλεις Αιτωλικό και Μεσολόγγι που είναι οι πιο γειτονικές με τον τόπο όπου διαδραματίστηκε η Ναυμαχία.
Αλλά και στην ΑΧΑΪΑ, στην Πάτρα, ζητήθηκε να πραγματοποιήσει ο Δήμος Πατρέων το 2021 εορταστικές εκδηλώσεις για την 450η επέτειο της Ναυμαχίας της Ναυπάκτου και πιθανόν να γίνουν.
Στην ΚΕΦΑΛΛΟΝΙΑ και στην ΙΘΑΚΗ είναι δίκαιο και ιστορικά επιβεβλημένο να καθιερωθεί επίσημος εορτασμός κατ` έτος την 7η Οκτωβρίου για την Ναυμαχία της Ναυπάκτου. Διότι:
– Στην Ι. Μονή Αγίων Φανέντων Σάμης πραγματοποιήθηκε το τελικό συμβούλιο των Ευρωπαίων ναυάρχων και πάρθηκε ευλογία μιας και η σύγκρουση προσέλαβε έντονο θρησκευτικό χαρακτήρα, από το λιμάνι της Σάμης εξόρμησε ο Ευρωπαϊκός Χριστιανικός στόλος και εκεί επέστρεψε για εορτασμό της νίκης και για ελευθέρωση χιλιάδων σκλάβων χριστιανών αιχμαλώτων εκ των οποίων οι περισσότεροι ήσαν Έλληνες.
-Ένα μέρος του μετώπου της Ναυμαχίας, στις νότιες Εχινάδες νήσους όπου υπάγεται και το νησί Οξειά, είναι μέσα στα θαλάσσια διοικητικά όρια του Δήμου Ιθάκης.
-Από το μέτωπο όπου διεξήχθη η Ναυμαχία της Ναυπάκτου τα λιμάνια απέχουν:Â Σάμη 25 ναυτικά μίλια (1 ναυτ. μίλι = 1.852 μέτρα), Ιθάκη 25, Πάτρα 28 και Ναύπακτος 32.
-Έτσι θα τιμηθεί η συμβολή των Ελλήνων, κυρίως Κρητών και Επτανησίων και ανάμεσά τους πολλών Κεφαλλήνων και Ιθακησίων, που μετείχαν στη Ναυμαχία ως πλοίαρχοι, πληρώματα, στρατιώτες και κυρίως κωπηλάτες. Κι έτσι θα τιμηθεί η μνήμη των χιλιάδων Ελλήνων νεκρών της Ναυμαχίας της Ναυπάκτου. Υπολογίζεται ότι στον στόλο των Οθωμανών το 30 έως 40% ήσαν Έλληνες, αλυσοδεμένοι κωπηλάτες οι περισσότεροι, αλλά και στον στόλο των Ευρωπαίων το 25% περίπου ήσαν Έλληνες.
Μόνο καλά θα φέρει στα νησιά μας η καθιέρωση ιστορικής επετείου για την Ναυμαχία της Ναυπάκτου, με επίσημο εορτασμό κατ` έτος στις 7 Οκτώβρη. Το σπουδαιότερο είναι ότι μια τέτοια επέτειος διδάσκει και φρονηματίζει ιστορικά τους νέους. Επίσης τιμά όσους μετείχαν και αποτελεί μνημόσυνο για τους νεκρούς. Θα προκύψουν πάντως οπωσδήποτε και υλικά οφέλη. Πλήθος αντιπροσωπειών ξένων χωρών μπορεί να επιτευχθεί να έρχονται, αφού οι Ευρωπαίοι έχουν περί πολλού και γιορτάζουν αυτήν την ιστορική νίκη. Αλλά και μια ελληνική κινητικότητα μπορεί να επιτευχθεί και γενικώς τα νησιά μας Κεφαλλονιά και Ιθάκη γίνονται επίκεντρο για εορτασμό νίκης σε Ναυμαχία κοσμοϊστορικής σημασίας. Με άλλα λόγια η καθιέρωση αυτής της επετείου την 7η Οκτωβρίου θα βοηθήσει ώστε η επισκεψιμότητα της Καλοκαιρινής περιόδου στα νησιά μας να παραταθεί μέχρι τότε. Απαιτείται βέβαια προς τούτο κατάλληλη δραστηριοποίηση.
Τέλος προτείνω να προκηρυχθεί διαγωνισμός για ανέγερση τεσσάρων περίλαμπρων μνημείων για τη Ναυμαχία της Ναυπάκτου, από ένα σε Ιθάκη, Σάμη, Αργοστόλι, Ληξούρι. Εκεί θα κατατίθενται στέφανα και θα γίνονται ομιλίες και εορταστικές εκδηλώσεις, όπως ντόπιοι χοροί, θέατρο και θα οργανώνονται ιστιοπλοϊκοί αγώνες. Με έρανο στην Ελλάδα και την απανταχού Ελληνική Ομογένεια, ίσως και με κρατική ενίσχυση, μπορεί να καλυφθεί η χρηματοδότηση για τα 4 αυτά μνημεία και για την εξασφάλιση και την κατάλληλη διαμόρφωση ευρύχωρου περίγυρου στο καθένα μνημείο.
Νικόλαος Γαρμπής, Συνταξιούχος Γεωπόνος και Πολιτ. Μηχανικός. Αρθρογράφος και εκδότης από το 1995 της 6μηνιαίας έκδοσης –εφημερίδας «Τα Φραγκάτα» Κεφαλλονιάς.
ΠΗΓΕΣ
1. ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ. Τόμος Ι΄, σελ. 315-320. Εκδοτική Αθηνών 2009.
2. Ευρυδίκης Λειβαδά –Ντούκα: «Στους θρόνους της Αποκάλυψης. 7 Οκτωβρίου 1571, Ναυμαχία της Ναυπάκτου». Εκδόσεις Οδύσσεια, Κεφαλλονιά 2019.
3. Εφημερίδα «Τα Φραγκάτα» Κεφαλλονιάς: «Ναυμαχία Ναυπάκτου 1571. Επέτειος 450 χρόνων το 2021.» Τεύχος 52ο Ιούλιος 2020, αφιέρωμα σελ. 8 και 9.
Εστάλη στην ΟΔΥΣΣΕΙΑ,13/10/2020 #ODUSSEIA #ODYSSEIAÂ