Μεσογείου παραμένει εκτεθειμένο, χωρίς καμία θωράκιση ή πρόβλεψη για προστασία, απέναντι σε απειλές που εντείνονται όλο και περισσότερο. Μάλιστα, το κόστος της αποτυχίας των κρατών της Μεσογείου να προστατέψουν τη μοναδική θαλάσσια βιοποικιλότητα της περιοχής αποτιμάται σε 5,6 τρισ. δολάρια.
Στο πλαίσιο αυτό, το WWF απευθύνει έκκληση στις κυβερνήσεις να θέσουν άμεσα πιο φιλόδοξους στόχους προστασίας του παράκτιου και θαλάσσιου χώρου, προωθώντας με αυτό τον τρόπο, τη θέσπιση ενός μεσογειακού και συνεκτικού δικτύου ΘΠΠ.
Η Μεσόγειος, αν και αποτελεί μόλις το 0,8% των παγκόσμιων θαλασσών σε όγκο, φιλοξενεί έναν εντυπωσιακό αριθμό ειδών και θεωρείται μία από τις 25 πιο σημαντικές περιοχές συγκέντρωσης βιοποικιλότητας παγκοσμίως. Ωστόσο, ο θαλάσσιος πλούτος της βρίσκεται κυριολεκτικά στα όρια της κατάρρευσης, εξαιτίας μιας σειράς ασφυκτικών και μακροχρόνιων ανθρωπογενών πιέσεων, όπως οι μη βιώσιμες αλιευτικές πρακτικές, η πλαστική και χημική ρύπανση και η κλιματική κρίση, που απειλούν το μέλλον του θαλάσσιου οικοσυστήματος της Μεσογείου με υποβάθμιση. Όλα τα παραπάνω κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου όχι μόνο για τον μοναδικό θαλάσσιο φυσικό πλούτο της Μεσογείου, αλλά και για τη ζωή και την ευημερία εκατομμυρίων ανθρώπων και τοπικών κοινωνιών της περιοχής.
Η προστασία των θαλασσών στην Ελλάδα
Η χώρα μας έχει εντάξει το 20,1% των θαλασσών της στο Δίκτυο Natura 2000, με σκοπό να προστατέψει μοναδικά είδη που απειλούνται με εξαφάνιση (π.χ. Μεσογειακή φώκια, φυσητήρας), αλλά και οικότοπους που συμβάλλουν στην οικολογική ισορροπία (π.χ. λιβάδια Ποσειδωνίας). Ωστόσο, στην πραγματικότητα, μόλις το 3% των ελληνικών ΘΠΠ διαθέτουν συγκεκριμένα και νομικά δεσμευτικά μέτρα που ρυθμίζουν ανθρώπινες δραστηριότητες που αναπτύσσονται στις θάλασσες, όπως η αλιεία, η θαλάσσια κυκλοφορία και ο τουρισμός.
«Σε καμία ελληνική Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή δεν εφαρμόζονται επαρκή και αποτελεσματικά μέτρα διαχείρισης, με συγκεκριμένους στόχους προστασίας και σχέδια δράσης, ώστε να μπορεί κανείς να εκτιμήσει την αποτελεσματικότητά τους ως προς την προστασία του θαλάσσιου πλούτου. Με άλλα λόγια, είναι αντιφατικό να καμαρώνουμε ότι ένα μεγάλο ποσοστό των ελληνικών θαλασσών έχει ενταχθεί στο Δίκτυο Natura 2000 τη στιγμή που έχουμε αφήσει τις συγκεκριμένες θαλάσσιες περιοχές εκτεθειμένες σε κάθε είδους απειλή», δήλωσε ο Κωνσταντίνος Λιαρίκος, επικεφαλής περιβαλλοντικού προγράμματος, WWF Ελλάς.
Το 2020 είναι μία χρονιά ορόσημο, καθώς όλες οι χώρες του κόσμου θα κληθούν να λάβουν σημαντικές αποφάσεις για τη διατήρηση και αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και την ενίσχυση των οικοσυστημικών υπηρεσιών για έναν υγιή πλανήτη με οφέλη για όλους τους ανθρώπους. Το WWF Ελλάς επισημαίνει ότι αν η χώρα μας δεν θέλει να μείνει ουραγός στη διεθνή προσπάθεια που καταβάλλεται για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, θα πρέπει άμεσα να δημιουργήσει ένα συνεκτικό δίκτυο ΘΠΠ, να σχεδιάσει και να εφαρμόσει ολοκληρωμένα σχέδια διαχείρισης βασισμένα στην οικοσυστημική προσέγγιση και συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων.
Το παράδειγμα της Γυάρου ως ΘΠΠ
Αξίζει να σημειωθεί ότι από το 2013, με μια σειρά εταίρους και φορείς το WWF Ελλάς δουλεύει στην περιοχή της Γυάρου, με στόχο να δημιουργήσει μία πρότυπη ΘΠΠ με σεβασμό στις ανθρώπινες δραστηριότητες της περιοχής και το περιβάλλον. Η Γυάρος αποτελεί μέρος του δικτύου Natura 2000, αφού φιλοξενεί το 12% του παγκόσμιου πληθυσμού της Μεσογειακής φώκιας, καθώς και μοναδικούς θαλάσσιους οικοτόπους όπως ποσειδωνίες και τραγάνες. Για πρώτη φορά στη χώρα μας, τα διαχειριστικά μέτρα έχουν σχεδιαστεί από κοινού με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς (αλιείς, τοπική αυτοδιοίκηση, Πολιτεία, ερευνητικά ινστιτούτα, αναπτυξιακοί φορείς, πανεπιστήμια και ΜΚΟ), βάσει των αρχών της οικοσυστημικής προσέγγισης και της θαλάσσιας χωροταξίας, αποτελώντας ένα θετικό παράδειγμα για άλλες σημαντικές θαλάσσιες περιοχές στη Ελλάδα και τη Μεσόγειο. Ως αποτέλεσμα, τον Ιούλιο του 2019, η Γυάρος θεσμοθετήθηκε κι επίσημα από το ελληνικό κράτος ως Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή.
Mε όραμα μία «Νέα Συμφωνία για τη Φύση και τον Άνθρωπο»* που πρέπει να συναφθεί, το WWF καλεί τις κυβερνήσεις να θέσουν πιο φιλόδοξους στόχους προστασίας για τον παράκτιο και θαλάσσιο χώρο, εξασφαλίζοντας έτσι, ένα καλύτερο αύριο για όλους μας.
Το πλήρες κείμενο της έκθεσης του WWF μπορείτε να τη δείτε εδώ: http://www.wwf.gr/images/pdfs/Policy_brief_25112109.pdf
Πληροφορίες προς συντάκτες:
•Το πλήρες κείμενο της έκθεσης του WWF μπορείτε να τη δείτε εδώ: http://www.wwf.gr/images/pdfs/Policy_brief_25112109.pdf
•Συνοδευτικό κείμενο για τις ΘΠΠ στην Ελλάδα, infographic και φωτογραφίες, διαθέσιμα στο: https://we.tl/t-Swsv5ArU7u
•Ως Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή ορίζεται μια περιοχή χαρακτηρισμένη και αποτελεσματικά διαχειριζόμενη ώστε να προστατεύει τα θαλάσσια οικοσυστήματα, τις διεργασίες και λειτουργίες τους, τα είδη και τους οικοτόπους. Οι θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές μπορούν να συνεισφέρουν στην αποκατάσταση και την αναπλήρωση των φυσικών πόρων καθώς και στον κοινωνικό, οικονομικό και πολιτισμικό εμπλουτισμό (Reuchlin-Hugenholtz και McKenzie, 2015).
•Αν και το 9,68% της Μεσογείου έχει θεσμοθετηθεί ως ΘΠΠ, μόνο το 2,48% διαθέτει επαρκή σχέδια διαχείρισης. Σε ολόκληρη τη Μεσόγειο δε, μόλις το 0,03% απολαμβάνει καθεστώς απόλυτης προστασίας.
•Χώρες όπως η Κροατία, η Ιταλία, η Ελλάδα, η Σλοβενία και η Ισπανία, παρόλο που στα χαρτιά προστατεύουν ένα σημαντικό κομμάτι των υδάτων τους, στην πραγματικότητα δεν εφαρμόζουν αποτελεσματικά μέτρα προστασίας και διαχείρισης των θαλάσσιων ειδών και οικοτόπων. Άλλες χώρες, όπως η Αλβανία, το Μαρόκο και το Ισραήλ έχουν θεσπίσει πολύ λίγες ΘΠΠ, ενώ χώρες όπως η Αίγυπτος και η Τυνησία δεν έχουν κανένα σχέδιο διαχείρισης ή παρακολούθησης των μέτρων προστασίας στις περιοχές που έχουν θεσπίσει ως προστατευόμενες.
•Περισσότερα για τη «Νέα Συμφωνία για τη Φύση και τον Άνθρωπο»: https://updates.panda.org/we-need-a-new-deal-for-nature
Περισσότερες πληροφορίες για media:
Χρίστη Σωτηρίου, υπεύθυνη γραφείου τύπου & δημ. σχέσεων, WWF Ελλάς, τηλ. 210 3314893 (dir. 457), κιν. 6947880699, c.sotiriou@wwf.gr
Εστάλη στην ΟΔΥΣΣΕΙΑ, 30/11/2019 #ODUSSEIA #ODYSSEIA