Ο Ηρόδοτος δεν αναφέρεται σε Έχετλο, αλλά σε έναν άγνωστο πολεμιστή («Ἱστορίαι» 6.117.2-3):«Στην ίδια μάχη συνέβηκε ένα καταπληκτικό περιστατικό: ο αθηναίος Επίζηλος, γιος του Κουφαγόρα, που πολεμούσε ηρωικά εκεί που πάλευαν στήθος με στήθος, έχασε το φως του χωρίς να δεχτεί ούτε χτύπημα ούτε βέλος σε κανένα μέρος του σώματός του κι από τότε έμεινε σε όλη τη ζωή του τυφλός. [6.117.3] Άκουσα να διηγούνται για το πάθημά του: του φάνηκε να στέκεται αντίκρυ του ένας πελώριος οπλίτης, που η γενειάδα του σκέπαζε ολόκληρη την ασπίδα του· κι αυτό το φάντασμα προσπέρασε τον ίδιο και σκότωσε τον συμπολεμιστή του. Αυτή την ιστορία άκουσα πως διηγιόταν ο Επίζηλος».
Ο Παυσανίας στην «Ελλάδος Περιήγησης/Αττικά» (1.15.3) σημειώνει: «ἥρως τε Ἔχετλος καλούμενος». Παρακάτω δε (1.32.5) εξηγεί για αυτόν τον αγρότη με τα χωριάτικα ρούχα και τη λαβή αρότρου που συμμετείχε στη μάχη: «συνέβη δὲ ὡς λέγουσιν ἄνδρα ἐν τῇ μάχῃ παρεῖναι τὸ εἶδος καὶ τὴν σκευὴν ἄγροικον. Οὗτος τῶν βαρβάρων πολλοὺς καταφονεύσας ἀρότρῳ μετὰ τὸ ἔργον ἦν ἀφανής. ͗Ερομένοις δὲ Ἀθηναίοις ἄλλο μὲν ὁ θεὸς ἐς αὐτὸν ἔχρησεν οὐδέν, τιμᾶν δὲ Ἐχετλαῖον ἐκέλευσεν ἥρωα. Πεποίηται δὲ καὶ τρόπαιον λίθου λευκοῦ. Τοὺς δὲ Μήδους Ἀθηναῖοι μὲν θάψαι λέγουσιν ὡς πάντως ὅσιον ἀνθρώπου νεκρὸν γῇ κρύψαι, τάφον δὲ οὐδένα εὑρεῖν ἐδυνάμην. Οὔτε γὰρ χῶμα οὔτε ἄλλο σημεῖον ἦν ἰδεῖν, ἐς ὄρυγμα δὲ φέροντες σφᾶς ὡς τύχοιεν ἐσέβαλον». («… έτυχε να είναι παρών στη μάχη ένας άνδρας με παλαιική εμφάνιση κι ενδύματα. Σκοτώνοντας πολλούς από τους ξένους με την εχέτλη (δηλ. τη λαβή του αρότρου), εξαφανίστηκε μετά τη μάχη. Σαν ρώτησαν οι Αθηναίοι το μαντείο, ο θεός απλά τους έδωσε την εντολή να τιμήσουν τον Εχετλαίο ως ήρωα. Ανήγειραν και μνημείο μάλιστα με λευκό μάρμαρο…»).
Πράγματι, οι Αθηναίοι, ευγνώμονες προς αυτόν ώρισαν επίσημα την λατρεία του ως ήρωα. Ο ζωγράφος Παίνανος τον απεικόνισε σε τοιχογραφία της Ποικίλης Στοάς να μάχεται με τη λαβή του αρότρου κατά των Περσών. Όμοια δε, απεικονίσθηκε κι αργότερα σε τυρρηνικούς χάλκινους κιστούς.
Πηγή: Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, Ηρόδοτος, Παυσανίας
Ευρυδίκη Λειβαδά