Στην ομιλία της η Αφροδίτη Θεοπεφτάτου παρέθεσε ένα συνοπτικό χρονολόγιο με τις κατοχικές δυνάμεις που πέρασαν από τα Ιόνια Νησιά, ανέδειξε τη σύνδεση των Επτανήσων με τα ιδεολογικά κινήματα της υπόλοιπης Ευρώπης και το πώς αυτά λειτούργησαν ως γέφυρα με την οθωμανοκρατούμενη Ελλάδα, ενώ σημείωσε και τα φιλελεύθερα χαρακτηριστικά του κινήματος των Ριζοσπαστών. Παράλληλα σημείωσε τα ιδιαίτερα ιδεολογικά επιχειρήματα του εθνικού αυτού κινήματος των Επτανήσων, που μεταλαμπαδεύτηκαν και επηρέασαν τις κοινοβουλευτικές διαδικασίες από την Ένωση του 1864 μέχρι σήμερα.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο με την ομιλία της Αφροδίτης Θεοπεφτάτου.
Μπορείτε να δείτε το βίντεο της ομιλίας εδώ(η ομιλία της Βουλευτή στο 1:03:28) :
ΟΜΙΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΤΑΝΗΣΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Φέτος γιορτάζουμε τα 153 χρόνια από την Ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα. Τα Επτάνησα βρίσκονται στο σταυροδρόμι των διεθνών θαλασσίων οδών και γι αυτό το λόγο θεωρήθηκαν ιδεώδης στρατηγική βάση από τις Μεγάλες Δυνάμεις της Ευρώπης.
Από τον 13ο αιώνα τα Ιόνια Νησιά φραγκοκρατούνται, αφού αποτελούν ιδιοκτησίες οικογενειών φράγκων ευγενών, στη συνέχεια κατακτήθηκαν από τους Βενετούς, τους διαθέχθηκαν οι Γάλλοι δημοκρατικοί και μετά από μία σειρά ξένων κυριαρχιών στα νησιά, πέρασαν στη βρετανική κατοχή ή Αγγλική Προστασία.
Τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν στην Ευρώπη στις αρχές του 19ου αιώνα και κυρίως τα ιδεολογικά κινήματα που εμφανίστηκαν ως απότοκα του Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης και επέφεραν σημαντικότατες πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές στις χώρες της Δύσης, διαμόρφωσαν και τις αντίστοιχες συνθήκες στα Επτάνησα την εποχή αυτή. Και αυτό γιατί τα νησιά του Ιονίου, λόγω της γεωγραφικής τους θέσης και λόγω των ξενικών κυριαρχιών που εναλλάσσονταν σε αυτά επί 6 αιώνες επηρεάστηκαν απόλυτα από τις εξελίξεις στη Δύση και αποτέλεσαν φορέα μετάδοσης των ευρωπαϊκών ιδεών στον χώρο της οθωμανοκρατούμενης Ανατολής γενικότερα.
Οι συνθήκες αυτές που διαμορφώθηκαν σε γενικές γραμμές ήταν κοινές σε όλα τα Επτάνησα και χαρακτηρίζονταν από τις αγροληπτικές σχέσεις, την ενδυνάμωση της αστικής τάξης, τον ρόλο των διανοούμενων, την εξαθλίωση των λαϊκών στρωμάτων. Παρά ταύτα, στην Κεφαλονιά παρουσίαζαν κάποιες διαφοροποιήσεις, που οδήγησαν στην ανάπτυξη φιλελεύθερου κινήματος στο νησί ήδη από τη δεκαετία του 1830, η οποία και θα αποτελέσει πρόδρομο του ριζοσπαστικού κινήματος, που, όπως είναι ευρύτερα γνωστό, εμφανίστηκε και παγιώθηκε στη δεκαετία του 1840. Και αυτό διότι οι αγγλικές αρχές όχι μόνον δεν ενδιαφέρθηκαν να λύσουν τα έντονα κοινωνικά προβλήματα, αλλά με την τακτική τους τα συντηρούσαν, προκειμένου να μη διαταραχθεί η συγκεκριμένη κοινωνική ιεράρχηση, στην οποία στήριζαν τη δύναμη και την κυριαρχία τους.
Το εθνικό κίνημα που άρχισε να εμφανίζεται στα Ιόνια Νησιά τη δεκαετία 1830- 1840 οφείλει τον φιλελεύθερο χαρακτήρα του:
α) στην παιδεία που καλλιεργήθηκε από επτανήσιους λογίους οι οποίοι διαφύλαξαν τον πλούτο του ελληνικού πολιτισμού και διακήρυξαν την εθνική συνέχεια μέσω του Βυζαντίου
β) στην επίδραση των ιδεών του Διαφωτισμού
γ) στις διακηρύξεις των Γάλλων για τα ανθρώπινα και τα ατομικά δικαιώματα
δ) στις διαδεδομένες στην Επτάνησο ιδέες του Ρήγα Φεραίου για την επανάσταση των βαλκανικών λαών και
ε) στην επίδραση που άσκησαν στην σπουδάζουσα στη Δύση επτανησιακή νεολαία τα εθνικιστικά κινήματα που εκδηλώνονται στην Ευρώπη τη δεκαετία του 1830.
Ο επτανησιακός ριζοσπαστισμός είναι το εθνικό και δημοκρατικό κίνημα που αναπτύχθηκε στα Επτάνησα την περίοδο της Βρετανικής Προστασίας και οδήγησε στην Ένωσή τους με το ανεξάρτητο ελληνικό κράτος. Το κίνημα είχε διπλό προσανατολισμό: εθνικό – απελευθερωτικό και αστικό – δημοκρατικό. Στο πλαίσιό του ενώνονταν αστοί, τεχνίτες, αγρότες και μία μειοψηφία αριστοκρατών, που συσπειρώνονταν στον αγώνα αφενός για την Ένωση και αφετέρου για την πολιτική και κοινωνική ανεξαρτησία. Οι ιδέες του κινήματος γίνονταν ευρέως γνωστές από τις εφημερίδες που εξέδιδαν οι πρωτεργάτες του κινήματος και από τη δράση των ριζοσπαστικών πολιτικών λεσχών, που αναλάμβαναν και οργάνωναν τους εκλογικούς αγώνες για την εκλογή των ριζοσπαστών υποψηφίων στην Ιόνιο Βουλή.
16 Μαιου 1864: υπογράφθηκε η πράξη άρσης της Προστασίας και ορίστηκε η 21η Μαιου 1864 ως ημέρα αποχώρησης των βρετανικών στρατιωτικών δυνάμεων από τα νησιά.
Έτσι ολοκληρώθηκε η περίοδος της Βρετανικής Προστασίας στα Ιόνια Νησιά, τα οποία από τότε και στο εξής ακολουθούν την ιστορική πορεία και εξέλιξη του ελληνικού κράτους καθώς πλέον αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του.
Είναι αξιοσημείωτο γεγονός ότι πρωτεργάτες ηγετικά στελέχη του ριζοσπαστικού κινήματατος, όπως οι Κεφαλονίτες Ιωσήφ Μομφερράτος και Ηλίας Ζερβός Ιακωβάτος δεν ήταν ικανοποιημένοι από τον τρόπο με τον οποίο επιτεύχθηκε η Ένωση, καθώς θεωρούσαν ότι έπρεπε αυτή να αναγνωρισθεί ως επιβράβευση τόσο των πολιτικών όσο και των κοινωνικών τους αγώνων και όχι ώς επίτευγμα διπλωματικών ελιγμών και ταπεινωτικών συμφωνιών.
Πράγματι, το ελεύθερο ελληνικό κράτος χαιρέτισε την Ένωση των Επτανήσων με ενθουσιασμό καθώς αναμενόταν από τους πρώτους Επτανήσιους βουλευτές να φέρουν νέον αέρα, νέα ήθη στην κοινοβουλευτική ζωή της χώρας, μεταφέροντας στο ελληνικό κοινοβούλιο την πολύχρονη δική τους κοινοβουλευτική εμπειρία, όπως κι έγινε.
Ορισμένα από τα αιτήματα των ριζοσπαστών εκείνης της εποχής εκπληρώθηκαν, οι λαοί της Ευρώπης ζουν σήμερα σε δημοκρατικές και συντεταγμένες κοινωνίες, θωρακισμένες με εγγυήσεις προστασίας των ατομικών και πολιτικών τους δικαιωμάτων. Από την άλλη η ανησυχία τους για τα ζοφερά προβλήματα της εποχής μας παρέμεινε διορατική πρόβλεψη, ευφυής ανάγνωση της ιστορικής συνέχειας : πόλεμοι στη γειτονιά μας, φτώχια, ανεργία, μεταναστευτικά κύματα, ξενοφοβία.
Ως πολίτες της Ευρώπης οφείλουμε να διεκδικήσουμε περισσότερη δημοκρατία και αλληλεγγύη, με όχημα την ένωση των λαών και με σκοπό την ευημερία των κοινωνιών τους και σε οικουμενική κλίμακα ανάληψη πρωτοβουλιών για την παγκόσμια ειρήνη.
Αφροδίτη Θεοπεφτάτου – Βουλευτής Κεφαλλονιάς & Ιθάκης
Εστάλη στην ΟΔΥΣΣΕΙΑ, 16/5/2017