8 Μαρτίου σήμερα, η Ημέρα της Γυναίκας. Δεν πιστεύω σε τέτοιες ημέρες, γιατί η γυναίκα που ξέρει να πάρει τη ζωή στα χέρια της γιορτάζει κάθε μέρα. Ωστόσο, για όσες γυναίκες πιστεύουν σε τέτοιες μέρες και σε όσα εκστομίζονται από τα χείλη των ανδρών τέτοιες μέρες, αφιερώνω τις παρούσες αναρτήσεις στην πρώτη Ελληνίδα σπουδασμένη ζωγράφο, την Ελένη Μπούκουρη-Αλταμούρα (1821(;) – 1900). Έχοντας διακαή πόθο να σπουδάσει ζωγραφική, το 1848, ντύθηκε άντρας, πήρε κι ένα αντρικό όνομα και σπούδασε στη Σχολή των Ναζαρηνών στη Ρώμη. Όταν αργότερα ο σύζυγός της ο Ιταλöς Saverio Altamura την εγκατέλειψε, πήρε τα δύο μεγαλύτερα παιδιά της , αφήνοντας σ’ εκείνον το πιο μικρό και επέστρεψε στην Αθήνα, όπου εργάστηκε ισότιμα δίπλα στους άντρες συναδέλφους της , σε μια εποχή που η γυναίκα δεν εμφανιζόταν στη δημόσια σφαίρα. Γιος της ήταν ο γνωστός θαλασσογράφος , Ιωάννης Αλταμούρας (1852-1878). Μετά τον θάνατο των δύο παιδιών της απομονώθηκε και πέθανε ξεχασμένη στην ιδιαίτερην πατρίδα της, τις Σπέτσες. Η ζωή της είναι μυθιστορηματική.
Στην πρώτη φωτογραφία μια αυτοπροσωπογραφία της τη στιγμή που ζωγραφίζει με την περιβολή εργασίας των Ναζαρηνών. Στη δεύτερη, φωτογραφία της ίδιας ως σπουδαστής με το όνομα Ιωάννης Χρυσίνης. Και ο πίνακας και η φωτογραφία προέρχονται από ιδιωτική συλλογή στην Αθήνα. Περισσότερα βλ. στο άρθρο μου, ¨Ελένη Μπούκουρη-Αλταμούρα: Συμβολή στη μελέτη της ζωής και του έργου της”, στα Πρακτικά του 3ου Συνεδρίου Ιστορίας της Τέχνης, Θεσσαλονίκη, 2009, σ. 357-373.
Υ.Γ. Ντύθηκε η Ελένη άντρας, γιατί μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα δεν επιτρεπόταν στις γυναίκες να φοιτούν σε σχολές καλών τεχνών.
Δώρα Μαρκάτου