Ο Αναστάσιος Γιαννουλάτος, ο τότε επίσκοπος Ανδρούσης, ανέλαβε στις αρχές της δεκαετίας του ‘90 να αναστηλώσει την Εκκλησία της Αλβανίας, μετά τα «πέτρινα» χρόνια του Χότζα, που άφησαν τις εκκλησίες συντρίμμια και την Ορθοδοξία κουρνιασμένη βαθιά στην καρδιά, που δίσταζε να ανασάνει ελεύθερη.
Ο νέος Αρχιεπίσκοπος Τιράνων Δυρραχίου και Πάσης Αλβανίας Αναστάσιος έχει κάνει «αγροτικό» στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, στα βάθη της ζούγκλας, στη Αφρικανική Ήπειρο και στη δικτατορία, το 1973, φορτωμένος με τρόφιμα φορώντας το ράσο του και το σταυρό του, μετέφερε τρόφιμα στους φοιτητές της Νομικής.
Ο λόγος του ανθρώπινος, αιρετικός, καυστικός δεν προσεγγίζει τα κοινωνικά θέματα μόνο υπό το πρίσμα του Λόγου του Θεού αλλά με τη ρομφαία του λόγου του δεν διστάζει να καυτηριάσει τα κακώς κείμενα εκκλησιαστικών και πολιτικών ηγετών. Το συγγραφικό του έργο ευρύ. Έχει γράψει δεκάδες βιβλία θρησκευτικού περιεχομένου που δεν αφορούν μόνο την Ορθοδοξία και το Χριστιανισμό αλλά και για άλλες θρησκείες οπως το Ισλάμ, το Βουδισμό, τον Ινδουισμό, τις Αφρικανικές θρησκείες.
Ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και Πάσης Αλβανίας, Αναστάσιος, σε συνέντευξη που παραχώρησε στο CNN Greece, μιλά για τους πρόσφυγες –μετανάστες. Λυγίζει όταν αναφέρεται στις μανάδες που θηλάζουν τα παιδιά των μεταναστών, όταν φτάνουν στη χώρα μας. Μιλά όμως και έξω από τα δόντια για την τρομοκρατία, τους τζιχαντιστές και διερωτάται ποιος τους προμηθεύει με όπλα και ποιος αγοράζει το πετρέλαιό τους. Αναφέρεται, επίσης, στην οικονομική κρίση και στο ρόλο που διαδραμματίζει η Ευρωπαϊκής Ένωση.
«Η Ευρώπη έχει μία παράδοση που πρέπει να σεβαστεί. Θεμελιώθηκε στον Αρχαίο Ελληνικό Πολιτισμό, στο Ρωμαϊκό Δίκαιο και στη Χριστιανική Πίστη», λέει χαρακτηριστικά.
“Αυτό είναι το μεγαλείο της Ορθοδοξίας, όταν γυναίκες δεν διστάζουν να βυζάξουν τα παιδιά των πονεμένων ανθρώπων”
Για την αντιμετώπιση του προσφυγικού – μεταναστευτικού προβλήματος, ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος, αναφέρει ότι πρέπει να πρέπει να σεβαστούμε την ανθρώπινη δημιουργία. «Αυτή είναι η Ορθοδοξία τελικά, όταν βλέπω Ορθόδοξες γυναίκες, μεγάλες στην ηλικία, να μην διστάσουν να κάνουν το πιο τολμηρό να βυζάξουν τα παιδιά των πονεμένων αυτών που έρχονται».
Στην Κρήτη, μιλώντας σε ακροατήριο, στο οποίο υπήρχαν και επιφανείς Γερμανοί, τους ζήτησε να δείξουν σεβασμό στο, Ευρωπαϊκό Νότο και να μιλήσουν στην κοινωνία τους για το σεβασμό στον αντίπαλο και στον εχθρό. Τους διηγήθηκε, όπως λέει στο CNN Greece και ένα περιστατικό που δείχνει το μεγαλείο ψυχής της Ορθοδοξίας. «.. (τους είπα) Για μια ηλικιωμένη γυναίκα που πηγαίνει στο νεκροταφείο και ανάβει τα καντήλια για τους Γερμανούς που έχουν ταφεί στην Κρήτη. Και όταν τη ρώτησαν γιατί το κάνει αυτό εκείνη απάντησε: παιδάκι μου αυτοί δεν έχουν την μανούλα τους να τους ανάψει το καντήλι».
«Και τώρα με τους πρόσφυγες να κάνουμε το ίδιο», συνεχίσει ο κ. Αναστάσιος, «Να υψώσουμε τη φωνή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και να τους πούμε, κοιτάξτε δεν μπορείτε να μιλάτε για μία Ένωση αλληλεγγύης, όταν δείχνετε αυτή την περίεργη εγωκεντρική στάση για τον δικό σας τον τόπο».
Η Δύση δεν έχει προσέξει την αδικία και τη φτώχεια
Σε ερώτησή μας για το εάν η Δύση έχει ευθύνες για την έξαρση της τρομοκρατίας και εάν το φαινόμενο που μοιάζει σαν τη Λερναία Ύδρα έχει και θρησκευτικές προεκτάσεις απάντησε: «Θα σας πω κάτι προκλητικό. Έχω την εντύπωση ότι η Δύση δεν έχει προσέξει τί σημαίνει αδικία και τί σημαίνει ανέχεια και που μπορεί να οδηγήσει τους λαούς η φτώχεια».
Ο Προκαθήμενος της Εκκλησίας της Αλβανίας λέει ότι οι Ευρωπαίοι έχουν σνομπάρει το Χριστιανισμό, άφησαν ένα τεράστιο κενό, το οποίο εκμεταλλεύονται οι ερμηνευτές του Ισλάμ και εισάγουν άλλα στοιχεία.
Έχουμε παγκόσμιο ασύμμετρο πόλεμο
«Υπάρχουν ερμηνευτές του Ισλάμ που τονίζουν άλλες διαστάσεις. Είμαστε σε ένα σύνθετο παγκόσμιο πρόβλημα. Η τρομοκρατία δεν αντιμετωπίζεται με πυραύλους και αεροπλάνα μόνο είναι ένας ιδεολογικός πόλεμος . Δεν έχουμε συμφιλιωθεί ότι είμαστε ήδη σε έναν άλλο παγκόσμιο πόλεμο, ασύμμετρο που καμία από τις στρατιωτικές σχολές δεν τον είχε προβλέψει με ακτίβεια και δεν τον είχε αντιμετωπίσει επιτελικά. Όλοι αυτοί που βρίσκουν τα όπλα; Ποιός τους τα δίνει; Δεν είναι οι μεγάλες δυνάμεις, οι οποίες βγάζουν λεφτά; Όλοι αυτοί που αγοράζουν το πετρέλαιο που συντηρεί τους τζιχαντιστές από πού προέρχονται; Κάποτε πρέπει να έχουμε το θάρρος να έχουμε έναν αυτοέλεγχο και μια αυτοκριτική. Φταίνε όλες οι κοινωνίες… Εάν δεν αντιμετωπίσεις τη φτώχεια δεν αντιμετωπίζεις αυτές τις καταστάσεις. Η μεγαλύτερη βία είναι η ανέχεια”.
Χάσαμε την αγάπη στον ερωτισμό και το γνήσιο έρωτα στο sex
Παραφράζοντας τη φράση του Νομπελίστα Τόμας Έλιοτ «Πού είναι η σοφία που τη χάσαμε στη γνώση. Και πού είναι η γνώση που τη χάσαμε στην πληροφόρηση», περιγράφει τον ιδεολογικό απροσανατολισμό της σύγχρονης κοινωνίας.
«Που είναι η ελευθερία που τη χάσαμε στον φιλελευθερισμό. Που είναι ο γνήσιος φιλελευθερισμός που τον χάσαμε στην ιδιοτέλεια. Που είναι η αγάπη που την έχουμε χάσει στον ερωτισμό. Και που είναι ο γνήσιος έρωτας που τον έχουμε χάσει στο sex. Και για να μιλήσω και για εμάς τους θρησκευόμενους. Που είναι η πίστη που την έχουμε χάσει σε μια τυπική θρησκευτικότητα. Και που είναι η γνήσια θρησκευτικότητα που την έχουμε χάσει σε μια τυπολατρεία».
Λατρεύουμε την ελευθερία των αγορών
Σε ερώτηση του CNN Greece για την οικονομική κρίση ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας κ.Αναστάσιος απάντησε: «Μιλάμε για την ελευθερία του ανθρώπου και ουσιαστικά λατρεύουμε την ελευθερία των αγορών. Ανώνυμες ομάδες έχουν κάνει την οικονομία μια λογιστική αξία την οποία την χειρίζονται και από ελεύθερα πρόσωπα έχουμε καταντήσει να είμαστε υποψήφιοι υπόδουλοι σε συμφέροντα που δεν τα ξέρουμε, ανωνύμων. Όλα αυτά είναι μία κρίση ηθική. Μία κρίση αξιών».
Υπό διωγμόν ακόμη η Ορθόδοξη Εκκλησία
«Η κυβέρνηση δεν έχει επιστρέψει τους ιερούς τόπους που δήμευσε το κομμουνιστικό καθεστώς»
Στις αρχές της δεκαετίας του 90 τα χωριά στα Ελληνοαλβανικά σύνορα δεν είναι δρόμους, αλλά ούτε παροχή νερού και ρεύματος
«Η κατάσταση ήταν τραγική. Όλη η περιοχή ήταν διάσπαρτη με πολυβολεία. Εκείνοι που τα δημιούργησαν έστελναν το μήνυμα ότι υπάρχει φόβος. Είμαστε υπό απειλή. Και το έκαναν αυτό για να ελέγχουν το λαό. Έπρεπε να εκφράσουμε την αγάπη μας και τη συμπαράστασή μας σε αυτούς τους ανθρώπους. Δεν μπορούσα να πάω να κάνω το κήρυγμα και να έφευγα έτσι».
Η κυβέρνηση της Αλβανίας δεν έχει επιστρέψει ακόμη την περιουσία της Ορθόδοξης Εκκλησίας που δήμευσε το κομμουνιστικό καθεστώς. Την αποκάλυψη αυτή έκανε ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και Πάσης Αλβανίας Αναστάσιος μιλώντας στο CNN Greece.
Στο δεύτερο μέρος της αποκλειστικής συνέντευξής του, ο κ. Αναστάσιος μιλά για τα ερείπια που αντίκρισε μόλις ανέλαβε το πηδάλιο της Ορθόδοξης Εκκλησία της Αλβανίας, για τις παρεμβάσεις από τις γειτονικές Εκκλησίες που ήθελαν να δημιουργήσουν σε αυτή «μικρές φωλιές», όπως λέει χαρακτηριστικά, αλλά και για τον αγώνα που έκανε όχι μόνο για να αναστηλωθούν τα εκκλησιαστικά μνημεία αλλά και να δημιουργήσει δημόσια και κοινοφελή έργα.
«Ήταν μια εκκλησία εντελώς διαλυμένη…. Από το 1944 που ανέλαβε το κομμουνιστικό καθεστώς έγινε ο διωγμός που όλοι ξέρουμε στη Ρωσία και στις υπόλοιπες Βαλκανικές Χώρες. Από το 1967 όμως προχώρησαν σε κάτι πιο ολοκληρωτικό. Απαγόρευσαν με το Σύνταγμα οποιαδήποτε θρησκευτική έκφραση. Η Εκκλησία κατέρρευσε εντελώς», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος στο CNN Greece.
«Θυμάμαι», πρόσθεσε, «ότι εδώ στην Αθήνα είχαμε συμφιλιωθεί κάπως στην ιδέα ότι είχε σβήσει».
Η Αλβανική Κυβέρνηση δεν έχει επιστρέψει τους ιερούς τόπους που είχαν δημευθεί
Ρωτήσαμε τον Αρχιεπίσκοπο για την καταστροφή του ναού του Αγίου Αθανασίου, από την αλβανική κυβέρνηση. «Είναι μια από τις λεπτομέρειες», είπε χαρακτηριστικά, «Όχι πολύ ευχάριστη. Ακόμη η κυβέρνηση δεν έχει επιστρέψει τους ιερούς τόπους που δήμευσε το κομμουνιστικό καθεστώς». Διευκρίνισε ότι υπάρχουν μοναστήρια που ανήκουν στην Ορθόδοξη Εκκλησία και δεν έχουν επιστραφεί. Άλλωστε, όπως εξηγεί «το τι είναι ιερό και τι δεν είναι δεν είναι θέμα της πολιτικής εξουσίας να το προσδιορίσει».
Ο Αρχιεπίσκοπος υπογράμμισε ότι μέλη της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αλβανίας είναι περίπου το 22% του πληθυσμού της γειτονικής χώρας, ποσοστό που όπως εξηγεί δεν είναι ούτε η πλειοψηφία ούτε όμως και μια «νησίδα», αλλά ένα ζωντανό και παραγωγικό τμήμα της κοινωνίας. «…Πρέπει να προσέχουμε να έχουμε καλές σχέσεις με τις άλλες θρησκευτικές κοινότητες και να ακτινοβολούμε με την δική μας πίστη στην κοινωνία», λέει χαρακτηριστικά.
Ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας αποκαλύπτει στο CNN Greece, ότι μόλις εξελέγη αρχιεπίσκοπος, στις απομακρυσμένες περιοχές και τα χωριά, κυρίως στα ελληνοαλβανικά σύνορα, δεν υπήρχαν μόνο κατεστραμμένες εκκλησίες αλλά ούτε καν οδικό δίκτυο, παροχή νερού και ρεύματος. «Η κατάσταση ήταν τραγική. Όλη η περιοχή ήταν διάσπαρτη με πολυβολεία. Εκείνοι που τα δημιούργησαν έστελναν το μήνυμα ότι υπάρχει φόβος. Είμαστε υπό απειλή. Και το έκαναν αυτό για να ελέγχουν το λαό. Έπρεπε να εκφράσουμε την αγάπη μας και τη συμπαράστασή μας σε αυτούς τους ανθρώπους. Δεν μπορούσα να πάω να κάνω το κήρυγμα και να έφευγα έτσι».
«Η αγάπη που λέει η εκκλησία δεν είναι κάτι αόριστο. Εκφράζεται. Θα εκφραστεί στο σύνολο προς όλους», λέει χαρακτηριστικά ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος στο CNN Greece.
Φέρνει μάλιστα ως παράδειγμα τον τρόπο ανέγερσης του Καθεδρικού ναού των Τιράνων. Επάνω υπάρχει ναός και κάτω πολιτιστικό κέντρο.
«Αυτή η Εκκλησία δεν είναι μια κλειστή λέσχη για τους σεσωσμένους, αλλά μια ανοικτή κοινότητα των ανθρώπων και ένας ανοικτός πολιτισμός”.
Όπως επισημαίνει ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας, η Ορθόδοξη Εκκλησία δημιούργησε και ένα υπερσύγχρονο ιατρικό κέντρο που απευθύνεται σε όλους τους πολίτες, Ορθόδοξους και μη, το οποίο έχουν επισκεφθεί μέχρι σήμερα, περισσότεροι από 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι.
Επίσης, η Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας, δημιούργησε σχολεία, ΙΕΚ και ιδιωτικά πανεπιστήμια.
Αναδιοργανώθηκαν περίπου 460 ορθόδοξες ενορίες. Ανεγέρθηκαν εκ θεμελίων 150 νέοι ναοί, αναστυλώθηκαν 60 μοναστήρια και εκκλησίες. Επίσης, έχουν επισκευασθεί περισσότερα από 160 πολιτιστικά μνημεία και ναοί. Έχουν οικοδομηθεί, αγορασθεί και ανακαινισθεί, περισσότερα από 70 κτήρια, τα οποία στεγάζουν νηπιαγωγεία, σχολεία, νεανικά κέντρα, κέντρα υγείας, μητροπολιτικές έδρες, ξενώνες, εργαστήρια, συσσίτια για τους πτωχούς. Συνολικά η Ορθόδοξη Εκκλησία πρόσθεσε στο οικοδομικό δυναμικό της περίπου 450 κτίρια.
Κάτια Τσιμπλάκη , CNN Greece
Εστάλη στην ΟΔΥΣΣΕΙΑ, 18/2/2017μ Β. Λορεντζάτος