«Με αυτές τις σκέψεις στο πίσω μέρος του μυαλού μας παρουσιάζουμε δέκα επικίνδυνες πολιτικές καταστάσεις για φέτος σύμφωνα με την εταιρεία αναλύσεων πολιτικού ρίσκου Eurasia Group,» γράφει στο ΤΙΜΕ ο Ίαν Μπρέμερ, πρόεδρος της εταιρείας και συντάκτης στο περιοδικό.
1. Η απρόβλεπτη Αμερική
Η μοναδική υπερδύναμη ήταν κάποτε το δυνατό χαρτί που προξενούσε τον φόβο και επέβαλλε συμβιβασμούς και απέτρεπε τις συγκρούσεις. Τώρα είναι μπαλαντέρ, γιατί αντί να δημιουργεί πολιτικές σχεδιασμένες να τονώσουν τη διεθνή σταθερότητα, ο Πρόεδρος Τραμπ θα χρησιμοποιήσει τη δύναμη των ΗΠΑ για να προωθήσει αλόγιστα τα συμφέροντα των ΗΠΑ με λίγο ενδιαφέρον για τις γενικότερες επιπτώσεις. Ο Τραμπ δεν είναι απομονωτιστής. Είναι μονόπλευρος. Να περιμένουμε μια πιο γερακίσια – και πολύ λιγότερο προβλέψιμη – αμερικάνικη εξωτερική πολιτική. Οι σύμμαχοι στην Ευρώπη και την Ασία θα αναδιπλωθούν. Αντίπαλοι όπως η Κίνα και ακόμη και η Ρωσία θα δοκιμάσουν τις δυνάμεις τους. Οι θεσμοί που έχουν εισαγάγει οι ΗΠΑ θα χάσουν πολύ από το διεθνές τους κύρος.
2. Η υπερβολική αντίδραση της Κίνας
Η μετάβαση της ηγεσίας στην Κίνα θα δημιουργήσει κινδύνους πολύ πέρα από τα σύνορα της χώρας. Η ανάγκη να διατηρηθεί ο έλεγχος της μετάβασης πριν το Συνέδριο του Κόμματος το φθινόπωρο θα εντείνει τον κίνδυνο λαθών στην οικονομική πολιτική που μπορεί να τρομάξουν τους διεθνείς επενδυτές και τις αγορές. Επιπλέον, ο Πρόεδρος Ζι Ζινπίνγκ γνωρίζει ότι είναι επικίνδυνοι καιροί για να φανεί αδύναμος και αναποφασιστικός. Προκλήσεις από τον Τραμπ και το πλήθος των χωρών που μπορούν αποτελέσουν θέατρο αμερικανο-κινεζικών εντάσεων – Βόρεια Κορέα, Ταϊβάν, Χονγκ Κονγκ, οι θάλασσες της Ανατολικής και Νότιας Κίνας – καθιστούν το 2017 επικίνδυνο για την Κίνα και όσους βασίζονται πάνω της για ανάπτυξη και σταθερότητα.
3. Το κενό εξουσίας στην Ευρώπη
Η ισχυρή ηγεσία από την Άνγκελα Μέρκελ αποδείχθηκε υψίστου σημασίας για την ικανότητα της Ευρώπης να χειριστεί τις κρίσεις τα τελευταία χρόνια. Η Ευρώπη θα αντιμετωπίσει περισσότερες προκλήσεις το 2017 – εκλογές στη Γαλλία, δημοσιονομικά στην Ελλάδα, διαπραγματεύσεις για το Μπρέξιτ και εύθραυστες σχέσεις με Ρωσία και Τουρκία. Δυστυχώς, μολονότι η Μέρκελ είναι πιθανόν να ξανακερδίσει τις εκλογές για την Καγκελαρία το 2017, θα αναδυθεί αποδυναμωμένη. Αυτό θα αφήσει την Ευρώπη χωρίς δυνατό ηγέτη σε μια περίοδο που οι δυνατοί ηγέτες είναι απαραίτητοι.
4. Η παύση στην οικονομική πρόοδο
Μην περιμένουμε καμιά εκτίναξη στις αναγκαίες οικονομικές μεταρρυθμίσεις το 2017. Κάποιοι ηγέτες, όπως ο Μόντι της Ινδίας και o Πένια Νιέτο του Μεξικού, έχουν πετύχει όσα μπορούσαν μέχρι τώρα. Στη Γαλλία και τη Γερμανία, οι μεταρρυθμίσεις θα περιμένουν μέχρι τις ερχόμενες εκλογές και η Κίνα αντιμετωπίζει το φθινόπωρο μια μετάβαση εξουσίας που απειλεί να την καταπιεί. Ο Ερντογάν στην Τουρκία, η Μέι στη Βρετανία, ο Ζούμα στη Νότια Αφρική είναι πλήρως απορροφημένοι με τις εγχώριες πολιτικές προκλήσεις. Στη Βραζιλία, τη Νιγηρία και τη Σαουδική Αραβία σχέδια θα προχωρήσουν, αλλά δεν θα επαρκέσουν.
5. Η τεχνολογία που αποσταθεροποιεί τη Μέση Ανατολή
Κάθε χρόνο οι κυβερνήσεις στη Μέση Ανατολή χάνουν όλο και περισσότερη από τη νομιμότητά τους. Η τεχνολογική αλλαγή αποδυναμώνει περισσότερο την ήδη διασπασμένη περιοχή. Οι κίνδυνοι βρίσκονται τόσο στην κορυφή, όσο και στη βάση. Η επανάσταση στην παραγωγή ενέργειας υπονομεύει τη σταθερότητα των κρατών που βασίζονται κυρίως στα κρατικά έσοδα από το πετρέλαιο και το υγραέριο. Η αυτοματοποίηση της εργασίας θα καταστήσει ακόμα δυσκολότερη τη δημιουργία θέσεων εργασίας για τις μάζες των νέων. Νέες τεχνολογίες στην επικοινωνία ενισχύουν τη δυνατότητα των αγριεμένων πολιτών να βρουν ομοϊδεάτες και να οργανωθούν. Οι διαμάχες στον κυβερνοχώρο μετατοπίζουν ακόμη περισσότερο την ευαίσθητη ισορροπία δυνάμεων. Τέλος, «η επιβεβλημένη διαφάνεια» (Wikilleaks κ.λπ.) μπορεί να αποβεί μοιραία για τα σαθρά αυταρχικά καθεστώτα.
6. Η πολιτική που μπερδεύεται με τις κεντρικές τράπεζες
Οι δυτικές κεντρικές τράπεζες είναι όλο και περισσότερο ευάλωτες στις ίδιες πολιτικές πιέσεις που διαστρεβλώνουν τις οικονομίες σε αναπτυσσόμενες χώρες. Το 2017, υπάρχει κίνδυνος ο Τραμπ να χρησιμοποιήσει τη FED ως πολιτικό αποδιοπομπαίο τράγο ασκώντας νέες πιέσεις στις μελλοντικές αποφάσεις της FED. Μπορεί τελικά να χρησιμοποιήσει την αποχώρηση της Τζάνετ Γιέλεν – η θητεία της τελειώνει τον Φεβρουάριο του 2018 – για να την αντικαταστήσει με προσωπικό φίλο, υποβαθμίζοντας τη φερεγγυότητα της Ομοσπονδιακής Τράπεζας για χρόνια. Αυτό δεν είναι πρόβλημα μόνο των ΗΠΑ. Η Βρετανίδα Πρωθυπουργός Τερέζα Μέι, κατηγόρησε την Τράπεζα της Αγγλίας για πολιτικές χαμηλών επιτοκίων που αυξήσαν την εισοδηματική ανισότητα. Στη Γερμανία, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ισχυρίστηκε ότι τα χαμηλά επιτόκια μείωσαν τα κίνητρα των περιφερειακών ευρωπαϊκών χωρών να προβούν σε μεταρρυθμίσεις.
7. Ο Λευκός Οίκος ενάντια στην Silicon Valley
Ο Πρόεδρος Τραμπ και ο τεχνολογικός τομέας δεν έχουν πολλά κοινά. Ο Τραμπ θέλει ασφάλεια και έλεγχο. Οι εταιρείες υψηλής τεχνολογίας θέλουν ελευθερία και διακριτικότητα για τους πελάτες τους. Ο Τραμπ θέλει θέσεις εργασίας. Οι εταιρείες θέλουν να εντείνουν την αυτοματοποίηση. Οι δύο πλευρές διαφέρουν ουσιαστικά στην επένδυση στην επιστήμη. Το 2017μ θα υπάρχουν πολλά ανοιχτά μέτωπα ανάμεσα στον Τραμπ και τους γίγαντες της Σίλικον Βάλλεϋ.
8. Η συνεχιζόμενη καταστολή στην Τουρκία
Ο Πρόεδρος Ερντογάν συνεχίζει να χρησιμοποιεί μια συνεχιζόμενη κατάσταση εκτάκτου ανάγκης για να παίρνει τον έλεγχο των καθημερινών υποθέσεων και εντείνει τον έλεγχό του πάνω στη δικαιοσύνη, τη γραφειοκρατία, τα ΜΜΕ, ακόμα και στις επιχειρήσεις μέσω κυμάτων συλλήψεων και εκκαθαριστικών επιχειρήσεων. Το 2017, είναι πιθανόν να χρησιμοποιήσει δημοψήφισμα για να επισημοποιήσει τις εξουσίες του και αυτό θα επιδεινώσει τα οικονομικά προβλήματα της χώρας και τις σχέσεις του με την Ευρώπη και τους γείτονες του, που χειροτερεύουν. Είναι ένας απρόβλεπτος παίκτης σε μια απρόβλεπτη περιοχή.
9. Η Βόρεια Κορέα που κουνάει το σπαθί της
Είναι δύσκολο να γνωρίζουμε ακριβώς πότε η Βόρεια Κορέα θα αποκτήσει βαλλιστική ικανότητα που θα θέτει σε σαφή και άμεσο κίνδυνο τις ΗΠΑ, αλλά φαίνεται να πλησιάζει στη γραμμή του τερματισμού. Ο Κιμ Γιονγκ Ουν είπε στην πρωτοχρονιάτικη εξαγγελία του ότι οι προετοιμασίες για την εκτόξευση διηπειρωτικού βαλλιστικού πυραύλου «έχουν φτάσει στο τελικό στάδιο» – μολονότι, όπως πάντα, με τη Βόρεια Κορέα αυτοί οι ισχυρισμοί δεν έχουν επιβεβαιωθεί. Σε μια περίοδο που οι σχέσεις ΗΠΑ- Κίνας χειροτερεύουν – και θα είναι αυτές οι δύο χώρες που θα πρέπει να αντιμετωπίσουν πυρηνικά κατάλοιπα – μια επιθετική Βόρεια Κορέα είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο πεδίο συγκρούσεων.
10. Η Νότια Αφρική που αγκομαχά
Ο εξαιρετικά μη δημοφιλής Πρόεδρος Τζέικομπ Ζούμα, στον οποίο επιρρίπτονται κατηγορίες για διαφθορά, φοβάται να περάσει την εξουσία σε κάποιον που δεν εμπιστεύεται. Οι εσωτερικές διαμάχες που προκύπτουν για τη διαδοχή εμποδίζουν κάθε προσπάθεια για αναγκαίες οικονομικές μεταρρυθμίσεις στη χώρα και περιορίζουν την ικανότητα της Νότιας Αφρικής να προσφέρει την αναγκαία ηγεσία για τη σταθεροποίηση έκρυθμων καταστάσεων στις γειτονικές χώρες.
Εστάλη στην ΟΔΥΣΣΕΙΑ, 5.1.2017