ὑπῆρχον εἰς τάς ἀρχαίας Ἀθήνας αὐστηρόταται ποιναί διά τούς παρανομοῦντας σιτεμπόρους, οἳτινες ἐδημιούργουν τεχνητήν ἒλλειψιν τοῦ προϊόντος πρός αὒξησιν τῆς τιμῆς του καί κερδοσκοπίαν, ἐν τούτοις οἱ σιτέμποροι πλειστάκις ἒπαιρνον τό ῥίσκον θησαυρίζοντες εἰς βάρος τοῦ λαοῦ. Σημειωτέον συμφώνως πρός τήν ὑπάρχουσαν τότε πολύ αὐστηράν νομοθεσίαν οἱ δικασταί ἠδύναντο νά ἐπιβάλωσι τήν ποινήν τοῦ θανάτου εἰς τούς παρανομοῦντας.
Κατά τόν Λυσίαν οἱ σιτοπῶλαι ἐνείργουν οὓτω, «διότι τό συμφέρον των εἶναι ἀντίθετον μέ τῶν ὑπολοίπων (πολιτῶν) καί τότε κερδίζουσι περισσότερα, ὃταν, ἀφοῦ ἀναγγελθῇ εἰς τήν πόλιν κάποια συμφορά, πωλοῦσιν αὐτοί τό σιτάρι ἀκριβώτερα. Μέ τόσην μάλιστα εὐχαρίστησιν παρακολουθοῦσι τάς συμφοράς σας (τῶν πολιτῶν), ὣστε ἂλλας μέν πληροφοροῦνται πρίν ἀπό τούς ὑπολοίπους, ἂλλας δέ πλάθουσιν οἱ ἲδιοι».
(Ἀρχαῖον κείμενον: «Τἀναντία γάρ αὐτοῖς καί τοῖς ἂλλοις συμφέρει τότε γάρ πλεῖστα κερδαίνουσιν, ὃταν κακοῦ τινός ἀναγγελθέντος τῇ πόλει τίμιον τόν σῖτον πωλῶσιν. Οὓτω δ’ ἂσμενον τάς συμφοράς τάς ὑμετέρας ὁρῶσιν, ὣστε τάς μέν πρότεροι τῶν ἂλλων πυνθάνονται, τάς δ’ αὐτούς λογοποιοῦσιν»).
Ἀναλύων ὁ ῥήτωρ Λυσίας τόν τρόπον ἐργασίας τῶν μαυραγοριτῶν ἀναφέρει: «Ὃταν συμβαίνῃ νά ἒχητε μεγάλην ἀνάγκην διά σιτάρι, τοῦτοι τό ἁρπάζουν καί ἀρνοῦνται νά τό πωλήσωσιν, ὣστε νά μήν ἀντιδικῶμεν διά τήν τιμήν, ἀλλά νά τούς εὐγνωμονῶμεν, ὃταν φεύγωμεν ἒχοντες ἀγοράσει σέ οἱανδήποτε τιμήν• ἒτσι μερικάς φοράς, ἐνᾧ ἒχομεν εἰρήνην, πολιορκούμεθα ἀπό τούτους».
(Ἀρχαῖον κείμενον: «Ὃταν γάρ μάλιστα σίτου τυγχάνητε δεόμενοι, συναρπάζουσιν οὗτοι καί οὐκ ἐθέλουσι πωλεῖν, ἳνα μή περί τῆς τιμῆς διαφερώμεθα, ἀλλ’ ἀγαθῶμεν ἐάν ὁποσουτινοσοῦν πριάμενοι παρ’ αὐτῶν ἀπέλθωμεν. Ὣστ’ ἐνίοτε εἰρήνης οὒσης ὑπό τούτων πολιορκούμεθα»).
Ἀπευθυνόμενος ὁ Λυσίας πρός τούς δικαστάς τούς προτρέπει ἂνευ δισταγμοῦ νά τούς καταδικάσωσι. Διότι γνωρίζουσι καλῶς αὐτοί οἱ σιτέμποροι διά τήν αὐστηροτάτην νομοθεσίαν, ἣτις ὑπάρχει διά τήν μαύρην ἀγοράν: «Ἀναλογισθῆτε, ἂνδρες δικασταί, πῶς ἀπό τό ἐπάγγελμα τοῦτο (τῆς πωλήσεως τῶν σιτηρῶν εἰς ηὐξημένας τιμάς, ἢτοι τόν μαυραγοριτισμόν) πολλοί ἀγωνίζονται εἰς τά δικαστήρια διά τήν ζωήν των• καί (νά ἐνθυμῆσθε) πῶς κερδίζουν τόσα ἀπό αὐτό, ὣστε προτιμοῦν νά κινδυνεύῃ κάθε ἡμέραν ἡ ζωή των, παρά νά σταματήσουν νά κερδοσκοποῦν εἰς βάρος σας (καί τῶν πολιτῶν)».
(Ἀρχαῖον κείμενον: «Ἐνθυμεῖσθε δέ, ὦ ἂνδρες δικασταί, ὃτι ἐκ ταύτης τῆς τέχνης πλεῖστοι περί τοῦ σώματός εἰσιν ἠγωνισμένοι• καί οὓτω μεγάλα ἐξ αὐτῆς ὠφελοῦναι, ὢστε μᾶλλον αἱροῦνται καθ’ ἑκάστην ἡμέραν περί τῆς ψυχῆς κινδυνεύειν ἢ παύεσθαι παρ’ ὑμῶν ἀδίκως κερδαίνοντες»).
Λάμπης Γ. Κωνσταντινίδης
Εστάλη στην ΟΔΥΣΣΕΙΑ, 8.9.2016