Πρέπει να σημειωθεί ότι ξεκίνησε με την δημιουργία των εδρών της Νομικής και της Ιατρικής, οι οποίες εστίαζαν στην έρευνα και την διδασκαλία της Αριστοτελικής Φιλοσοφίας. Υπήρχε επίσης η έδρα Θεολογίας, με καθηγητές που γνώριζαν την ελληνική γλώσσα και πιθανότατα να τη χρησιμοποιούσαν ως εργαλείο για τη μετάφραση, προβαίνοντας με αυτόν τον τρόπο, σε ένα είδος εισαγωγής στη διδασκαλία της γλώσσας αυτής.
Την ίδια εποχή, το Ισπανικό Θρησκευτικό Θέατρο, στα πλαίσια του ευαγγελισμού των αυτοχθόνων, συνήθιζε να προβάλλει μορφές της ελληνικής μυθολογίας προσαρμοσμένες κατάλληλα έτσι ώστε να εξυπηρετούν θρησκευτικούς σκοπούς. Όπως, π.χ., τη μορφή του Προμηθέα εις τρόπον ώστε να παραπέμπει στον Χριστό, καθώς και άλλες, όπως τον Ιάσονα και την Αργοναυτική εκστρατεία, με διάφορες παραλλαγές.
Αυτή είναι, ουσιαστικά, η αφετηρία της διάδοσης του Ελληνικού Πολιτισμού στο Μεξικό, από τα μέσα ήδη του 16ου αιώνα.
Τρεις αιώνες αργότερα, το 1867, επί προεδρίας του Benito Juárez και με πρωτοβουλία του, ιδρύεται το Εθνικό Λύκειο, εμπνεόμενο από τις ιδέες του Διαφωτισμού και του Θετικισμού, βάσει των οποίων κρίθηκε αναγκαία η εισαγωγή της διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών και των λατινικών στο ακαδημαϊκό του πρόγραμμα. Σημαντικό είναι, επίσης, να αναφερθεί ότι το Εθνικό Λύκειο υπάγεται, από τότε, στο Πανεπιστήμιό μας. Όσον αφορά δε τις πτυχιακές σπουδές, την ίδια εποχή ιδρύεται η Σχολή Ανωτάτων Σπουδών, ειδικά για τις ανθρωπιστικές επιστήμες, λαμβάνοντας ως πρότυπο τη Σορβόννη.
Μετά από δύο χρόνια, το 1869, εντάσσεται στο ακαδημαϊκό πρόγραμμα του Παν/μίου το μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών. Και λίγα χρόνια μετά, το 1880, ο τότε Υπουργός Παιδείας, ο Χούστο Σιέρρα, ένας από τους μεγαλύτερους πνευματικούς άνδρες του Μεξικού, δημοσιεύει το βιβλίο του Περίληψη της Ιστορίας της Αρχαιότητας και το συμπεριλαμβάνει στα μέσα για την διδασκαλία της ελληνικής παιδείας στο Λύκειο. Το 1924, ο Χοσέ Βασκονσέλος, Πρύτανης του UNAM, στη Σχολή Ανωτάτων Σπουδών -η οποία λίγα χρόνια αργότερα θα ήταν πλέον η σημερινή Σχολή Φιλοσοφίας και Γραμμάτων- εισήγαγε μία διετή σειρά μαθημάτων αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας καθώς και μια άλλη, λατινικής λογοτεχνίας, με 190 ώρες την κάθε μία, με σκοπό να προετοιμαστούν οι μέλλοντες καθηγητές ετυμολογίας για το Λύκειο.
Το επίσημο όνομα του Βασιλικού και Αρχιερατικού Παν/μιο Μεξικού έχει πλέον αλλάξει κι έχει γίνει Εθνικό Πανεπιστήμιο και το 1910, με πρωτοβουλία του Χοσέ Βασκονσέλος και, παρ’ όλες τις δυσκολίες της ιστορικής περιόδου της Μεξικανικής Επανάστασης, έχει αποκτήσει την αυτονομία του, λαμβάνοντας επισήμως το όνομα του Εθνικού Αυτόνομου Παν/μίου του Μεξικού.
Στο Μεξικό, παράλληλα προς την πανεπιστημιακή και ακαδημαϊκή ζωή, έχουν υπάρξει και διάφορες ομάδες διανοουμένων που ασχολήθηκαν με τον κλασικό κόσμο. Από αυτές, η πιο σημαντική ήταν το Αθήναιον της Νεότητος (Ateneo de la Juventud), στο οποίο ανήκε και ο ίδιος ο Χοσέ Βασκονσέλος αλλά και άλλοι πολλοί και μεγάλοι, όπως ο Αλφόνσο Ρέγιες, κορυφαία μορφή σε ό,τι αφορά τη διάδοση της ελληνικής παιδείας, με 10 τόμους αφιερωμένους στην Ελλάδα -από τους 26 συνολικά που αποτελούν τα άπαντά του. Έγραψε και μία τραγωδία, εμπνεόμενη από την Ιφιγένεια εν Ταύροις του Ευρυπίδη, την Ifigenia Cruel, και πραγματοποίησε τη μετάφραση των πρώτων 10 ωδών της Ιλιάδος του Ομήρου. Όλα τα μέλη του Αθήναιου έχουν εν γένει ασχοληθεί με την μελέτη και τη δημοσίευση βιβλίων με τα οποία χάραξαν έναν ευρύ δρόμο για την διάδοση του ελληνικού πολιτισμού, με μεγάλη απήχηση στην κατώτερη και μέση εκπαίδευση.
Έτσι, το 1932, ξεκίνησαν επισήμως τα μαθήματα των Αρχαίων Ελληνικών στα πλαίσια των φιλολογικών σπουδών -κλασικών και ισπανικών- εκείνος δε που ανέλαβε να διδάξει το μάθημα ήταν ένας λογιότατος Έλληνας από τη Σμύρνη, απόφοιτος της Σχολής των Φαναριωτών της Κωνσταντινούπολης, ο Δημήτριος Φράγκος, ο οποίος έγινε αργότερα ομότιμος καθηγητής. Ο κύριος Φράγκος συνέγραψε την πρώτη -για το Μεξικό- γραμματική της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, βασικό και απαραίτητο βιβλίο για πολλές γενεές (της δικής μου μη εξαιρουμένης). Μετέφρασε και σχολίασε την Κύρου Παιδεία του Ξενοφώντος, καθώς και διάφορες τραγωδίες, όπως είναι η Αντιγόνη του Σοφοκλή. Συνέγραψε επίσης, μεταξύ άλλων, και μια ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων με ανέκδοτα από την αρχαιότητα, που δεν υπάρχουν σε κανένα άλλο βιβλίο, και που το καθιστούν ένα ξεχωριστό και πολύ διασκεδαστικό κείμενο, πέρα από την παιδευτική του αξία. Ένα βιβλίο που αντανακλά τον γεμάτο ζωντάνια τρόπο διδασκαλίας του συγγραφέα του.
Ας αφήσουμε όμως την ιστορία για να ασχοληθούμε με την σημερινή πραγματικότητα της ελληνικής παιδείας και, ειδικότερα, της ελληνικής γλώσσας.
Σήμερα το UNAM είναι, πολύ πιθανόν, το μεγαλύτερο Πανεπιστήμιο του κόσμου, με 380.000 φοιτητές και 46.750 καθηγητές σε 2.555.764 τετραγωνικά μέτρα στεγασμένων χώρων. Και είναι, αναμφισβήτητα, το καλύτερο όλης της Λατινικής Αμερικής.
Στη Σχολή Φιλοσοφίας και Γραμμάτων υπολογίζεται ότι φοιτούν σήμερα γύρω στους 600 φοιτητές στο Φιλοσοφικό Τμήμα και 480 στο Κλασικό. Πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχουν προοπτικές για τους απόφοιτους του κλασικού τμήματος.
Για να το κατανοήσουμε, θα πρέπει να επισημάνουμε ότι στη μέση εκπαίδευση λειτουργούν παράλληλα δύο εκπαιδευτικά μοντέλα: το προαναφερθέν Εθνικό Λύκειο, με το παραδοσιακό και συμβατικό πρόγραμμα σπουδών, και το Κολέγιο Θετικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών (Colegio de Ciencias y humanidades), που καθιερώθηκε πολύ αργότερα, το 1971, έχοντας προταθεί από το UΝΑΜ, με στόχο να προσφέρει και μια άλλη επιλογή στους μέλλοντες φοιτητές, χάρη σε ένα πιο ενεργό και δραστήριο εκπαιδευτικό σύστημα (educación activa).
Σήμερα, το Εθνικό Λύκειο διαθέτει 9 σχολεία σε διάφορες περιοχές της Πόλης του Μεξικού, με ένα σύνολο 54.000 μαθητών, από τους οποίους 600 είναι εγγεγραμμένοι στο μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών, ενώ το Κολέγιο Θετικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών έχει 5 σχολεία όπου διδάσκονται τα Αρχαία Ελληνικά (με εγγεγραμμένους 1.733 μαθητές).
Επί πολλά χρόνια, μόνον στην Πόλη του Μεξικού παρέχονταν μαθήματα αρχαίας ελληνικής γλώσσας, τώρα όμως που ιδρύθηκε η Εθνική Σχολή Ανωτάτων Σπουδών του UNAM στην πόλη της Μορέλια, στην Πολιτεία της Michoacán, ενώ δημιουργήθηκε ενός καινούριος τομέας σπουδών με τον αντίστοιχο πανεπιστημιακό τίτλο, η «Διαπολιτισμιακή λογοτεχνία», στην οποία συνυπάρχουν και συνδυάζονται οι κλασικές γλώσσες μαζί με τις τοπικές όπως η purepecha, ανοίγοντας νέους ορίζοντες για την ελληνική παιδεία στην χώρα μας.
Οι απόφοιτοι όλων αυτών των σπουδών μπορούν να έχουν βασικά τρεις επιλογές, μέσα από το ίδιο Πανεπιστήμιο, σε ό,τι αφορά τη μελλοντκή τους σταδιοδρομία:
α) την διδασκαλία στην μέση εκπαίδευση, γιατί το UΝΑΜ είναι η Ανώτατη και Επίσημη Αρχή που σχεδιάζει, ελέγχει κι εφαρμόζει τα εκπαιδευτικά προγράμματα στα Λύκεια της Πόλης τους Μεξικού -και μιλάμε για μια πόλη 22 εκατομμυρίων- τόσο δημόσια όσο και ιδιωτικά, ενώ στο πρόγραμμα σπουδών ξεχωρίζει το μάθημα της ετυμολογίας της ισπανικής γλώσσας, στο οποίο διδάσκονται οι ελληνικές και οι λατινικές ρίζες της γλώσσας, δηλαδή. Ο αριθμός των μαθητών ανέρχεται, υπολογίζοντας μόνον τα δημόσια λύκεια, σε περισσότερους από 120.000 μαθητές.
Σημαντικό είναι επίσης το ότι στο Λύκειο υπάρχει η δέσμη των κλασσικών σπουδών, όπου διδάσκονται τα αρχαία ελληνικά και τα λατινικά, και είναι μία επιπλέον πόρτα ανοιχτή.
Όσοι επιλέγουν να διδάξουν στο Κλασικό τμήμα, θα έχουν λιγότερες δυνατότητες γιατί οι έδρες είναι περιζήτητες και τα προαπαιτούμενα είναι πολλά και υψηλού επιπέδου. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι είναι αδύνατο, η επιτυχία εξαρτάται από την επιμονή τους να συμμετάσχουν και να περάσουν επιτυχώς τις διάφορες φάσεις των εξετάσεων.
β) Αυτοί που επιθυμούν την έρευνα και την μετάφραση αρχαίων κειμένων ως επάγγελμα, μπορούν να κάνουν αίτηση στο Κέντρο Κλασικών Σπουδών και να έχουν κάποιες ελπίδες, παρά το γεγονός είναι σπάνιες οι θέσεις. Το Κέντρο αυτό ανήκει στο Ινστιτούτου Φιλολογικών Ερευνών, το οποίο ιδρύθηκε το 1973, από έναν κλασικό φιλόλογο και ποιητή, τον Rubén Bonifaz Nuño, ο οποίος πίστευε ότι έπρεπε να υπάρχει ένας ανεξάρτητος χώρος μέσα στο Παν/μιο για την έρευνα, διάδοση και μετάφραση των κλασικών κειμένων, καθώς επίσης και για τη δημοσίευση αυτών. Στο Ινστιτούτο αυτό λοιπόν, λαμβάνουν χώρα συνέδρια, σεμινάρια, ημερίδες, εργαστήρια, διαλέξεις και ομιλίες, στις οποίες, τις περισσότερες, φορές είναι παρούσα η Ελλάδα. Εδώ πραγματοποιούνται σπουδαίες εκδόσεις βιβλίων όπως η BIBLIOTHECA SCRIPTORUM GRAECORUM ET ROMANORUM MEXICANA, το περιοδικό Nova Tellus και διάφορα άλλα περιοδικά, τα οποία είναι διεθνώς αναγνωρισμένα.
γ) Τρίτη, αν και όχι τελευταία ως προς τη σημασία, επιλογή τους είναι να ασχοληθούν με τη νέα ελληνική γλώσσα, δεδομένου ότι 50 από τους 480 φοιτητές του Κλασικού Τμήματος παρακολουθούν τα μαθήματα αυτής της γλώσσας και, με την υποστήριξη του ελληνικού Κράτους, που μέχρι στιγμής υποστηρίζει τα προγράμματά μας με υποτροφίες για θερινά εντατικά μαθήματα σε διάφορα ελληνικά Παν/μια, μπορούν να αποκτήσουν το δίπλωμα επάρκειας στη γλώσσα και να φτάσουν σε ένα ικανό και κατάλληλο επίπεδο για τη διδασκαλία της. Υπάρχουν λίγες τέτοιες περιπτώσεις μέχρι στιγμής.
Όσο αφορά την Νέα Ελληνική γλώσσα, πρέπει να αναφέρουμε ότι αυτή διδάσκεται στο Κέντρο Διδασκαλίας Ξένων Γλωσσών, του ίδιου του UNAM, από το 1976, όπου έχουν πρόσβαση φοιτητές από όλες τις σχολές, από διάφορα πανεπιστήμια. Στην Φιλοσοφική Σχολή είναι σχετικά πρόσφατο γεγονός η διδασκαλία της, δηλαδή από το 2005. Εκεί. όλοι οι φοιτητές πρέπει να είναι εγγεγραμμένοι σε κάποιο από τα διάφορα τμήματα ανθρωπιστικών σπουδών της Σχολής, η δε νέα ελληνική γλώσσα είναι προαιρετικό μάθημα, αν και περιλαμβανόμενη στο ακαδημαϊκό πρόγραμμα.
Θα ήθελα να θίξω και ένα άλλο, λεπτό, θέμα. Πώς θα προσελκύσουμε τους μαθητές να ενδιαφερθούν να μάθουν την ελληνική γλώσσα στο Μεξικό, που είναι γεωγραφικά τόσο μακριά από την Ελλάδα ενώ είναι τόσο κοντά πολιτιστικά;
Η εμπειρία μας έχει να μας δείξει κάποια πράγματα όπως, π.χ.:
Το διεθνή μαθητικό αγώνα αρχαίων ελληνικών, ο οποίος ξεκίνησε στα Λύκεια της Ελλάδας χάρη στο Διεθνή Οργανισμό Διάδοσης της Ελληνικής γλώσσας, και στο οποίο έλαβε μέρος το UNAM επί πέντε χρόνια, από το 2007ωςτο2011.
Ο διαγωνισμός αυτός ήταν μια μεγάλη ενθάρρυνση για τους μαθητές που συμμετείχαν -96 στον πρώτο- κι ήταν μεγάλη η απογοήτευσή τους όταν καταργήθηκε.
Έχει διαπιστωθεί ότι αυτό το είδος διαγωνισμών τους προσελκύουν. Άλλο
παράδειγμα είναι εκείνο του αρχαίου ελληνικού θεάτρου το 2001, στα
λύκεια της χώρας. Το βραβείο, όπως και στο προηγούμενο, ήταν ένα ταξίδι στην Ελλάδα για τον νικητή θίασο καθώς και να παρευρεθεί, ως προσκεκλημένος, στην βράβευση των Πανελλήνιων μαθητικών αγώνων θεάτρου της Ελλάδας, που θα ελάμβανε χώρα το καλοκαίρι στην Αθήνα.
Σ’ εκείνον υπήρχαν 60 θίασοι εγγεγραμμένοι από όλη τη χώρα. Το αποτέλεσμα
δεν μπορούσε να ήταν καλύτερο. Μερικά παιδιά διάλεξαν το θέατρο ως σταδιοδρομία ζωής και μερικά άλλα ζήτησαν να εγγραφούν στο κλασικό τμήμα. Για τους υπόλοιπους ήταν ένα αξέχαστο ταξίδι που τους άλλαξε τη ζωή.
Ένα φαινόμενο κυριαρχεί στο Μεξικό: όσο πιο δυνατή είναι η οικονομική κρίση
κι όσο πιο δύσκολο εμφανίζεται το μέλλον, τόσο περισσότεροι φοιτητές αναζητούν
την εγγραφή στο Ελληνικό Τμήμα. Το στοίχημα για μας είναι στο πώς να παλέψουμε για να τους κρατήσουμε.
Ναταλία Μορελεόν
Αθήνα 21 Δεκεμβρίου 2013
I MATRÍCULA DE GRIEGO Y LATÍN 2013-2014
- MATRÍCULA GLOBAL POR PLANTEL: ¿Cuántos alumnos están inscritos en estas materias?
- ¿Cuál es el porcentaje de la matrícula por plantel?
|
AZCAPOTZALCO |
NAUCALPAN |
VALLEJO |
ORIENTE |
SUR |
TOTAL |
|
||||||||
|
GRIEGO |
LATÍN |
GRIEGO |
LATÍN |
GRIEGO |
LATÍN |
GRIEGO |
LATÍN |
GRIEGO |
LATÍN |
GRIEGO |
LATÍN |
|||
|
325 |
1150 |
331 |
1042 |
400 |
1282 |
326 |
720 |
351 |
990 |
1733 |
5184 |
|||
- MATRÍCULA POR TURNO: ¿Cuál es la composición de la matrícula en el turno matutino y en el vespertino?
- MATRÍCULA POR MATERIA: ¿Qué diferencia de porcentaje existe entre la matrícula en ambas materias?
- II COMPARACIÓN DE LA MATRÍCULA EN EL CICLOS ESCOLAR 2013-2014 respecto a 2013-2014
- ¿En qué porcentaje se ha incrementado la matrícula entre estos dos ciclos lectivos?
|
CICLO 2011-2012 |
CICLO 2013-201 |
|
||
|
GRIEGO |
LATÍN |
GRIEGO |
LATÍN |
|
|
959 |
3377 |
1733 |
5184 |
|
- ¿En qué planteles ha crecido o disminuido la matrícula?
2.1. Ciclo 2011-2012
|
AZCAPOTZALCO |
NAUCALPAN |
VALLEJO |
ORIENTE |
SUR |
|
|||||||||
|
GRIEGO |
LATÍN |
GRIEGO |
LATÍN |
GRIEGO |
LATÍN |
GRIEGO |
LATÍN |
GRIEGO |
LATÍN |
|||||
|
184 |
838 |
216 |
674 |
230 |
853 |
168 |
490 |
161 |
522 |
|||||
1.1. Ciclo 2013-2014
|
AZCAPOTZALCO |
NAUCALPAN |
VALLEJO |
ORIENTE |
SUR |
|
|||||||||
|
GRIEGO |
LATÍN |
GRIEGO |
LATÍN |
GRIEGO |
LATÍN |
GRIEGO |
LATÍN |
GRIEGO |
LATÍN |
|||||
Φωτογραφία: Θραύσμα με αρχαία ελληνικά που βρέθηκε στο Περού
Eστάλη στην ΟΔΥΣΣΕΙΑ, 6.6.2016, Χρήστος Κατσάνης