Ήταν, όπως λέγουν, «ἀποστολικοῖς χαρίσμασι λαμπρυνόμενος». Σαν πρεσβύτερος ακόμα, διακρινόταν για τη μεγάλη του ευσέβεια, την αρετή και την αγαθότητα του. Στην Α’ Οικουμενική σύνοδο, που έγινε στη Νίκαια της Βιθυνίας, ο τότε Πατριάρχης τον εξέλεξε αντιπρόσωπο του. Και όταν στη Σύνοδο αυτή καταδικάστηκε ο Άρειος, ο Αλέξανδρος, αν και γέροντας 70 χρονών, δέχθηκε να περιοδεύσει στη Θράκη, Μακεδονία, Θεσσαλία και στην υπόλοιπη Ελλάδα, για να διδάξει και να γνωστοποιήσει τα ορθά δόγματα των αποφάσεων της Συνόδου της Νικαίας.
Αλλά ενώ βρισκόταν στην περιοδεία αυτή, ο πατριάρχης Μητροφάνης απεβίωσε. Όρισε όμως διάδοχο του τον Αλέξανδρο, διότι, παρά το γήρας του, είχε τα κατάλληλα εφόδια για τη διακυβέρνηση της αρχιεπισκοπής της πρωτεύουσας.
Πράγματι, σαν Πατριάρχης ο Αλέξανδρος ανταποκρίθηκε σωστά στις δύσκολες περιστάσεις των καιρών. Τότε ο Άρειος είχε εξαπατήσει το βασιλιά Κωνσταντίνο ότι δήθεν πιστεύει ορθά. Και ο βασιλιάς διέταξε τον Αλέξανδρο να αφήσει τον Άρειο να μετέχει της Θείας Κοινωνίας. Ο Αλέξανδρος, λυπημένος, προσευχήθηκε στο Θεό και ζήτησε τη βοήθεια Του. Η δέηση του Ιεράρχη εισακούσθηκε. Και το πρωί που ο Άρειος με πομπή θα πήγαινε στην εκκλησία, βρέθηκε το σώμα του σχισμένο και σκωληκόβρωτο!
Ο Άγιος Αλέξανδρος (βλ. φωτογραφία επάνω αριστερά) απεβίωσε ειρηνικά το 337 μ.Χ.
Με αφορμή το αρχαιοελληνικό όνομα του Αγίου, κάνουμε αναφορά στον Μέγα Αλέξανδρο και τη σχέση με την Ορθόδοξη Εκκλησία
Μια ιδιαίτερη αγιογραφία: Στην εικόνα της Θεομήτορος που φιλοξενείται στον Ι.Ν. Αγίου Νικολάου και Κοιμήσεως Θεοτόκου στην Άσσο, υπάρχει δεξιά επάνω ο Άγιος Σισσώης που ανακαλύπτει τον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου (Βλ. φωτογραφία επάνω δεξιά).
Ο άγιος Σισώης στον τάφο του Μ. Αλεξάνδρου (Βλ. φωτογραφίες κάτω)
Ο αββάς Σισσώης ήταν ασκητής, καταγόταν από την Αίγυπτο, και επονομαζόταν ο Μέγας. Ασκήτεψε στην έρημο και έπειτα στο ίδιο βουνό όπου κοιμήθηκε ο Μέγας Αντώνιος. Απεβίωσε το 429 μ.Χ., μετά από 62 χρόνια ασκητικής ζωής. Η μνήμη του τιμάται την 6η Ιουλίου.
Από τη βιογραφία του αγίου ένα περιστατικό έγινε ιδιαίτερα γνωστό και απεικονίστηκε πολλές φορές στις ορθόδοξες εικόνες: η επίσκεψή του στον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Εκεί ο άγιος συνειδητοποίησε βαθύτατα τη ματαιότητα της γήινης δόξας και της βασιλικής εξουσίας και θρήνησε για την κοινή μοίρα των ανθρώπων, το θάνατο. Τότε φιλοσόφησε για το θάνατο και τη ζωή, τα προσωρινά και τα αιώνια. Η φιλοσοφία αυτή του αγίου Σισώη, και όλων των Πατέρων της ορθόδοξης πνευματικής κληρονομιάς, δεν είναι λιγότερο σημαντική από τη φιλοσοφική στάση του Διογένη π.χ. (τον οποίο, ως γνωστόν, είχε θαυμάσει ο Μ. Αλέξανδρος) ή από τη φιλοσοφία ως “μελέτη θανάτου” κατά τον Πλάτωνα.
Στην απεικόνιση του επεισοδίου βλέπουμε δύο δόξες: τη γήινη δόξα του ανθρώπου που έγινε ταυτόχρονα Μεγάλος Βασιλιάς (της Περσίας), Φαραώ της Αιγύπτου και Βασιλιάς των Ινδιών – αλλά μαράθηκε καταλήγοντας σ’ ένα τάφο – και την ουράνια δόξα του αγίου, που είναι γεμάτη φως και μένει στους αιώνες
Μαγδαληνή Ντούκα Μοντεσάντου
Μουσειολόγος – Μουσειογράφος, MSc Εκπαίδευση