Κατά τήν ἀνωτέρω σύνοδον ἐτέθη πρός συζήτησιν ἡ μελέτη καί τό πόρισμα τῆς Ἐπιτροπῆς ἐπί τῶν μονομερῶς λαμβανομένων τιμωρητικῶν μέτρων καί τῆς ἐκ τούτων προκαλουμένης προσβολῆς τῶν Ἀνθρωπίνων Δικαιωμάτων εἰς τάς χώρας ἐκείνας, ἐναντίον τῶν ὁποίων αὐτά ἐφαρμόζονται. Ἀκριβῶς τό ἐρώτημα πού ἐτέθη πρός ἐξέτασιν καί συζήτησιν ἦτο τό ἑξῆς: «Μέχρι ποίου σημείου αἱ μονοπλεύρως ἐπιβαλλόμεναι ὑπό ἰσχυροτέρων κρατῶν κυρώσεις βλάπτουσι καί παραβιάζουσι τά Ἀνθρώπινα Δικαιώματα;»
Εἰς τό σημεῖον αὐτό ὁ γράφων ἐπιθυμεῖ νά καταστήσῃ πολύ σαφές, ὃτι τό παρόν ἂρθρον γράφεται ἂνευ οὐδεμιᾶς ἐχθρικῆς διαθέσεως πρός οἱανδήποτε ἰσχυράν χώραν οὒτε καί πρός ὑπεράσπισιν οἱασδήποτε παρηκόου, ἀλλά μόνον ἐξετάζεται τό θέμα τῶν λαμβανομένων μέτρων ἀπό τῆς σκοπιᾶς τῶν Ἀνθρωπίνων Δικαιωμάτων, ὡς ἀντικειμενικῶς ἀντικρύζονται ταῦτα καί ὑπό τῶν Ἡνωμένων Ἐθνῶν.
Ἂς εἲδομεν ὃμως πρῶτον πότε καί πῶς ἐπιβάλλονται αἱ κυρώσεις ἐναντίον ἑνός κράτους. Ὡς ὃλοι γνωρίζομεν, αὗται ἐπιβάλλονται εἰς τάς περιπτώσεις ἐκείνας, ὃπου μία χώρα ἀκολουθεῖ μίαν πολιτικήν, ἡ ὁποία δέν συνᾴδει ἢ εἶναι ἀντίθετος πρός τάς ἐπιδιώξεις, πολιτικάς, οἰκονομικάς καί στρατηγικάς, ἑνός ἰσχυροῦ κράτους ἢ συνασπισμοῦ ἰσχυρῶν κράτων.
Τότε ἀκριβῶς δημιουργοῦνται αἱ προϋποθέσεις ἐκεῖναι πρός λῆψιν τιμωρητικῶν ἢ «διορθωτικῶν» μέτρων, εἰς τήν πραγματικότητα αὐστηρῶν κυρώσεων, κατά τῆς παρακουούσης χώρας. Τά μονοπλεύρως δέ λαμβανόμενα μέτρα αὐτά ἀφοροῦσι κυρίως οἰκονομικάς κυρώσεις καί ἒχουσι δυστυχῶς καταστροφικόν ἀντίκτυπον κυρίως ἐπί τοῦ ἀθώου πληθυσμοῦ τῶν χωρῶν κατά τῶν ὁποίων ἐφαρμόζονται. Ἐνίοτε ὃμως τά μέτρα δυνατόν νά ἐπηρεάσωσι καί κάποιας ἐκ τῶν χωρῶν, αἱ ὁποῖαι ἐκ πολιτικῆς ὑποχρεώσεως ἐφαρμόζουσι τά τιμωρητικά μέτρα κατ’ ἂλλης χώρας, ὡς αἱ περιπτώσεις τῆς Αὐστρίας, Ἑλλάδος, Κύπρου κ.ἂ. εἰς τάς προσφάτους κυρώσεις κατά τῆς Ρωσσίας ἐξ ἀφορμῆς τοῦ Οὐκρανικοῦ θέματος.
Κατά τήν παροῦσαν περίοδον πλήν τῆς Ρωσσίας αἱ χῶραι, αἱ ὁποῖαι εὑρίσκονται ὑπό καθεστώς κυρώσεων εἶναι: ἡ Κούβα (ἀπό 50ετίας), ἡ Περσία, ἡ Βενεζουέλα, ἡ Ζιμπάμπουε, ἡ Γάζα κ.ἂ. Συμφώνως πρός τήν ὑπό ἐξέτασιν μελέτην τῆς Συμβουλευτικῆς Ἐπιτροπῆς τῶν Η.Ε. διά τά Ἀνθρώπινα Δικαιώματα, ἡ τακτική αὓτη τῶν μονοπλεύρων κυρώσεων ἐξεταζομένη ἀπό τῆς ἀνθρωπιστικῆς ἀπόψεως δημιουργεῖ, ὡς ἀνεφέρθη, πλεῖστα προβλήματα ἐπί τοῦ πληθυσμοῦ τῶν ἐπηρεαζομένων χωρῶν, θεωρεῖται δέ ἂκρως καταστρεπτική δι’ ἓνα λαόν καί ἀποτελεῖ κατάφωρον παραβίασιν βασικῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων του.
Ἡ μελέτη τῆς ὡς ἂνω Ἐπιτροπῆς ἀναφέρει ἐπί λέξει, ὃτι «αἱ ἐπιβαλλόμεναι κυρώσεις ἒχουσιν ἀρνητικάς ἐπιπτώσεις ἐπί τῆς Κοινωνίας, διότι οἱ πλέον ἀδύνατοι εἰς μίαν Κοινωνίαν, ὡς αἱ Γυναῖκες, τά Παιδία, οἱ Ἡλικιωμένοι καί οἱ Ἀνάπηροι ὡς ἐπίσης καί οἱ Πτωχοί πολῖται ὑφίστανται κατά κύριον λόγον τά ἐκ τῶν μέτρων δεινά».
Πάντοτε συμφώνως τῆς ὡς ἂνω μελέτης, μεταξύ τῶν δεινῶν, τά ὁποῖα ὑφίστανται αἱ προαναφερθεῖσαι κατηγορίαι πολιτῶν εἰς τάς ὑπό τάς κυρώσεις εὑρισκομένας χώρας, εἶναι τά κάτωθι: «Ὁ ὑποσιτισμός Γυναικῶν καί Παιδίων, ἡ προμήθεια κακῆς ποιότητος Ὓδατος καί ἡ ἒλλειψις Φαρμακευτικῶν σκευασμάτων καί περιθάλψεως. Ἐπί πλέον τά ἐπιβαλλόμενα μέτρα ἐμποδίζουσι τήν πρόσβασιν τοῦ ἐπηρεαζομένου κράτους εἰς ἐκείνας τάς χημικάς πρώτας ὓλας καί τά ἀνταλλακτικά ἐξαρτήματα, τά ὁποῖα χρειάζονται διά τόν καθαρισμόν τοῦ Ὓδατος εἰς τό νά καθίσταται τοῦτο πόσιμον». Ὡς ἐπακόλουθον ὁδηγεῖται ἡ γενική κατάστασις εἰς τήν τιμωρουμένην χώραν εἰς ῥαγδαίαν αὒξησιν τοῦ ποσοστοῦ ἀσθενειῶν καί θανάτων.
Κατωτέρω παρατίθενται ἐν περιλήψει πληροφορίαι τινές ἐν σχέσει πρός ἓν ἓκαστον κράτος: Φερ’ εἰπεῖν, εἰς τήν Ζιμπάμπουε τά μέτρα ὡδήγησαν εἰς μεγάλην πτωχείαν καί εἰς ἀνεργίαν. Ἀσθένειαι ὡς ὁ Τύφος, ἡ Μαλάρια, τό Aids κατέστησαν τόν μέσον ὃρον ζωῆς εἰς τήν χώραν νά εἶναι μεταξύ 53–55 ἐτῶν. Τό 35% τῶν παιδίων παραμένουσιν ὑποανάπτυκτα. Ὃλα αὐτά ἀναποφεύκτως ὠθοῦσι τόν λαόν εἰς ἀθρόαν μετανάστευσιν μέ ὓψιστον ὡς ἐκ τούτου κίνδυνον μεταφορᾶς μικροβίων καί ἀσθενειῶν καί εἰς ἂλλας χώρας.
Εἰς τήν Περσίαν, συμφώνως πάντοτε πρός τήν γενομένην μελέτην τῆς Ἐπιτροπῆς τῶν Ἡνωμένων Ἐθνῶν, «αἱ κυρώσεις ἒχουσι προκαλέσει τήν κατάρρευσιν τῆς Βιομηχανίας καί ἓνα καλπάζοντα Πληθωρισμόν ὡς καί μαζικήν Ἀνεργίαν». Ἐξ ἂλλου παρ’ ὃλον ὃτι, ὡς λέγεται, αἱ ἐπιβαλλόμεναι κυρώσεις δέν ἐπηρεάζουσι τόν πληθυσμόν καί τήν εἰσαγωγήν προϊόντων ἀνθρωπιστικῆς περιθάλψεως, ὡς τῶν ἰατρικῶν εἰδῶν καί τῶν φαρμάκων, ἐν τούτοις ἡ πραγματικότης εἶναι διαφορετική: Ἐφ’ ὃσον ὑπάρχουσιν ἐν ἰσχύει τά ἐπιβληθέντα χρηματο-οἰκονομικά μέτρα, ἐκ τῶν πραγμάτων καθίσταται ἀφ’ ἑνός σχεδόν ἀδύνατος ἡ ἐξεύρεσις τῶν ἀναγκαίων πόρων πρός ἀγοράν τῶν ἀνωτέρω καί ἀφ’ ἑτέρου ἡ μεταφορά τῶν ἐμβασμάτων εἰς τό ἐξωτερικόν διά τά παρασκευάσματα αὐτά καί τόν ἰατρικόν ἐξοπλισμόν εἶναι εἰς τήν πραγματικότητα δυσκολωτάτη, ἐάν ὂχι τελείως ἀδύνατος, ἐφ’ ὃσον δέν ἐπιτρέπονται αἱ ἐμπορικαί συναλλαγαί μέ τό ὑπό τιμωρίαν κράτος.
Τέλος εἰς τήν Γάζαν, ὡς ἀναφέρει ἡ μελέτη, κατά τάς συγκρούσεις τοῦ παρελθόντος ἒτους κατεστράφησαν 53000 οἰκίαι καί οἱ ἂνθρωποι ζοῦν ἐντός τῶν ἐρειπίων τῶν κατεστραμμένων οἰκιῶν ἢ ἐντός προχείρως ἐγκατασταθέντων ἐμπορευματοκιβωτίων (containers). «Ὁ διαρκής ἀποκλεισμός ἐπηρεάζει τά κοινωνικά, οἰκονομικά καί πολιτιστικά δίκαια τῶν ἀνθρώπων αὐτῶν καί κυρίως τῶν παιδίων, τά περισσότερα τῶν ὁποίων ὑποσιτίζονται», λέγει ἡ μελέτη.
Ἐκ τῶν ἀνωτέρω συνάγεται, ὃτι ἐνᾧ αἱ κυρώσεις λαμβάνονται ὑφ’ ἑνός ἰσχυροτέρου κράτους ὡς τιμωρία κάποιου ἂλλου κράτους καί πρός ἐξάσκησιν πιέσεως ἐπί τοῦ λαοῦ του, πρός τόν σκοπόν ὣστε ὁ λαός δυσανασχετημένος ἀπό τήν δημιουργουμένην κατάστασιν νά στραφῇ κατά τῆς Κυβερνήσεώς του πρός ἀπομάκρυνσιν ταύτης ἀπό τήν Ἐξουσίαν τῆς χώρας, ὃμως εἰς τήν πραγματικότητα ὃσον ἀφορᾷ τόν λαόν ἐπιτυγχάνονται ἀκριβῶς τά ἀντίθετα ἀποτελέσματα. Καθ’ ὃτι ἡ ὑποφέρουσα μᾶζα τοῦ λαοῦ κατά πρῶτον συσπειρώνεται περί τήν ἀνίσχυρον Κυβέρνησίν του, ἐνᾧ ταὐτοχρόνως δημιουργοῦνται εἰς τόν πάσχοντα λαόν αἰσθήματα βαθείας ἒχθρας καί μίσους κατά τῆς χώρας ἢ τῶν χωρῶν πού ἒλαβον τά ἀπάνθρωπα κατ’ αὐτοῦ μέτρα.
Βεβαίως ὑπάρχουσιν καί ἐκεῖναι αἱ περιπτώσεις πραγματικῶς ἐπικινδύνων δι’ ὁλόκληρον τήν ἀνθρωπότητα ἐνεργειῶν ἑνός κράτους, ὁπότε εἰς τάς περιπτώσεις αὐτάς ὁπωσδήποτε ἐπιβάλλεται ἡ λῆψις ἀμέσων μέτρων καί ἐπιβολή αὐστηρῶν κυρώσεων καί παραδειγματικῆς τιμωρίας τοῦ κράτους αὐτοῦ. Διά τάς περιπτώσεις αὐτάς ὑπῆρξεν ἡ κάτωθι εἰσήγησις: Διά νά ἀποφεύγωνται αἱ μονόπλευροι ἐνέργειαι, ἒστω καί ἀπολύτως δικαιολογημέναι, αἱ οἱαιδήποτε κυρώσεις νά δύνανται νά ἐπιβληθῶσιν, ὃταν αὗται ψηφίζωνται ἢ συναποφασίζωνται, εἲτε κατόπιν ψηφοφορίας εἰς τά Η.Ε. ἢ ὑπό τοῦ Συμβουλίου Ἀσφαλείας τῶν Η.Ε.
Ὁ γράφων θεωρεῖ ὃτι ἡ εἰσήγησις αὓτη εἶναι ἀρκετά ἐνδιαφέρουσα ἀπό πολλάς πλευράς. Εἶναι ὃμως αὐτονόητον ὃτι πρός ὑλοποίησιν μιᾶς τοιαύτης εἰσηγήσεως θά πρέπῃ νά γίνωσι ἀρκεταί διαπραγματεύσεις, νά ληφθῶσιν αἱ σχετικαί ἀποφάσεις καί νά θεσμοθετηθῶσιν οἱ κανόνες. Ὡς εἶναι δέ ἀναμενόμενον, τοιούτου εἲδους ἀποφάσεις εἶναι πολύ χρονοβόροι καί αἱ συζητήσεις ἐπί τοῦ θέματος ἀναποφεύκτως θά λάβωσι χρονικήν ἒκτασιν.
Ἐν τῷ μεταξύ αἱ μονομερῶς ἐπιβαλλόμεναι τιμωρητικαί κυρώσεις θά συνεχίζωνται εἰς βλάβην πάντοτε τῶν Ἀνθρωπίνων Δικαιωμάτων τῶν ἀσθενεστέρων καί ἀπορωτέρων τάξεων τῶν ἐπηρεαζομένων χωρῶν… Καί μέ κίνδυνον ὁδηγήσεως τῶν πραγμάτων διά κάποιας περιπτώσεις εἰς ἀνεξελέκτους ἐξελίξεις …
Εὐχαριστῶν διά τήν φιλοξενίαν,
Λάμπης Γ. Κωνσταντινίδης
Εστάλη στην ΟΔΥΣΣΕΙΑ, 6.4.2015