Χθες βράδυ, 9.8.2014, πλημμύρισε με καρέκλες το πλάτωμα έξω από το φιλόξενο βιβλιοπωλείο του Ληξουριού Happy House. Πλήθος κόσμου παρακολούθησε σε μια ιδιαίτερα ζεστή και φιλική ατμόσφαιρα την παρουσίαση του ιστορικού μυθιστορήματος των εκδόσεων Α. Α. Λιβάνης «Στα σκαλοπάτια τ’ Ουρανού» της Ευρυδίκης Λειβαδά.
Μετά την σύντομη εισαγωγή που έγινε από τον ιδιοκτήτη του βιβλιοπωλείου κ. Χαράλαμπο Μουρελάτο, μίλησαν κατά σειρά οι πρ. Γεώργιος Μεταλληνός, Ομ. Καθηγητής Παν. Αθηνών, Ηλίας Αλυσανδράτος, Φιλόλογος, Γεράσιμος Σ. Γαλανός Εκπαιδευτικός-Λαογράφος και η συγγραφέας.
Ο πρ. Γεώργιος Μεταλληνός ανέφερε μεταξύ άλλων: «Δεν ασχολούμαι με λογοτεχνικά κείμενα, διότι η ερευνητική μου δουλειά δεν μου αφήνει τον αναγκαίο γι’ αυτό χρόνο. Έτσι στην αρχή δίστασα. Όταν όμως άρχισα να το διαβάζω άλλαξα γνώμη, διότι αμέσως με είλκυσε η ιστορία που είναι το θεμέλιο και η πεμπτουσία του παρουσιαζόμενου έργου… Θα περιορισθώ στην δεσποτεία της ιστορίας στο βιβλίο και στην εύστοχη συναλοιφή της με τη λογοτεχνία… Θέλω να συγχαρώ και τον καταξιωμένο εκδότη, διότι με την επιμελημένη εκδοτική δουλειά του έγινε το βιβλίο σαγηνευτικό και ευπρόσιτο. Η συγγραφέας με μια εκπληκτική δεξιότητα, διαπλέκει τη βιωμένη ιστορία του χώρου και του χρόνου, στους οποίους κινείται αποφεύγοντας όμως τον ιστορικό μονισμό, μέσα από ένα σπουδαίο εύρημα: την χρήση ημερολογιακών εκθέσεων, που όμως η ίδια συνθέτει και κατασκευάζει ώστε άνετα να διαπλέκεται η προσωπική και μικρή ιστορία με το ευρύτερο ιστορικό πλαίσιο του τόπου… Δεν μπορώ όμως ευθύς εξ αρχής να μην ομολογήσω τον θαυμασμό μου για την σπουδαία ιστορικο-επιστημονική πλαισίωση του όλου έργου, με τις μακρές και καθόλα αξιόπιστες σημειώσεις της. Οι σημειώσεις που προσφέρουν χρήσιμα και για κάποια άγνωστα στοιχεία, ακόμη και στον ειδικό ιστορικό ερευνητή, βοηθούν αφάνταστα τον αναγνώστη να κινηθεί άνετα στον κόσμο, που η συγγραφέας αναπαράγει και στον οποίο δυναμικά τον εισάγει… Και κάτι δασκαλίστικο-ακαδημαϊκό: Εντυπωσιάζει ο βιβλιογραφικός πίνακας του έργου, με τις Πηγές και τα Βοηθήματα. Συνδέοντας τους τίτλους με το περιεχόμενο του βιβλίου, διαπιστώνεις ότι δεν είναι ένα απλό αράδιασμα τίτλων για εντυπωσιασμό, αλλά η επιλογή γίνεται με επιστημονική υπευθυνότητα, ώστε να θυμίζει περισσότερο ακαδημαϊκή διατριβή και λιγότερο λογοτεχνία… Ο αναγνώστης έχει στα χέρια του ένα ιστορικά κατοχυρωμένο λογοτεχνικό έργο, που φανερώνει την πολυμερή προσωπικότητα και το eruditio της…. δεν μπορείς τελικά να καταλάβεις τι προηγείται: ο επιστήμονας ιστορικός ή ο λογοτέχνης. … Το όλο έργο διαπνέεται από το αισθητό δημοκρατικό, αυθεντικά ριζοσπαστικό, άρωμα της ψυχής της συγγραφέως… Βέβαια η ηθογραφία κατέχει στο βιβλίο διακριτή θέση. Παρουσιάζεται όλη η αγγλοκρατούμενη κεφαλονίτικη κοινωνία σ’ όλη τη διαστρωμάτωσή της… Δεν μπορούσε φυσικά να απουσιάζει το εθνικό στοιχείο, αναπόσπαστο συστατικό της κεφαλληνιακής συνείδησης και σύνολης της τοπικής κοινωνίας, όπως και η καλλιέργεια του εθνικού φρονήματος με την εμφάνιση και αλματώδη πρόοδο του Ριζοσπαστικού Κινήματος… αλλά και ο χώρος της θρησκείας, της Ορθοδοξίας, αναδύεται συχνά δε κάθε όψη του, και πάντα σε σχέση με τον εθνισμό, τις μόνιμες και αναντικατάστατες συνιστώσες της ελληνικής κεφαλληνιακής Ψυχής… Αν ήθελα να εξάρω και άλλα σημεία, θα έπρεπε να γράψω και εγώ το δικό μου βιβλίο αξιολόγησης της μεγάλης προσφοράς της συγγραφέως… Το μόνο που μπορώ να προσθέσω είναι η ευχή στην προσφιλή και δυναμική Συγγραφέα να αναδειχθεί και το βιβλίο της αυτό «καλοτάξειδο» και το συγγραφικό της έργο να έχει μια ευλογημένη συνέχεια».
Ακολούθησε ο φιλόλογος κ. Ηλίας Αλυσανδράτος ο οποίος τόνισε: «… είτε σε ταξιδεύει με τα φτερά της λογοτεχνίας, είτε με τα πανιά της επιστημονικής συγγραφής η Ευρυδίκη, νιώθεις πάντα πως ρίχνεται σε ένα συνεχή αγώνα για ιλασμό από την αμαρτία της ομοιότητας, της επανάληψης, νιώθεις την αγωνία της να σύρει στον αγέρα της βαθιάς της όρασης το μυστικά κατορθωμένο σώμα των καιρών, πάντα γυρεύει τον Άγγελο της κολυμβήθρας του Σιλωάμ που κάθε τόσο τάραζε το νερό, πάντα είχε την τόλμη να επιχειρεί τη συνένωση, το πάντρεμα των διαφορετικών στοιχείων… και πάντα πετάει πάνω από πολιτείες και κάστρα και με το φτέρισμά της ανασταίνει τον κοιμισμένο στα ερείπιά τους παλμό… Η Ευρυδίκη, μελισσεύοντας με μόχθο επαινετό, παθιασμένη με τον τόπο, τα πρόσωπα, τα πράγματα, αγαπημένη και ερωτευμένη με τους ανθρώπους του, οργανικά δεμένη με τον χώρο, μπολιασμένη βαθιά με την πνευματική και την πολιτιστική μας παράδοση, φύτρα του τόπου και σπόρος δημιουργίας, «μάζεψε» όπως λέει η ίδια αλλού, σημειώσεις της από πολύχρονες έρευνες, συγκέντρωσε στοιχεία, «έφτιαξε πρόσωπα», «τά ‘δωσε» μέσα στην κοινωνία του 19ου αι. και με τις πινελιές της ιστορίας έπλασε ένα ιστορικό μυθιστόρημα προικισμένο με το βάρος της ιστορίας, και την ομορφιά, τη γοητεία της λογοτεχνίας της χαρισματικής γραφής. Ένα έργο πνευματικό που δεν είναι ένα αναιμικό και άπλερο τρυφεράδι της κλειστής καλλιέργειας, της στενής έρευνας, αλλά εύχυμο και ροδαλό πλάσμα του ηλιόφωτος και της ευκρασίας των ανέμων που πνέουν μέσα από όλη την λαϊκή πραγματικότητα… ξεφυλλίζοντας μια μια τις σελίδες τούτου του βιβλίου που με έκαμε να το διαβάσω με βουλιμία και να νοιώσω περισσότερο Κεφαλονίτης απ’ όσο με χαρακτηρίζει ο γιός μου που περήφανα μού λέει: Μπαμπά είσαι «άρρωστος» Κεφαλονίτης. Κανένα ίσως ιστορικό ή άλλο κείμενο δεν θα μπορέσει να δώσει τόσο όμορφα, τόσο ανθρώπινα, τόσο θεατρικά, σαν έργο θεατρικό, την ιστορική τούτη ώρα, να συνθέσει την κοινωνία της Κεφαλονιάς εκείνες τις ιστορικές στιγμές, να δώσει τόσο παραστατικά κι ανθρώπινα τους ανθρώπους εκείνης της ιστορικής στιγμής…».
Ο λαογράφος κ. Γεράσιμος Σ. Γαλανός είπε πως «…μερίδιο μεγάλο αποτελεί για το συγκεκριμένο ιστορικό μυθιστόρημα το λαογραφικό πλαίσιο του 19ου αι. … η συγγραφέας «ντύνει» με πλήθος εικόνες λαογραφίας εκείνης της εποχής τον κοινωνικό βίο, τον επαγγελματικό βίο, τις εργασίες του κάμπου, της θάλασσας, τις διασκεδάσεις στα σαλόνια και στην ύπαιθρο, τις πολιτικές συνεδριάσεις και τις πολιτικο-κοινωνικές επαφές που αφορούν στα πρόσωπα του έργου…. Τοποθετεί σωστά τα άψυχα μέσα στην κοινωνικότητα και εμπορικότητα της εποχής, αλλά και στο λεξιλόγιο – ντοπιολαλιά που τότε κυριαρχούσε. Έτσι έπιπλα και αντικείμενα της καθημερινής χρήσης και που σήμερα είναι μέρος μουσειακής συλλογής… αναφέρονται στο έργο χωρίς να του κόβουν την πλοκή. Απεναντίας την δυναμώνουν και τη χαρακτηρίζουν όπως ήταν, μέσα σε κλίμα αληθινό και πραγματικό. Όμορφα προβάλλουν και συμπλέκονται ανάμεσα στις κοινωνικές τάξεις τα έθιμα, θρησκευτικά και λαογραφικά, που τονίζουν την τότε ατμόσφαιρα η οποία δεν ήταν τίποτε άλλο παρά συνεχόμενες συγκρούσεις κοινωνικών τάξεων και πολιτικο-στρατιωτικών δυνάμεων…. Η συγγραφέας στέκεται σχολαστικά κει επιδέξια στην όλη εμφάνιση των ρούχων, και σε αυτά των αρχόντων και σε εκείνα τα φτωχικά, τα μπαλωμένα των απλών ανθρώπων του κάμπου και του ήλιου, της θάλασσας και του μόχθου….και σε όλον αυτόν τον καμβά της εποχής ο αγώνας του απλού λαού για Ένωση με τη μητέρα Ελλάδα οδηγεί το χέρι της να σταθεί στα επαγγέλματα και στις σπιτικές, στις κοινωνικές, στις τεχνικές και στις ερασιτεχνικές εργασίες… δράσεις φάβρων, πεταλωτήδων, αβοκάτων, δεττόρων, σπετσιέρηδων… δεν ξεχνά να αναφέρει τη σχέση του νησιού με τη θάλασσα, την επικοινωνία με την υπόλοιπη Ελλάδα, τη δυσκολία της επαφής με τα άλλα στεριανά μέρη που οι κατακτητές δυνάστες Άγγλοι απαγόρευαν γιατί φοβούνταν μην εξεγερθεί ο λαός… μέτρα και σταθμά της εποχής, παιγνίδια που χάθηκαν, βρισιές αγγλοϊόνιες, άλλοτε ελληνικές, άλλοτε στο τοπικό ιδίωμα… Εν κατακλείδι σε όλο το έργο διάχυτη υπάρχει η κοινωνικο-ποιητική και μουσική λαογραφίες που σέβεται και την εποχή της δράσης των προσώπων και στηρίζει την ιστορικότητα επιστημονικά πλέκοντας επάνω της τις δράσεις των μορφών του έργου».
Τέλος η συγγραφέας μίλησε για τους δυο προβληματισμούς κατά τη συγγραφή. Ο ένας ήταν οι «κύκλοι της ιστορίας» όπως είπε η ίδια και ο άλλος είναι ο κόσμος της μεταφυσικής, θέμα που καταλαμβάνει αρκετές σελίδες στο έργο της αυτό.
Δείτε και:
http://www.kefalonias.gr/index.php/sta-skalopatia-tou-ouranou-sto-happy-house-kefalonias/#!