Σε εκτεταμένη παραχώρηση στους δήμους, αιγιαλών, ελεύθερων παραλιών, όχθης και παρόχθιας ζώνης μεγάλων λιμνών και ποταμών της χώρας που δεν έχουν ακόμα περάσει στα χέρια εταιρειών, με στόχο οι δήμοι ή επιχειρηματίες να τις εκμεταλλευτούν εμπορικά, προχώρησε η κυβέρνηση με Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ), την οποία υπογράφουν οι υπουργοί Οικονομικών, Γ. Στουρνάρας, και Εσωτερικών, Γ. Μιχελάκης. Η ΚΥΑ αυτή υπογράφηκε στις 11 Φλεβάρη και δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης δύο μέρες μετά (αρ. 328).
Η απόφαση βάζει έναν απαράβατο όρο για να παραχωρηθούν αυτές οι εκτάσεις στους δήμους. Το αντάλλαγμα λοιπόν είναι να αναπτυχθούν εμπορικές δραστηριότητες που θα αποφέρουν έσοδα. Το 20% αυτών των εσόδων θα εισπράττει το κράτος. Εάν δεν υπάρχει εμπορική αξιοποίηση και έσοδα από ομπρέλες, ξαπλώστρες, υπηρεσίες προς τους λουόμενους και σταθερές ή τροχήλατες καντίνες, δεν παραχωρείται τίποτα!
Η συγκεκριμένη απαράδεκτη τακτική ισχύει εδώ και λίγα χρόνια (σ.σ. αντίστοιχη ΚΥΑ είχε εκδοθεί και το 2009 με ισχύ έως το 2012) και ερχόταν να συμπληρώσει την πάγια πολιτική της εμπορευματοποίησης της γης και της παράδοσης παραλιών, ορεινών όγκων, εκτάσεων δίπλα σε λίμνες και ποτάμια στο μεγάλο κεφάλαιο. Όμως, τώρα, με τη συγκεκριμένη ΚΥΑ, θεσπίζονται μερικές νέες ρυθμίσεις που εντείνουν αυτή την εμπορευματοποίηση μέσω της Τοπικής Διοίκησης. Εξέλιξη που δείχνει και το χαρακτήρα της Τοπικής Διοίκησης ως κομματιού του κράτους που υλοποιεί στην προκειμένη περίπτωση την πολιτική της εμπορευματοποίησης της γης και της παραχώρησης σε επιχειρηματίες. Άλλωστε, πολλοί δήμοι καλοβλέπουν αυτή την απόφαση και μάλιστα έχουν σπεύσει σε σχεδιασμούς με το σκεπτικό ότι θα έχουν πολλά έσοδα από την ανάγκη της λαϊκής οικογένειας για αναψυχή, ξεκούραση, για ένα μπάνιο, μια εκδρομή, για όσους μπορούν να το αντέξουν αυτό οικονομικά.
Επέκταση ξενοδοχειακών μονάδων και παραλιακών καταστημάτων
Πιο συγκεκριμένα, η κοινή υπουργική απόφαση αναφέρει (κάτι που γίνεται για πρώτη φορά) ότι μπορεί να δοθούν απευθείας, χωρίς δημοπρασία, παραλιακές εκτάσεις ή τμήματα αιγιαλού σε ιδιοκτήτες ξενοδοχείων ή ιδιοκτήτες καταστημάτων αναψυχής (νυχτερινά κέντρα ή άλλα μαγαζιά κ.λπ.) που οι επιχειρήσεις τους βρίσκονται δίπλα σε εκτάσεις που είναι κρατικές. Δηλαδή, επέκταση επιχειρηματικής δράσης. Και μάλιστα δίνει τη δυνατότητα να εγκαταστήσουν χρήσεις στο 50% του χώρου που έχει παραχωρηθεί και με διαμόρφωση δρόμων, ελεύθερων λωρίδων κ.λπ. Ήδη, ο Δήμος Κεφαλονιάς έχει προχωρήσει σε ανοιχτή πρόσκληση ενδιαφέροντος για την απευθείας εκμίσθωση τμημάτων αιγιαλού – παραλίας.
Τι λέει η πρόσκληση του Δήμου Κεφαλονιάς; «Με την παρούσα ενημερώνουμε ότι όσοι είναι ιδιοκτήτες όμορων με αιγιαλό ξενοδοχειακών εν γένει επιχειρήσεων ή καταστημάτων αναψυχής εν γένει και επιθυμούν να μισθώσουν τμήμα αιγιαλού με τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, να υποβάλουν αίτηση στο δήμο μας το αργότερο μέχρι τις 14-3-2013. Οι αιτήσεις θα παραδίδονται στο πρωτόκολλο της έδρας του δήμου στο Αργοστόλι κατά τις εργάσιμες ημέρες και ώρες».
Σύμφωνα με την υπουργική απόφαση, «στα τμήματα που θα παραχωρηθούν με την διαδικασία της απευθείας παραχώρησης, δύναται να τοποθετηθεί αρθρωτό ξύλινο δάπεδο σε ποσοστό επιφανείας 50% της μέγιστης επιτρεπόμενης κάλυψης, για την ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων, όταν η άδεια λειτουργίας της επιχείρησης το επιτρέπει».
Ας δούμε μερικά παραδείγματα: Σε πολλούς παραλιακούς δήμους του Λεκανοπεδίου, Γλυφάδας, Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης, Ελληνικού – Αργυρούπολης, Αλίμου, Σαρωνικού, Μαραθώνα, Νέας Μάκρης και αλλού, υπάρχουν εκατοντάδες ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις ή νυχτερινά κέντρα ή καφετέριες, ακριβώς δίπλα από παραλίες και ζώνες αιγιαλού που σήμερα τις χρησιμοποιούν ελεύθερα οι εργαζόμενοι. Με την υπουργική απόφαση μπορούν να παραχωρηθούν αυτές οι ελεύθερες ζώνες απευθείας στους επιχειρηματίες για να επεκτείνουν τις δράσεις τους. Και το αντάλλαγμα σε αυτή την περίπτωση είναι ότι το ποσοστό που θα πάρει το κράτος από το μισθωτήριο μεταξύ δήμου – επιχειρηματία θα είναι 40% και όχι 20%.
Επιπλέον, με την υπουργική απόφαση δίνεται η δυνατότητα εκτός από τις τροχήλατες καντίνες να εγκατασταθούν σταθερές καντίνες. Με μια …προσεκτική διατύπωση και πολλές αλλαγές από την προηγούμενη ΚΥΑ, του 2009, αναφέρει πως «ο μέγιστος χώρος που δύναται να μισθωθεί γι’ αυτή τη χρήση (σ.σ. σταθερή κατασκευή) δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 30 τ.μ. Στο χώρο αυτό μπορεί να τοποθετηθεί αρθρωτό ξύλινο δάπεδο και σκιάδα για την αναμονή του κοινού, σε ποσοστό 70% του μισθωμένου χώρου». Εάν κάποιος έχει μια στοιχειώδη εικόνα, γνωρίζει ότι όταν μιλάμε για καντίνες 30 τ.μ. μιλάμε για κανονικά καταστήματα. Και τέτοια μαγαζιά που συναντά κανείς σε όλο το μήκος της παραλιακής ζώνης του Σαρωνικού από τη Γλυφάδα και προς το Λαύριο είναι …καντίνες.
Ορισμένα από όσα προβλέπει η ΚΥΑ
Στο άρθρο 1 προβλέπεται: «Παραχωρείται απευθείας και με το αντάλλαγμα που ορίζεται στο άρθρο 6 της παρούσας (σ.σ. 20% στο κράτος) στους ΟΤΑ Α’ Βαθμού της χώρας το δικαίωμα της απλής χρήσης των κοινόχρηστων χώρων αιγιαλού, παραλίας, όχθης και παρόχθιας ζώνης μεγάλων λιμνών και πλεύσιμων ποταμών, που βρίσκονται στα όρια της διοικητικής τους περιφέρειας».
Στο άρθρο 6 προβλέπεται: «Η παραχώρηση γίνεται έναντι ανταλλάγματος το οποίο ορίζεται σε ποσοστό 20% επί των ακαθάριστων εσόδων που πραγματοποιεί ο οικείος φορέας. Εφόσον το δικαίωμα έχει μεταβιβαστεί από τους ΟΤΑ σε τρίτους, το αντάλλαγμα ορίζεται σε ποσοστό 20% επί του συμφωνηθέντος μισθώματος, το οποίο καταβάλλεται από τους τρίτους»…
Στο άρθρο 8: «Εγκρίνεται η περαιτέρω μεταβίβαση του δικαιώματος απλής χρήσης από τους ΟΤΑ προς τρίτους, με σύναψη μίσθωσης, έναντι ανταλλάγματος…».
Στο άρθρο 9: «Στους έχοντες δικαίωμα να αιτηθούν άνευ δημοπρασίας (ξενοδοχειακές μονάδες, καταστήματα κ.λπ. που έχουν επιχειρήσεις δίπλα στις ελεύθερες παραλίες), το δικαίωμα αυτό παραχωρείται κατά προτεραιότητα έναντι οποιουδήποτε άλλου, ακόμα και των φορέων του άρθρου 1 για τον έμπροσθεν της άσκησης της δραστηριότητάς τους στον κοινόχρηστο χώρο». Σε άλλο σημείο του ίδιου άρθρου: «Η μέγιστη κάλυψη χρήσης δεν υπερβαίνει το 50% του παραχωρούμενου χώρου (…) Στην περίπτωση αυτή το συνολικό αντάλλαγμα χρήσης προσαυξάνεται κατά 20%» (δηλαδή συνολικά γίνεται 40%).
Η συνέχεια δίνεται τώρα με το χωροταξικό σχεδιασμό για τον αιγιαλό που προωθεί η συγκυβέρνηση. Το σχόλιο πάλι από το Ριζοσπάστη 10 Μάη:
ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ – ΑΙΓΙΑΛΟΣ
Όπως επιθυμούν οι «επενδυτές»…
Χωροταξικό σχεδιασμό κομμένο και ραμμένο στα μέτρα των αναγκών του μεγάλου κεφαλαίου προωθεί η συγκυβέρνηση, μέσω νομοσχεδίου που έθεσε προς «δημόσια διαβούλευση» το υπουργείο Περιβάλλοντος, προωθώντας, παράλληλα, το νομοσχέδιο «έκτρωμα» για τον αιγιαλό και τις παραλίες, καθώς, όπως φαίνεται επιθυμεί μία συνολική αντιδραστική αλλαγή του ισχύοντος νομικού πλαισίου που ρυθμίζει τα παραπάνω ζητήματα.
Το υπουργείο Περιβάλλοντος κάνει λόγο περί «εκσυγχρονισμού» της ισχύουσας νομοθεσίας, με σκοπό τον «επακριβή καθορισμό» αρμοδιοτήτων στο χωροταξικό σχεδιασμό για την αποφυγή «αλληλεπικαλύψεων», μειώνοντας τα επίπεδα σχεδιασμού από επτά που είναι σήμερα σε τέσσερα.
Ο χαρακτήρας της κυβερνητικής νομοθετικής παρέμβασης αποκαλύπτεται ίσως με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο από το άρθρο 4, όπου ορίζεται πως για την κατάρτιση της «Εθνικής Χωροταξικής Πολιτικής» ως γενικό κείμενο αρχών από την κυβέρνηση «λαμβάνονται υπόψη η Εθνική Αναπτυξιακή Στρατηγική της Χώρας για εκάστη προγραμματική περίοδο, το εκάστοτε ισχύον Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής και το εθνικό πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων καθώς και άλλα γενικά ή ειδικά προγράμματα εθνικής ή διαπεριφερειακής κλίμακας που έχουν σημαντικές επιπτώσεις στη διάρθρωση και ανάπτυξη του εθνικού χώρου».
Παράλληλα, ένα σημαντικό τμήμα του χωροταξικού σχεδιασμού, τα ρυμοτομικά σχέδια περνάνε υπό την ευθύνη των Περιφερειών, ενώ προβλέπεται ότι ακόμη και αυτές οι νέες ρυθμίσεις που θα προκύψουν είναι υπό αίρεση για κάθε φορά που θα ανακύπτουν «ειδικοί και εξαιρετικοί λόγοι»…
Υπενθυμίζουμε ότι παράλληλα «τρέχει» μέχρι τις 15 Μάη η δημόσια διαβούλευση για το νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών υπό τον τίτλο «οριοθέτηση, διαχείριση και προστασία αιγιαλού και παραλίας», όπου παραχωρούνται δημόσιες παραθαλάσσιες, παραλίμνιες και παραποτάμιες εκτάσεις με συνοπτικές διαδικασίες σε ιδιωτικά επιχειρηματικά σχήματα ή «συμπράξεις» ιδιωτών και Δημοσίου. Την ίδια στιγμή, το συγκεκριμένο νομοσχέδιο νομιμοποιεί με συνοπτικές διαδικασίες κτίσματα που έχουν ανεγερθεί αυθαίρετα σε τέτοιες εκτάσεις αρκεί να καταβληθεί ένα κάποιο αντίτιμο που θα καθορίζει η Κτηματική Υπηρεσία.
Άκρως αποκαλυπτική των κυβερνητικών προθέσεων, που απορρέουν και από το παραπάνω νομοσχέδιο, αποτελεί η σχετική εισήγηση του υπουργού Οικονομικών, Γ. Στουρνάρα, που υπογραμμίζει ότι η «οικονομική σημασία της παράκτιας ζώνης είναι τεράστια και απαιτείται να απελευθερωθούν οι τεράστιες δυνατότητες οικονομικής ανάπτυξης που παρέχει».
Εστάλη στην ΟΔΥΣΣΕΙΑ, 10.5.2014