Για τον Γιώργο Αυλάμη

αυτά τα σύντομα βιογραφικά για έναν ξεχωριστό χειρουργό του ελληνικού χώρου στο δεύτερο ήμισυ του αιώνα που πρόσφατα έληξε.

Με την ίδια “αυστηρότητα” που ο ίδιος έσκυβε πάνω από τα δύσκολα περιστατικά που χειρουργούσε, αντιμετώπισα ως βιογράφος τις πληροφορίες που άντλησα από δημοσιεύματα, έλαβα από τον ίδιο σε μια συνέντευξη που ακολούθησε τους κανόνες συλλογής πληροφοριών, όπως τους θέλει η ιστορική επιστήμη, και χρησιμοποίησα τις μαρτυρίες συνεργατών και μαθητών του, που με προθυμία ανταποκρίθηκαν σε σχετική πρόσκληση. Είναι φυσικά ευνόητο ότι η αξιολόγηση των πληροφοριών και η σύνθεση βαρύνει αποκλειστικά εμένα.

“Εν αρχή” είναι ο τόπος της καταγωγής. Ο Γιώργος Αυλάμης γεννήθηκε στον Πειραιά το 1914 κατά τη διάρκεια βραχείας διαμονής εκεί των γονέων του, όμως μεγάλωσε και έκαμε τις πρώτες και τις δευτεροβάθμιες σπουδές του στο Ληξούρι. Από οικογένεια γιατρών ο παππούς του Χαράλαμπος, απόφοιτος της Πίζας, άσκησε Ιατρική στο Ληξούρι και ο πατέρας του Παύλος, γιατρός και πολιτευτής του Κόμματος των Φιλελευθέρων, επίσης έζησε και άσκησε το επάγγελμα στην ίδια πόλη επηρεάστηκε από τον περίγυρο από μικρός, όπως ομολογεί ο ίδιος, στην αντίληψη να σπουδάσει γιατρός. Καθοριστική ήταν και η συμβολή προς την ίδια κατεύθυνση της μητέρας του Χρυσάνθης, το γένος Δέδε, α¬πό το Κρανίδι της Ερμιονίδας, που, έχοντας η ίδια αδελφό γιατρό, ενθάρρυνε την έφεση του για Ιατρική, που πρώιμα είχε εκδηλώσει.

Έκαμε δευτεροβάθμιες σπουδές στην Πετρίτσειο Σχολή Ληξουρίου, ένα σχολείο που έχει το προνόμιο να έ¬χουν καθίσει στα θρανία του ως μαθητές ξεχωριστές πνευματικές προσωπικότητες της πατρίδας μας. Ακο¬λούθησε η εγγραφή του, ύστερα από εξετάσεις, στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, απ’ όπου α¬ποφοίτησε το 1940. Ως φοιτητής στο χρονικό διάστημα 19331938 θήτευσε ως εσωτερικός βοηθός στην Πολυ¬κλινική Αθηνών και υπηρέτησε διαδοχικά σε όλα τα τμή¬ματα ειδικοτήτων αυτού του νοσηλευτηρίου, όπου ε¬φοδιάστηκε με γνώσεις και εμπειρία στην αντιμετώπιση του ιατρικού αντικειμένου που λέγεται ασθενής.

Σε μικρό διάστημα μετά την αποφοίτηση του, το 1940, κατατάχθηκε στην Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών που έ¬δρευε στην Κέρκυρα, όπου και τον βρήκε η έκρηξη του ελληνοϊταλικού πολέμου. Τοποθετήθηκε με το βαθμό του ανθυπασπιστήιατρού σε πυροβολαρχία βαρέως πυρο¬βολικού στην περιοχή του Καλπακίου και στη συνέχεια έ¬λαβε μέρος σε όλες τις επιχειρήσεις του κεντρικού τομέα του μετώπου. Μετατέθηκε στις αρχές Απριλίου στα Μακεδονικά σύνορα και συγκεκριμένα στα οχυρά του όρους Μπέλες, όπου τον βρήκε η γερμανική επίθεση ενα¬ντίον της χώρας μας. Η διάσπαση του γιουγκοσλαβικού μετώπου, που επέτρεψε την κύκλωση σειράς ελληνικών μονάδων, είχε ως συνέπεια τη σύλληψη του ως αιχμαλώ¬του και την κράτηση του σε στρατόπεδο στις Σέρρες για ένα μήνα.

Στον πρώτο χρόνο της Κατοχής συναντούσε στα ια¬τρεία του ΙΚΑ, όπου δούλευε, τους χειρουργούς Βασίλη Καραγιώργη και το συμπατριώτη του Διονύση Τζαννετάτο. Οι συζητήσεις που είχε μαζί τους και οι παραι¬νέσεις τους βάρυναν αποφασιστικά στην επιλογή της Χειρουργικής ως ειδικότητας που θα ακολουθούσε. Στον ίδιο άρεσε η Παθολογία. Οι απόψεις όμως των δύο χει¬ρουργών τον έπεισαν να επιλέξει οριστικά τη Χει¬ρουργική.

Το 1942, ύστερα από συνάντηση του με το χειρουργό Σπύρο Λαμπίρη, αποφασίζει να κάνει ειδικότητα Χει¬ρουργικής στο Δημοτικό Νοσοκομείο, τη Χειρουργική Κλινική του οποίου διηύθυνε ο Χάρης Τουλ. Στην ίδια Κλινική υπηρετεί και ο Λαμπίρης. Η τεχνική του τελευ¬ταίου, μαθητή και αυτού της “Σχολής Γερουλάνου”, τον εντυπωσιάζει. Και φυσικά, αφομοιώνει και την τελευ¬ταία λεπτομέρεια αυτής της τεχνικής, που αργότερα θα μετουσιώσει σε δική του, δίνοντας της τον προσωπικό του τόνο.

Τα κηρύγματα αντίστασης κατά της ξενικής Κατοχής, που μεταφέρει σε κάθε σημείο του ελληνικού χώρου η παράνομη οργάνωση του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ), το οποίο είχε ιδρυθεί στο τέλος του 1941, θα συγκινήσουν και το Γιώργο Αυλάμη, που ε¬ντάσσεται στις γραμμές του. Όταν θα ιδρυθεί από τους Γερμανούς και θα λειτουργήσει στο Δημοτικό Νοσο¬κομείο “Κλινική Κρατουμένων”, που τη διευθύνει ο χει¬ρουργός Νικόλαος Βρυώνης, ο Αυλάμης θα επωφεληθεί να αναπτύξει δραστηριότητα, αποτρέποντας με πα¬ρεμβάσεις του κυρίως καθήλωση εκεί κρατουμένων ως βαρέως πασχόντων την αποστολή τους στο εκτελε¬στικό απόσπασμα. Χαρακτηριστικές γι’ αυτή του τη δράση είναι οι αναφορές του Παναγιώτη Κανελλό¬πουλου στο βιβλίο του “Τα Χρόνια του Μεγάλου Πολέμου”(1), αλλά και της Rebecca  ChamiFromer σε πρό¬σφατο σχετικό δημοσίευμα(2).

Ως ειδικευόμενος τρέφει θαυμασμό για τον Γερουλάνο, που τον εκτιμά ως ολοκληρωμένη ιατρική προσωπικό¬τητα και επηρεάζεται θετικά από αυτόν, έχοντάς τον ως πρότυπο. Συγχρόνως, με το μάτι του “ανήσυχου” γιατρού, επισημαίνει τις αδυναμίες της σύγχρονης του Χειρουργικής. Τον εντυπωσιάζουν δύο καταστάσεις. Η ανεπάρκεια της μετεγχειρητικής παρακολούθησης του αρρώστου και η “κακοποίηση”, από έλλειψη κανόνων, των αρρώστων με κατάγματα.

Ύστερα από θητεία πέντε ετών στο Δημοτικό Νο¬σοκομείο, προσκαλείται το 1947 από τον καθηγητή Κωνσταντίνο Αλιβιζάτο να αναλάβει καθήκοντα επι¬μελητή στην Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική της Ιατρικής Σχολής στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Αθηνών. Στα τραγικά όμως χρόνια της εμφύλιας σύγκρουσης, που ακολουθεί, θα στρατευθεί πάλι το 1948 υπηρετώ¬ντας ως διευθυντής χειρουργός της 247 Χειρουργικής Μονάδας Εκστρατείας μέχρι το 1950. Σ’ αυτό το διά¬στημα προάγεται σε έφεδρο υπίατρο και θα αντιμετω¬πίσει χειρουργικά τραυματίες των επιχειρήσεων Γράμμου, Βίτσι, Καϊμακτσαλάν, Σιδηροκάστρου, Θράκης. Η απόλυσή του από τις τάξεις του στρατού συμπίπτει με την αναγόρευσή του σε διδάκτορα της Ιατρικής το 1950. Επιστρέφοντας από το στρατό παραμένει μέχρι το 1951 ως συνεργάτης της Προπαιδευτικής Χειρουργικής Κλινικής (άμισθος επιμελητής), για να διοριστεί στη συ¬νέχεια και να υπηρετήσει μέχρι το 1955 ως επιμελητής του εξωτερικού ιατρείου της ίδιας Κλινικής.

Με προσωπική του απόφαση και με τη συγκατάθεση του Κ. Αλιβιζάτου θα ταξιδέψει στο Γκρατς της Αυσ¬τρίας και στη Φλωρεντία το 1953, πραγματοποιώντας την επιθυμία του να παρακολουθήσει σύγχρονες μεθό¬δους χειρουργικής αποκατάστασης ορθοπαιδικών αρ¬ρώστων, θα παραμείνει εκεί ένα εξάμηνο και επιστρέ¬φοντας στο Ιπποκράτειο θα οργανώσει στην Κλινική τμήμα καταγμάτων, όπου τη θέση των παραδοσιακών μεθόδων θεραπείας, όπως η έκταση, θα πάρει η χει¬ρουργική αντιμετώπιση.

Για ένα χρόνο, από το Φεβρουάριο του 1955 μέχρι τον Απρίλιο του 1956, έκαμε θητεία ενημέρωσης για σειρά χειρουργικών θεμάτων σε νοσοκομεία της Μεγάλης Βρετανίας. Στην αρχή, στην πόλη του Sheffield στις Χειρουργικές Κλινικές του Νοσοκομείου The Children’s Hospital, με διευθυντή τον Κ. Zachary, και του Royal Infirmary, με διευθυντή τον καθηγητή Jepson. Από το Σεπτέμβριο του 1955 μέχρι τον Απρίλιο του 1956 εργά¬στηκε στο Liverpool ως Registrar στο Κέντρο Χειρουργικής Θώρακα του Broadgreen Hospital”!, που το διηύθυνε ο L. Temple. Επίσης, επισκέφθηκε για βραχύ διάστημα χειρουργικές κλινικές στο Δουβλίνο της Ιρλανδίας.

Από τη θέση του επιμελητή, μετά την επιστροφή του από τη Μεγάλη Βρετανία, θα συνεχίσει τη δράση του στην Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική της Ιατρικής Σχολής, με ιδιαίτερη ενασχόληση στην εκπαίδευση των τριτοετών και εκτοετών φοιτητών της Ιατρικής. Οι φρο¬ντιστηριακές ασκήσεις και η θεωρητική διδασκαλία στο αμφιθέατρο ήταν οι κύριες ενασχολήσεις του. Αλλά και η εκπαίδευση πτυχιούχων για απόκτηση ειδικότητας χειρουργού ήταν αντικείμενο του ιδιαίτερου ενδιαφέρο¬ντος του.

Το 1963 θα εκλεγεί υφηγητής Χειρουργικής με βάση τη σημαντική διατριβή του για την ανατομική μελέτη της αγγείωσης του ανεστραμμένου γαστρικού σωλήνα, ό¬πως αυτός παρασκευαζόταν για την οισοφαγοπλαστική με την τεχνική Gavriliu, όπως είναι γνωστή αυτή η τε¬χνική από το όνομα του Ρουμάνου χειρουργού που την επινόησε. Η ανατομική μελέτη της αγγείωσης επέτρεψε αξιόλογη τροποποίηση της καθιερωμένης μεθόδου, με καλύτερο μετεγχειρητικό αποτέλεσμα από λειτουργική άποψη.

Η χειρουργική του δραστηριότητα κάλυπτε ό,τι συνή¬θως ονομάζουμε Γενική Χειρουργική και εδώ ο όρος α¬νταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Η χειρουργική του πεπτικού συστήματος ήταν ο τομέας της κύριας δράσης του. Αλλά και η χειρουργική του θώρακα (καρ¬διά, πνεύμονες, οισοφάγος), η χειρουργική αντιμετώπιση των τραυμάτων και η χειρουργική παίδων, με τις ση¬μαντικές ιδιομορφίες της σε σχέση με εκείνη των ενηλί¬κων, ήταν εξίσου χώροι όπου λειτουργούσε άνετα, με ε¬πιτεύγματα που σύντομα του έδωσαν πρώτη Θέση στα ονόματα των διακεκριμένων χειρουργών της πρωτεύ¬ουσας.

Το 1964 έλαβε μέρος στην κίνηση των υφηγητών της Ιατρικής για τον εκσυγχρονισμό της ιατρικής εκπαίδευ¬σης και ήταν ένα από τα ιδρυτικά μέλη του περιοδικού Ιατρική, που, όπως είναι γνωστό, αποτέλεσε σταθμό στην αναμόρφωση του ιατρικού περιοδικού τύπου.

Τις ιδιαίτερες ικανότητες του βεβαιώνουν με πιστο¬ποιητικά τους οι καθηγητές Κ. Αλιβιζάτος και Α. Γούττας, αλλά και ο διευθυντής του Θωρακοχειρουργικού Κέντρου του Liverpool  L. Temple, το 1963, με την ευκαι¬ρία της αναγόρευσης του σε υφηγητή.

Το 1964 εκλέγεται διευθυντής της Γ΄ Χειρουργικής Κλινικής του Τζανείου Νοσοκομείου του Πειραιά, όπου και παρέμεινε μέχρι το 1983. Η εκεί παρουσία του συ¬νετέλεσε σημαντικά στην αναβάθμιση αυτού του νοσο¬κομείου, κάτι που είναι γενικά παραδεκτό.

Από το 1983 μέχρι το 1998 η ιατρική του δράση με¬ταφέρεται στον ιδιωτικό τομέα με κέντρο το νοσοκομείο “Υγεία”.

Ο βιογραφούμενος, όπως σημειώθηκε και παραπάνω, εξελίχθηκε σταθερά σε χειρουργό πρώτου μεγέθους. Διακρίθηκε για τις επιτυχημένες διαγνώσεις του και για την ικανότητα του στην αποκατάσταση δύσκολων πε¬ριπτώσεων που είχαν ανάγκη εγχείρησης. Μελετώντας πολύ, ενημερωνόταν για τα παγκόσμια επιτεύγματα στη διάγνωση των νόσων αλλά και στις νεοεμφανιζόμε¬νες χειρουργικές τεχνικές. Συνδυάζοντας τα παραπάνω με ξεχωριστή παρατηρητικότητα, διαμόρφωνε σταθε¬ρότητα απόψεων στην αντιμετώπιση των χειρουργικών προβλημάτων που εκαλείτο να λύσει.

Ενωρίς είχε επισημάνει τις αδυναμίες της ελληνικής Χει¬ρουργικής στο σύνολο της, όπως αυτή αναδεικνυόταν στις πρώτες μετά τον πόλεμο δεκαετίες. Η θητεία του στο εξωτερικό του επέτρεψε να τις συγκεκριμενοποιήσει. Η έλλειψη οργάνωσης, με χαρακτηριστική την προχειρό¬τητα από την είσοδο του χειρουργικού αρρώστου στο νο¬σοκομείο μέχρι το χώρο της χειρουργικής επέμβασης και την αίθουσα μετεγχειρητικής νοσηλείας του, ήταν η βα¬σική του διαπίστωση. Απουσίαζαν επίσης οι τόσο χαρακτηριστικές ενδονοσοκομειακές ιατρικές συναντήσεις, που ήταν κανόνας στα αγγλοσαξωνικά νοσοκομεία, όπου οι ανταλλαγές απόψεων μεταξύ γιατρών διαφόρων ειδι¬κοτήτων πρόσφεραν σημαντική ιατρική γνώση. Ο ίδιος τόνιζε σε κάθε ευκαιρία την ανάγκη οργάνωσης μικτών τμημάτων (καρδιολογικούκαρδιοχειρουργικού, πνευμονολογικούπνευμονοχειρουργικού, γαστρεντερολογικού χειρουργικού του πεπτικού συστήματος) και άσκησε την επιρροή του όπου εργάστηκε, για ανάλογες συνεργασίες.

Το πάθος του για την άσκηση της Ιατρικής, όπως ο ί¬διος την εννοούσε, έδρασε αποτρεπτικά στο να διεκδι¬κήσει θέση καθηγητή πρώτης βαθμίδας σε κάποια από τις Ιατρικές Σχολές της χώρας. Κίνηση από καθηγητές του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Λογαράς και άλλοι) για εκλογή του σε ανάλογη θέση συνάντησε την κατη¬γορηματική άρνηση του, που δεν σχετιζόταν με το εν¬δεχόμενο μετεγκατάστασης του όσο με τις αντιλήψεις του για το πώς πρέπει να λειτουργεί ένας “μαχόμενος” χειρουργός. Ο Γιώργος Αυλάμης ήταν ο γιατρός που, αν ήταν δυνατό, θα χειρουργούσε όλο το 24ωρο.

Δεν είχε ιδιαίτερα ενδιαφέροντα που να τον απο¬σπούν έστω και περιορισμένα από τις χειρουργικές του δραστηριότητες. Περιορισμένη ενασχόληση με τη ζω¬γραφική πρώιμα, με δασκάλα του τη συμπατριώτισσα του ζωγράφο Ελένη Λιώκη, γρήγορα εγκαταλείφθηκε. Η Χειρουργική και μόνο αυτή τον γέμιζε συναισθηματικά, θα έλεγα και αισθητικά.

Αναγνωρισμένος, αναμφισβήτητα, μεταξύ των πρώ¬των στην ελληνική Χειρουργική, μπορεί να έχει γνώμη γι’ αυτήν και την εκφέρει σε όσους έχουν την τύχη να συ¬νομιλήσουν μαζί του. θεωρεί ότι, γενικά, σε όλες τις υποειδικότητές της υπάρχουν αξιόλογοι χειρουργοί, με¬ρικοί μάλιστα ξεχωριστοί. Το σύνολο όμως δεν είναι κα¬λό. Ο χρηματισμός γνωστή πληγή την εκτρέπει σε α¬ταξίες, με ευρύτερες κοινωνικές επιπτώσεις. Επιση¬μαίνει όμως σταθερή βελτίωση σε όλα τα επίπεδα και εί¬ναι σήμερα περισσότερο από άλλοτε αισιόδοξος για το μέλλον.

“Εγώ με τη Χειρουργική είχα σχέση ερωτική”, μου εξο¬μολογήθηκε σε συνάντηση και συζήτηση που είχα μαζί του, “και την άσκησα έντιμα πάρα πολύ συχνά, χωρίς την προσδοκία οικονομικού οφέλους. Ο άρρωστος εξυ¬πηρετούσε το πάθος μου για τη συγκεκριμένη δράση, θεωρούσα ότι του χρωστάω που μου δίνει τη δυνατό¬τητα να δράσω με αντικείμενο το σώμα του και γι’ αυ¬τό αντιμετώπιζα το πρόβλημα του με έντονο το αίσθη¬μα της ευθύνης”.

Έχει ξεχωριστό ενδιαφέρον για μια προσπάθεια βιο¬γραφίας η γνώμη όσων γνώρισαν το βιογραφούμενο α¬πό κοντά ως συνεργάτες ή ως φίλοι ή και με τις δύο αυ¬τές ιδιότητες. Ζήτησα και είχα τις απόψεις όσων νόμιζα πως θα μπορούσαν να μου δώσουν πληροφορίες, έχο¬ντας αναπτύξει μαζί του τις σχέσεις που προεκτέθηκαν. Παραθέτω χαρακτηριστικά αποσπάσματα από ε¬πιστολές τους, που επιτρέπουν την ολοκλήρωση της ει¬κόνας του Κεφαλλονίτη χειρουργού, ο οποίος σφράγισε με την παρουσία του μεγάλο μέρος της ελληνικής Χειρουργικής του δεύτερου μισού του αιώνα που έφυγε.

Ο Δ. Βώρος είναι από τους νεότερους φίλους του, χω¬ρίς να έχει διατελέσει συνεργάτης του. Η γνώμη του έ¬χει τη θέση της, γιατί είναι αντικειμενική, απαλλαγμένη από τη φόρτιση της σχέσης διδασκαλίαςσυνεργασίας.

“Ο Αυλάμης από νωρίς και στην πορεία του χρόνου”, λέει ο Βώρος, “ανέπτυξε σε ασυνήθιστο επίπεδο την ια¬τρική σκέψη, τη διαγνωστική και σφαιρικήσυνολική θε¬ώρηση του προβλήματος της νόσου (αρρώστιας). Καλ¬λιέργησε παράλληλα σε βαθμό θαυμαστό την εγχειρητι¬κή τεχνική και τη σφράγισε προσωπικά σε πολλές δύ¬σκολες πτυχές της με τις δικές του τεχνικές επινοήσεις.

Κίνητρο γι’ αυτά τα επιτεύγματα ήταν αναμφίβολα η αγάπη του στην Ιατρική και στον άρρωστο. Γι’ αυτό, τα πολύτιμα αυτά αγαθά καρπούς της συνεχούς προ¬σπάθειας του δεν τα κατέθεσε στο βωμό της επιδίωξης τίτλων, θέσεων και στενά προσωπικής ωφέλειας. Τα έ¬δωσε απλόχερα στους φυσικούς αποδέκτες, που ήταν και θα είναι πάντα οι άρρωστοι.

Καθώς συνδύαζε τα παραπάνω με κοινωνική ευαι¬σθησία και αξιοπρέπεια, δίκαια θεωρήθηκε και είναι ξε¬χωριστός και μεγάλος. Δίκαια θαυμάστηκε και αγαπή¬θηκε”.

Δεν είναι μια πλήρης βιογραφία αυτό το κείμενο, όπως συγκροτήθηκε. Είναι όμως σχεδόν πλήρης, αφού η ζωή του από πολύ ενωρίς δέθηκε αναπόσπαστα με τη Χειρουργική. Ο Γιώργος Αυλάμης είναι ένας homo chirurgicus, όπως κάποιος άλλος είναι homo philosophicus ή homo economicus. Ό,τι στοιχεία συγκροτούν την προ¬σωπικότητα κάθε ανθρώπου, έρωτες, φιλίες, διαβίωση, hobby, κινήθηκαν κοντά, δίπλα στη χειρουργική του δράση. Από ιδιοσυγκρασία και από την αίγλη που του έδινε το επιτήδευμα του ήταν “κυριαρχικός”, με ό,τι αυτό συνεπαγόταν για κάθε σχέση. Η φιλία ήταν το ίδιο σταθε¬ρή όπως και οι αρχές του για τη Χειρουργική. Γνωρίζω φιλίες του που έχουν την αρχή τους εδώ και πολλά χρόνια, όπως με τους συμπατριώτες του Γιώργο Αλισσανδράτο και Νίκο Λιναρδάτο, που είναι στέρεες και σταθερές το ίδιο όπως στην αρχή τους. Λιτός στην καθημερινή του ζωή, χάριζε όμως αρκετά συχνά χρόνο όταν του επέτρεπε η Χειρουργική, όπως την ασκούσεγια να διασκεδάσει μαζί με φίλους ή να τριγυρίσει κυνηγώντας θηράματα στους λόγγους της Κεφαλλονιάς.

Μπορώ, με όσα μου είπαν, με όσα άκουσα, με όσα ξέρω, να δώσω επιγραμματικά ό,τι χαρακτήρισε και χαρακτηρίζει την προσωπικότητα του Γιώργου Αυλάμη. “Επιβλητική φιγούρα”, όπως τον είπαν, “δωρικός”, στις εκφράσεις του και στη δράση του, άνθρωπος του αποτελεσματικού έργου, παρά του λόγου και της συγγρα¬φής, απέπνεε σταθερότητα και εμπιστοσύνη. Σταθερός, ειδικά στις ιατρικές του αρχές, τις υποστήριζε και τις δίδασκε. Το αποτέλεσμα για τους δέκτες ήταν ά¬ριστο, είτε ήταν γιατροί που μάθαιναν κοντά του, είτε άρρωστοι που τους απειλούσε ο θάνατος. Σίγουρα, θυσίασε πράγματα από αυτά που λέμε μικροχαρές της κα¬θημερινής ζωής υπηρετώντας τον άρρωστο.

Ευτύχησε, ως επιβράβευση μιας δημιουργικής ζωής, να γνωρίσει τη γαλήνη που δίνει η οικογενειακή εστία κοντά στη συνάδελφο του στην Ιατρική Αθηνά Γεωργακάκου, που του χάρισε τρεις γιους, το Χάρη, που σπουδάζει αρ¬χιτεκτονική, τον Παύλο, που συνεχίζει τις σπουδές του στην κλασική φιλολογία ως μεταπτυχιακός στο πανεπι¬στήμιο της Virginia, ΗΠΑ και τον Αλέξη, φοιτητή στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας.

Ζει στην πρωτεύουσα, αλλά ολοένα και περισσότερο καιρό στην αγαπημένη του Κεφαλλονιά, όπου, όπως ο¬μολογεί ο ίδιος, από την ώρα που πατήσει το πόδι του στα χώματα της, το αίσθημα που τον πλημμυρίζει είναι “ευδαιμονία”. Οι άνθρωποί της τον γνωρίζουν και τον χαιρετούν με ευχαρίστηση και σεβασμό και τους αντιχαιρετά και εκείνος διαχυτικά, κάνοντας παραχώρηση στο μετρημένο συνήθως λόγο του. Και όταν από την αυ¬λή του σπιτιού του, σε ώρες μοναχικής περισυλλογής α¬γναντεύει το Ιόνιο που απλώνεται στον ατελείωτο ορί¬ζοντα, πρέπει να σκέφτεται και να χαίρεται, γιατί έδρα¬σε και πρόσφερε όπως αρμόζει στους ξεχωριστούς και υπεύθυνους ανθρώπους.

(1). ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ Π. Τα χρόνια του Μεγάλου Πολέμου 19391944. 2η έκδοση, Αθήνα, 1964

(2). CHAMΙFROMER Κ. The holocaust Odyssey of Daniel Sondre Komando. The University οf Αlabama Press, 1993:109

Επιλεκτική αναδημοσίευση βιογραφικού σημειώματος από το Τιμητικό τεύχος για τον Γεώργιο Αυλάμη στο περιοδικό Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής, Τόμος 19(2002) Συμπλ. Τεύχος Α. Σ.1217

OΔΥΣΣΕΙΑ