VAE VICTIS (ουαί τοις ηττημένοις) και «γην και ύδωρ»

ηττημένος βρίσκεται στη διάθεση του νικητή, ή  όταν κάποιος απολέσει κάποιο αξίωμα ή θέση και βρίσκεται πλέον έρμαιος κατηγοριών.

Για να γνωρίζετε την κατάληξη του Βρέννου, ο αμετροεπής και αλαζόνας στρατηγός διαλύθηκε μαζί με το στρατό των Γαλατών, όταν ο Φούριος Κάμιλλος κήρυξε άκυρη τη συνθήκη παράδοσης της Ρώμης στους Γαλάτες, τους οποίους κυριολεκτικά συνέτριψε και δικαίως αποκλήθηκε «δεύτερος Ρωμύλος» και «πατέρας της Ρώμης».

Έρμαια «Γαλατών» οι σύγχρονοι Ρωμηοί και όχι Ρωμαίοι «διαπραγματεύονται» με τα «μέτρα και σταθμά» του κατακτητή τους που δε ρίχνει το σπαθί του στη ζυγαριά για να βαρύνει κι άλλο, αλλά απαιτεί απ’ τους προσκυνημένους «γη και ύδωρ».

Έχει κι αυτή η φράση μια πού διδακτική ιστορία. Την  απαίτηση για «γην και ύδωρ» αξίωναν οι  Πέρσεςαπ’ τους υποτελείς τους που παραιτούνταν από κάθε δικαίωμα πάνω στη γη τους και στα αγαθά της. Παραχωρώντας έτσι γην και ύδωρ αναγνώριζαν την περσική εξουσία πάνω σε όλα, ακόμα και οι ζωές τους, ώστε να ανήκουν τυπικά και ουσιαστικά στον βασιλιά των Περσών.

‘Οταν οι Πέρσες αγγελιαφόροι απαίτησαν από τον Βασιλέα Λεωνίδα στην Σπάρτη γη και ύδωρ, οι Σπαρτιάτες τους πέταξαν σε ένα βαθύ πηγάδι, λέγοντάς τους πως θα τα βρούν εκεί.

Η φράση γη και ύδωρ, ακόμα και στα νέα ελληνικά, συμβολίζει την υποταγή άνευ όρων σε ένα κατακτητή. Μόνο μην μπερδέψετε την απάντηση του βασιλιά Λεωνίδα με τις αντίστοιχες των στουρναροβενιζελοσαμαροπαπαδήμων.

Μιχάλης Τζανάκης

Εστάλη στην ΟΔΥΣΣΕΙΑ, 17,11.13