Τα αρχιτεκτονικά σχέδια των αναπλάσεων έχουν ήδη οριστικοποιηθεί και έχουν επίσης συζητηθεί στο Δημοτικό Συμβούλιο και στα αρμόδια όργανα της Διοίκησης (Συμβούλιο Τεχνικών Έργων κλπ).
Η επιδεικνυόμενη κινητικότητα στο θέμα αυτό από την πλευρά της Δημοτικής Αρχής, υποδηλώνει ότι κάποια στιγμή, αργά ή γρήγορα, θα αρχίσουν να υλοποιούνται. Επειδή πρόκειται για μείζονες αναπλάσεις, τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι πολλά.
• Ποιο είναι το ζητούμενο με αυτές αναπλάσεις; Τι ακριβώς προσπαθούν να πετύχουν;
• Θα βοηθήσουν την πόλη οι συγκεκριμένες παρεμβάσεις; Θα αναβαθμίσουν την εικόνα της;
• Θα την κάνουν πιο όμορφη και πιο λειτουργική;
• Με τον τρόπο που έχουν σχεδιαστεί, αναδεικνύουν και προσθέτουν στην «ιδιαίτερη ταυτότητα» της πόλης του Αργοστολίου;
• Αναμοχλεύουν την ιστορία, το παρελθόν και την παράδοση της πόλης;
• Δημιουργούν στον επισκέπτη και το μόνιμο κάτοικο την αίσθηση ότι βρίσκεται στο Αργοστόλι και στην Κεφαλονιά, σε έναν τόπο με ιστορία, παράδοση και ταυτότητα;
ΧΑΜΕΝΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑ
Διαβάζοντας τις τεχνικές εκθέσεις – ομολογώ ότι δεν έχω διαβάσει τις συνολικές μελέτες παρά μόνο περίληψη αυτών – και κοιτάζοντας τα σχετικά αρχιτεκτονικά σχέδια, σχηματίζω την άποψη ότι μετά την ολοκλήρωση των έργων ανάπλασης, το πρόσημο θα είναι ελαφρώς θετικό για την εικόνα της πόλης σε σχέση με τη σημερινή κατάσταση. Ωστόσο, και με βάση τις σχεδιαζόμενες παρεμβάσεις, μένει μια έντονη γεύση «απροσδιοριστίας» σχετικά με το που πηγαίνουν τη πόλη οι ανωτέρω επιλογές καθώς, και μια αίσθηση «χαμένης ευκαιρίας».
Είναι προφανές ότι οι προαναφερόμενες αναπλάσεις δεν υπακούουν σε μια συγκεκριμένη συνολική στρατηγική για την πόλη και για το λόγο αυτό δεν συνιστούν μια ριζική και αποφασιστική βελτίωση για την εικόνα και τη γοητεία που αυτή εκπέμπει. Και αυτό, παρά το γεγονός ότι παρεμβαίνουν στις πλέον επίκαιρες περιοχές του αστικού χώρου. Τη θέση αυτή θα προσπαθήσω να στηρίξω στη συνέχεια.
Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΝΗΜΗ ΣΤΑ ΑΖΗΤΗΤΑ
Το ζήτημα της ιστορικής μνήμης της πόλης βρίσκεται στα «αζήτητα». Για παράδειγμα, η ανάπλαση της οδούς 21ης Μαΐου μοιάζει «απρόσωπη» χωρίς επαρκείς αναφορές στην Ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα την 21η Μαΐου του 1864. Στην συγκεκριμένη ανάπλαση ο δημόσιος χώρος μοιάζει περισσότερο σαν να είναι κάτι που μένει ως «περίσσευμα» ανάμεσα στα κτίρια παρά ένα ισχυρό σύμβολο και ένα σταυροδρόμι για τη νεότερη ιστορία του νησιού. Τι μνημείο, τι σύμβολο, τι τοπόσημο θυμίζει σήμερα σε αυτή τη πόλη το πέρασμα από την Ιόνιο Πολιτεία στην Ένωση με την Ελλάδα; Πού και πώς πληροφορείται ο επισκέπτης για αυτό το μέγιστο ιστορικό γεγονός, για το πριν και το μετά;
Ποιο είναι το ζητούμενο σε μια ανάπλαση τελικά; Να βάλουμε κυβόλιθους και πλάκες πάνω από την άσφαλτο και να περιορίσουμε την κυκλοφορία των τροχοφόρων; Είναι αυτό ανάπλαση;
Στην οδό 21ης Μαΐου, η ένταξη στη ανάπλαση και η αξιοποίηση του «παραμελημένου» Δημοτικού κτιρίου των «Λουτρών» ως πολιτιστικού, εκθεσιακού ή μουσειακού χώρου θα μπορούσε να αποκαταστήσει τη ζωντάνια σε ένα σημείο του κέντρου της πόλης που παραμένει βουβό μέχρι σήμερα. Είμαστε όμως έτοιμοι να αναμετρηθούμε με τέτοια ενδεχόμενα;
Η ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΕΧΕΙΑΣ
Γενικά η επίλυση του ζητήματος της ανάδειξης της ιστορικότητας της πόλης δεν είναι ιδιαίτερα επιτυχής στις προτεινόμενες παρεμβάσεις. Σίγουρα, οι καταστρεπτικές συνέπειες του σεισμού το 1953 δημιουργούν πρόσθετους βαθμού δυσκολίας για την αρχιτεκτονική ομάδα που καλείται να διαχειριστεί την ανάπλαση. Από την άλλη πλευρά όμως, η ίδια η καταστροφή δημιουργεί περισσότερη ανάγκη και χώρο για καινοτόμα σκέψη, δημιουργικότητα και πρωτότυπη επίλυση τέτοιων δύσκολων ζητημάτων.
Ένα από τα κεντρικά ζητούμενα της ανάπλασης του κέντρου του Αργοστολίου θα έπρεπε να είναι η αποκατάσταση της συνέχειας της ιστορίας της πόλης. Δύσκολο εγχείρημα, δε λέω. Ποιές ήταν όμως οι κατευθυντήριες οδηγίες της επιβλέπουσας αρχής και των πολιτικών οργάνων του νησιού μας προς τη μελετητική ομάδα; Τους προσδιορίστηκε ποιο είναι το ζητούμενο ώστε στη συνέχεια μέσα από τη μελέτη ιστορικών γεγονότων και τεκμηρίων και χρησιμοποιώντας την επιστημονική κατάρτιση που αδιαμφισβήτητα διαθέτουν, να μπορέσουν να οραματιστούν και να παράξουν κατάλληλες αρχιτεκτονικές προτάσεις;
Υπάρχει σήμερα πολιτικός προγραμματισμός και συγκεκριμένο στρατηγικό σχέδιο και όραμα για την ανάπτυξη του αστικού χώρου της πόλης του Αργοστολίου; Ποιοι είναι οι στόχοι αυτού του σχεδίου; Που συναντιέται σήμερα η πόλη με το ιστορικό της παρελθόν; Τι ρόλο διεκδικεί μέσα στο διεθνή ανταγωνισμό των πόλεων, ποιο είναι το παρόν και το μέλλον της;
Η πόλη σίγουρα διαθέτει πολεοδομικές, αρχιτεκτονικές και κοινωνικές ποιότητες που θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως βάση για τη χάραξη μιας διαφορετικής πολιτικής.
GENIUS LOCI
Παρόμοια κριτική μπορεί να γίνει και για την ανάπλαση της οδού Ριζοσπαστών αλλά και της οδού Παν. Βαλλιάνου και της Κεντρικής Πλατείας. Ο επτανησιακός Ριζοσπαστισμός όπως πρώτα εκδηλώθηκε στην Κεφαλονιά το 1848-1849 και τα δημοκρατικά ιδανικά για λαϊκή κυριαρχία, ισότητα, ελευθερία, αδελφότητα, δεν βρίσκουν θέση και έκφραση στην Κεντρική Πλατεία ούτε στους υπόλοιπους μετασχηματισμούς που αναμένεται να υποβληθεί η πόλη. Εντέλει, φαίνεται ότι έχουμε αποβάλει το «πνεύμα του τόπου» (genius loci) και μαζί και τον ιστορικό μας προσδιορισμό.
Οι δαπεδοστρώσεις στους παραπάνω χώρους είναι σχετικά «αδιάφορες» ενώ οι προτεινόμενες μορφολογίες δεν αναζητούν την ιστορική μνήμη που είναι αποθηκευμένη στην περιοχή. Ποίο είναι το κεντρικό στοιχείο στην Πλατεία γύρω από το οποίο αρθρώνεται η ανάπλαση; Ποιο είναι το κεντρικό στοιχείο στην Παν. Βαλλιάνου; Ο προτεινόμενος οβελίσκος;
Από την άλλη μεριά, η μαζική ιδιωτικοποίηση του δημοσίου χώρου της Πλατείας καλά κρατεί. Το ανησυχητικό είναι ότι αυτός ο γιγαντισμός των τραπεζοκαθισμάτων πραγματοποιείται χωρίς σημαντική αντίσταση ή διαμαρτυρία του κοινού.
Ο χώρος αυτός σήμερα χαρακτηρίζεται από συσσώρευση προβλημάτων και αντιθέσεων. Το «θάμπωμα» της εικόνας αυτής της περιοχής της πόλης είναι ανησυχητικό. Δεν πρέπει να αποκτήσει κάποτε αυτή η Πλατεία κανόνες λειτουργίας; Δεν πρέπει να χαλιναγωγηθούν οι όποιες παράλογες αστικές διεκδικήσεις;
Το να κοιτάζουμε το δημόσιο χώρο της Πλατείας και τα πεζοδρόμια και να βλέπουμε μόνο τουριστικές εισπράξεις σημαίνει αρκετά πράγματα για την επικρατούσα κουλτούρα. Πολύ συχνά η δυνατότητα μιας ομάδας να επιβάλει μια συγκεκριμένη οπτική για κάποιο δημόσιο χώρο της δίνει και το δικαίωμα να τον διεκδικήσει. Κάπως έτσι συνέβαιναν κάποτε τα πράγματα στην Άγρια Δύση. Η αίσθηση της κοινωνικής κυριαρχίας, η οποία συνδέεται με τον εθισμό στην ιδιοποίηση του δημοσίου χώρου χωρίς να υπάρχουν αντιστάσεις από πουθενά.
Η «ΛΑΝΘΑΝΟΥΣΑ» ΟΔΟΣ ΠΑΝ. ΒΑΛΛΙΑΝΟΥ
Η οδός Παν. Βαλλιάνου αποτελεί ένα σημαντικό αστικό στοιχείο που ενώνει το εμπορικό κέντρο της πόλης (Λιθόστρωτο) με το διοικητικό και ψυχαγωγικό κέντρο (Πλατεία και κτίρια Δημοτικής και Περιφερειακής Διοίκησης). Παρά ταύτα, χρόνια τώρα παραμένει σε μια «λανθάνουσα» κατάσταση χωρίς να έχει μπορέσει να αποκτήσει κάποια αξιόλογη συμβολική και λειτουργική σημασία. Δυστυχώς, οι προτεινόμενες λύσεις δεν απαντούν ικανοποιητικά σε αυτό το ερώτημα.
Το κτίριο του Αρχαιολογικού Μουσείου χρόνια τώρα παραμένει «αόρατο» παρά το γεγονός ότι βρίσκεται στο κέντρο της πόλης. Ο περιπατητής περνά από δίπλα του (από τις 3 τουλάχιστον όψεις του) χωρίς να μπορεί να προσδιορίσει περί τίνος πρόκειται. Είναι φυλακισμένο περιμετρικά με κιγκλιδώματα γεγονός που το κάνει απρόσιτο στην καθημερινότητα του πολίτη και του περιπατητή. Στη Δυτική πλευρά του (απέναντι από την Πολεοδομία), υπάρχει μια κλίμακα από 3-4 επιμήκη σκαλοπάτια που όμως οδηγούν σε κιγκλίδωμα!!! Έπρεπε, η ανάπλαση της οδού Παν. Βαλλιάνου να ενσωματώνει δυναμικά το κτίριο αυτό στην καθημερινότητα του κέντρου της πόλης αντικαθιστώντας το σημερινό ρόλο του ως «κλειστοφοβικού δοχείου» με ένα νέο ρόλο πλαισιωμένο από ένταση και εξωστρέφεια.
Τα τελευταία 3 χρόνια, η ΛΕ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων, συστηματικά και αθόρυβα, εκτελεί μια σειρά εξαιρετικών αναπλάσεων στους αρχαιολογικούς χώρους του νησιού. Ίσως θα ήταν σκόπιμο, σε συνεργασία με την αρχιτεκτονική ομάδα της ανάπλασης, να ξαναδούν αυτή την ιστορία με το κτίριο του Αρχαιολογικού Μουσείου.
Γενικά, οι αναπλάσεις θα έπρεπε να έχουν μεγαλύτερο ιστορικό και πολιτιστικό βάθος, να είναι περισσότερο δημιουργικές για την πόλη και να παράγουν συναισθήματα και δυναμικές εικόνες στον καθημερινό χρήστη και στον επισκέπτη. Μετά την ολοκλήρωση των αναπλάσεων, ο περίπατος στην Κεντρική Πλατεία θα είναι όπως ο περίπατος σε μια οποιαδήποτε «ανώνυμη» Πλατεία της Ελληνικής επικράτειας και όχι στην Πλατεία του Αργοστολίου, μιας πόλης που έχει πολιτιστικό, ιστορικό και μουσικό βάθος, μιας πόλης στην οποία συνέβησαν γεγονότα.
ΤΟ ΑΠΟΘΕΜΑ ΚΤΙΡΙΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝ
Πώς άλλωστε θα μπορούσαν να έχουν πολιτιστικό βάθος οι συγκεκριμένες αναπλάσεις όταν δεν έχει προηγηθεί ο προαπαιτούμενος σχεδιασμός που θα ορίσει το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα κινηθούν. Σε μια πόλη που καταστράφηκε ολοκληρωτικά από το σεισμό του 1953, σε μια πόλη που ελάχιστα πράγματα από το παρελθόν έμειναν όρθια, δεν υπάρχουν πολλές λύσεις για να επαναφέρεις στο προσκήνιο μια αναγνωρίσιμη ταυτότητα.
Ουσιαστικά υπάρχει η εξής μία και μοναδική λύση. Εναπόκειται πλέον στη ΧΡΗΣΗ υφιστάμενων κυρίως κτιρίων να επαναφέρουν τους συμβολισμούς του παρελθόντος και την τοπική ιδιομορφία. Η μεταβολή του «υφιστάμενου» και όχι η -ουτοπική άλλωστε – αντικατάστασή του, είναι δυνατόν να κάνει την πόλη να εκπέμψει και πάλι ενέργεια.
Για αυτό είναι επίκαιρο τώρα παρά ποτέ, να βρεθούν οι χώροι αυτοί μέσα από τους οποίους θα ξεκινήσει μια προσπάθεια για να ξεπεραστεί η κρίση ταυτότητας της πόλης. Στην κατεύθυνση αυτή υπάρχουν 6 κτίρια τα οποία, προστιθέμενα στα υφιστάμενα κτίρια της Φιλαρμονικής, του Ιδρύματος Φωκά-Κοσμετάτου, του Αρχαιολογικού Μουσείου, του Δημοτικού Θεάτρου και της Κοργιαλένειους Βιβλιοθήκης, θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα πρώτο απόθεμα πολιτιστικών και μουσειακών χώρων της πόλης.
Το πρώτο κτίριο είναι αυτό της Τράπεζας της Ελλάδος επί της οδού Παναγή Βαλλιάνου. Εδώ, ο κύριος Δήμαρχος θα πρέπει να επανεξετάσει την απόφασή του να στεγάσει υπηρεσίες διοίκησης του Δήμου. Το παλαιό Δημαρχείο Αργοστολίου μπορεί άνετα να καλύψει αυτές της ανάγκες.
Το δεύτερο κτίριο είναι τα «Λουτρά» στην οδό 21ης Μαΐου. Θα πρέπει το ΚΕΠ να μεταφερθεί κάπου αλλού και το κτίριο να αξιοποιηθεί διαφορετικά.
Τα άλλα δύο κτίρια είναι το κτίριο της Αστυνομίας και το κτίριο της Στρατολογίας. Και τα δύο ανήκαν στην ΚΕΔ (Κτηματική Εταιρεία Δημοσίου) και όχι στην Αστυνομία και τη Στρατολογία. Σήμερα έχουν περάσει στην ΕΤΑΔ ΑΕ (Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου ΑΕ). Πολύ φοβάμαι ότι σύντομα θα περάσουν στο ΤΑΙΠΕΔ και μετά «θα βγουν στο σφυρί».
Η πιθανότητα επιστροφής της Αστυνομίας σε νεόδμητο κτίριο στη παλαιά θέση είναι μάλλον «όνειρο θερινής νυκτός» υπό τις παρούσες συνθήκες. Το κτίριο όμως αυτό, χωρίς να κατεδαφιστεί, θα μπορούσε άνετα να στεγάσει το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του οποίου επιχειρείται η μεταφορά από το χώρο στον οποίο είχε εξοστρακιστεί τόσα χρόνια, τα Δαυγάτα (μια λανθασμένη χωροθέτηση) σε ένα νέο χώρο εξορίας, το Θαλασσόμυλο (μια επίσης πέρα για πέρα λανθασμένη χωροθέτηση).
Στα παραπάνω, κάποιος θα μπορούσε να προσθέσει την συνεργασία με τους αντίστοιχους φορείς για μια διαφορετική αξιοποίηση δύο ακόμη κτιρίων στην οδό Ριζοσπαστών: του Οίκου του Ναύτη και του Σπιτιού του Δασκάλου.
Όλα τα παραπάνω κτίρια θα αποτελούσαν το «πάγιο κεφάλαιο της πόλης» το οποίο όχι μόνο θα δρούσε ως αναπτυξιακή αιχμή στον τομέα του τουρισμού καθώς ο επισκέπτης που κατεβαίνει από το κρουαζιερόπλοιο ή που φθάνει στην πόλη μέσω του αεροδρομίου, θα είχε κάτι να δει, αλλά επίσης θα αποτελούσε κυρίως ένα εργαστήριο διαπαιδαγώγησης της νέας γενιάς, των μαθητών των σχολείων όπου μέσα σε αυτά θα μάθαιναν να σέβονται τη πόλη και το νησί τους. Τα προαναφερθέντα κτίρια, με τις διαδρομές που τα συνδέουν, και τα δρώμενα που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν, θα αποτελούσαν, εν τέλει, το «κεντρικό νευρικό σύστημα» της πόλης.
Μόνο η ΧΡΗΣΗ υφιστάμενων κτιρίων μπορεί να επαναφέρει την χαμένη ταυτότητα μιας πόλης που ισοπεδώθηκε από το σεισμό. Με αυτά τα κτίρια ως δεδομένα, η πρόταση της ομάδας ανάπλασης σίγουρα θα ήταν διαφορετική. Χρειάζονται τολμηρές πολιτικές αποφάσεις, σοβαρότητα και σχέδιο για να βελτιωθεί η πόλη.
BLADE RANNER – ΑΣΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΦΟΒΟΥ
Τα κάλλη του κτιρίου του Αρχαιολογικού Μουσείου φαίνεται ότι ζήλεψε και η Μητρόπολη Κεφαλληνίας, όταν πριν από μερικά χρόνια αποφάσισε να περιφράξει το χώρο γύρω από την Εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα στο Λιθόστρωτο! Γιατί άραγε; Τι νόημα έχει αυτή οριοθέτηση, αυτή η περιχαράκωση; Αυτό που κατάφεραν είναι να μοιάζει η Εκκλησία με κλουβί σε ζωολογικό κήπο. Η θρησκεία, φοβική και «μη μου άπτου», κλείστηκε στο καβούκι της.
Ελπίζω ότι αυτή η τάση στρατιωτικοποίησης του δημόσιου αστικού χώρου και των κτιρίων με την τοποθέτηση κιγκλιδωμάτων, ρολών στις προσόψεις των τραπεζών και θυρών με χρονοκαθυστέρηση, αυτό το χωρικό απαρτχάιντ (apartheid), αυτή η αστική οικολογία του φόβου όπως εύστοχα την περιγράφει ο Mike Davis στο έργο του «Πέρα από το Blade Runner», που στραγγαλίζει τα ιδανικά της Δημοκρατικής και Προοδευτικής πόλης, δεν θα γίνει ο κανόνας στη διαμορφώσει του αστικού χώρου του Αργοστολίου.
Λέτε στο άμεσο μέλλον, για να εισέλθεις στο χώρο της εργασίας σου ή στην Εκκλησία προκειμένου να ανάψεις ένα κερί, να πρέπει να υποβάλλεσαι σε «ανίχνευση αμφιβληστροειδούς» για προσδιορισμό ταυτότητας;
Καλό θα ήταν κάποιος αρμόδιος να απευθύνει μια παράκληση στο Σεβασμιότατο Μητροπολίτη μας, να παρέμβει ώστε να απομακρυνθούν τα κάγκελα από τον περίβολο της Εκκλησίας του Αγίου Σπυρίδωνα στο Λιθόστρωτο. Πιστεύω ότι αν δοθούν οι απαραίτητες εξηγήσεις, ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης μας δε θα έχει αντίρρηση.
ΤΟ ΠΡΑΣΙΝΟ ΤΑΜΕΙΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ
Δυστυχώς, η πρόκληση της ανάπλασης του κέντρου της πόλης μας, δεν ενέπνευσε τους επίδοξους τοπικούς πολιτικούς άρχοντες, που πάντα πολλαπλασιάζονται σαν τα μανιτάρια 2-3 μήνες πριν από τις εκλογές. Αντίθετα, αντιμετωπίστηκε ως θέμα ρουτίνας από τους φορείς που έχουν θεσμοθετημένο δικαίωμα παρέμβασης στο χώρο της πόλης. Ακόμη και αυτή η δικαιολογία για έλλειψη χρηματοδοτικών μηχανισμών για να γίνουν περισσότερα και καλύτερα πράγματα είναι έωλη.
Θα έπρεπε να δημιουργηθεί ένα «Πράσινο Ταμείο» στο Δήμο με πολιτική συναίνεση όλων των παρατάξεων. Το ταμείο αυτό θα χρηματοδοτούσε μελέτες και έργα ανάπλασης για το Αργοστόλι, το Ληξούρι, τη Σάμη και τον Πόρο. Ένα ταμείο στο οποίο θα μπαίνουν τα 200.000 ευρώ ετήσια έσοδα από τις ανεμογεννήτριες τα οποία οσονούπω θα ξεπεράσουν τα 300.000 ευρώ, μετά την εγκατάσταση (καλώς ή κακώς) 19 ακόμη ανεμογεννητριών (3 στα Κηπούρια, 10 στον Αθέρα και 6 στα Διλινάτα). Επίσης, θα μπορούσαν να μπαίνουν το 10% των εσόδων από τις παραλίες και το 5% των εσόδων από τα σπήλαια αντί όλα αυτά τα χρήματα να πέφτουν και να χάνονται στην μαύρη και αδηφάγα τρύπα του Γενικού Δημοτικού Ταμείου.
Έτσι, θα υπήρχαν πάνω από 500.000 ευρώ σε ετήσια βάση για έργα βελτίωση της λειτουργικότητας και της ανταγωνιστικότητας των οικισμών μας. Εννοείται ότι όποτε προέκυπταν ευκαιρίες χρηματοδότησης από Ευρωπαϊκά ή άλλα κονδύλια, θα ήταν καλοδεχούμενες.
ΑΓΩΝΙΩΔΕΣ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙΑ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ
Η κριτική για πιθανές αστοχίες και ελλείμματα των προτεινόμενων αναπλάσεων θα μπορούσε να συνεχιστεί έως του σημείου να γίνει απόλυτα εκνευριστική. Επιπλέον, υπάρχουν δεκάδες αντίστοιχα ζητήματα που μπορούν να συζητηθούν και για την ανάπλαση του παραλιακού μετώπου από το Λιμεναρχείο έως το Μαϊστράτο αλλά και από την άλλη πλευρά από την Αγορά ως τη Γέφυρα Δεβοσέτου.
Η παραλιακή, ο «Υγρός Άξονας» μέσω του οποίο γίνεται αντιληπτή η πόλη του Αργοστολίου, χρειάζεται ριζικές, ανατρεπτικές αλλαγές.
Στο αυτό το σημείο, θα ήθελα να κάνω σαφές ότι όλες οι ανωτέρω αναφορές δεν έχουν να κάνουν με το γούστο ή τις αισθητικές μου προτιμήσεις. Αυτό που προσπαθώ να πω είναι ότι οι όποιες μείζονες επεμβάσεις στην πόλη θα πρέπει με κάποιο τρόπο να αντλούν από κάπου την νομιμοποίησή τους.
Και αν δεν αντλούν αυτή τη νομιμοποίηση από τις «ρίζες μας», από τη νεώτερη και απώτερη ιστορία μας, αναρωτιέμαι πώς θα πορευτεί η πόλη και το νησί στο δύσκολο αύριο; Πώς θα πορευτεί στις επικίνδυνες γεωγραφίες της παγκοσμιοποίησης, μιας εποχής μεγάλων παραγωγικών, κοινωνικών και οικονομικών αλλαγών, μιας εποχής που συνθλίβει και ομογενοποιεί περιοχές, χώρες και ανθρώπινες κοινωνικές.
Ένα λιτό ρώσικο γνωμικό επισημαίνει ότι «το παρελθόν είναι Φάρος, όχι Λιμάνι». Δείχνει το δρόμο, δείχνει την πορεία. Δυστυχώς, το αγωνιώδες ζητούμενο για δημιουργία «ταυτότητας» σε μια ιστορική πόλη που ισοπεδώθηκε το 1953, θα εξακολουθήσει να παραμένει ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ. Και αυτό είναι απόρροια όχι τόσο των επιλογών που γίνονται στις συγκεκριμένες αναπλάσεις από την αρχιτεκτονική ομάδα, όσο αποτέλεσμα της δικής μας κυρίαρχης νοοτροπίας και της συλλογικής αντίληψή μας ως τοπική κοινωνία.
Γιατί δεν μπορώ να φανταστώ και δεν πιστεύω ότι οι ντόπιοι αρχιτέκτονες, οι μηχανικοί, οι ιστορικοί, οι κοινωνιολόγοι αυτού του τόπου, οι αρμόδιοι τοπικοί φορείς, οι τοπικοί πολιτικοί σχηματισμοί και αυτοί που τους απαρτίζουν, οι απλοί σκεπτόμενοι άνθρωποι, δεν έχουν την ελάχιστη άποψη και γνώμη για τις συγκεκριμένες αναπλάσεις.
Απλώς, ο καθένας διαλέγει το δρόμο της σιωπής. Όταν δεν ασκείς κριτική, δεν γίνεσαι δυσάρεστος. Με αυτή τη στιλιστική, ισοπεδωτική προσέγγιση, με αυτή την επικοινωνιακή συμπεριφορά ούτε η πόλη ούτε εμείς έχουμε μέλλον.
(ΠΡΟ)-ΑΙΡΕΤΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
1. Αδειάστε τα δύο κτίρια του Δήμου (Λουτρά και Τράπεζα της Ελλάδος) και κάντε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς για να δούμε πώς θα γίνουν και τι θα φιλοξενήσουν.
2. Διεκδικήστε σθεναρά από το Κράτος τα άλλα δύο κτίρια (Αστυνομία και Στρατολογία).
3. Φτιάξτε ένα χρηματοδοτικό εργαλείο στο Δήμο για αστικές αναπλάσεις και πολιτιστικές παρεμβάσεις.
Οι αναπλάσεις αυτές θα μπορούσαν να είναι ένας μοχλός οικονομικής ανάπτυξης δημιουργώντας ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην μελλοντική προσπάθεια προσέλκυσης περισσότερων επισκεπτών, περισσότερων κρουαζιερόπλοιων, περισσότερων γεγονότων σε μια εποχή που οι πόλεις, οι γεωγραφικές περιοχές, οι προορισμοί ανταγωνίζονται σκληρά για την προσέλκυση ανθρώπων και κεφαλαίων. Θα ήταν όμως ταυτόχρονα και χώροι διαπαιδαγώγησης των νέων γενεών του νησιού.
Ας ευχηθούμε, στο μέλλον, να προκύψουν πιο ώριμες αποφάσεις σε σχέση με την εξέλιξη της πόλης. Είναι ανάγκη να υπάρξει ένας διαφορετικός συσχετισμός δυνάμεων και αντιλήψεων στη κοινωνία που θα αναλάβει να πάει τα πράγματα μπροστά.
Διονύσιος Μινέτος
Με την «Ανεξάρτητη Αγαπημένη Κεφαλονιά»
Εστάλη στην ΟΔΥΣΣΕΙΑ, 14.11.13